İKTİSAT BİLİMİ LABORATUVARA MI TAŞINIYOR ? DENEYSEL İKTİSAT VE OYUN TEORİSİ

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 21, 428 - 444, 28.11.2019

Kiymet Yavuzaslan

https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.531935

Cited By: 1

Öz

Klasik analiz süreçleri ve bulguları,
teknolojik değişimle birlikte sürekli etkileşim halinde olan bireylerin
iktisadi kararlarının açıklanmasında kimi zaman yetersiz kalmaktadır. Sınırsız
bilgi ve sınırsız etkileşim içinde olan iktisadi karar birimlerinin aldıkları
kararları ve sonuçlarını yeni bir yöntemle açıklanma ihtiyacı doğmuştur. Bu
aktörlerin sürekli stratejik etkileşim halinde olmasını da dikkate alarak
optimal hareketlerini tanımlamaya ve bulmaya çalışmak amacıyla yeni modeller
oluşturulmaktadır. Tasarlanan yeni modeller sayesinde standart iktisat
modellerinin ötesinde sonuçlar elde edilmesi davranışsal iktisat alanındaki
çalışmalar ile artık mümkün olmaya başlamıştır. Davranışsal iktisadın bu
katkıları sağlamasında etkili olan deneysel iktisat, kısmen kontrol edilebilen
laboratuvar ortamında karşılıklı etkileşim içinde olan insanların iktisadi
kararlarında etkili olan psikoloji ve davranışlarını analiz etmeyi
sağlamaktadır. Bu makalede, iktisadi karar birimlerinin tercihlerinde etkili
olan psikolojilerinin etkisinin nasıl ölçüldüğü ve laboratuvar ortamında
gerçekleştirilen deneysel çalışmanın iktisat bilimindeki önemi ortaya
konmaktadır. Standart iktisat teorilerinin deneysel iktisat kapsamında
incelenmesi sonucunda; laboratuvarda yapılan deneyler, bir veya daha fazla
spesifik araştırma sorusunu cevaplamak amacıyla deneklerin karar aldığı
sentetik ekonomik durumların oluşturulmasına imkan veririken, bu sentetik
ortama kuramsal çerçeveyi, oyun teorisi ile sunduğu görülmüştür. Laboratuvarda
gerçekleştirilen çalışmalarda iktisadi faaliyetlerin daha iyi anlaşıldığı ve
böylece iktisadi öngörülerin daha gerçekçi şekilde oluşturulduğunu gösteren pek
çok çalışma bulunmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Davranışsal İktisat, Deneysel İktisat, Oyun Teorisi

Kaynakça

• AKIN, Z., URHAN, B. (2015). “Davranışsal Oyun Teorisi”, (Ed.) DUMLUDAĞ D. vd., İktisatta Davranışsal Yaklaşımlar, İmge Kitabevi, İstanbulAKTAN, C. C., BAHÇE, A. B. (2007). “Kamu Tercihi Perspektifinden Oyun Teorisi”, (Ed.) AKTAN, C. C. ve DİLEYİCİ, D., Modern Politik İktisat: Kamu Tercihi. Seçkin Yayınları, Ankara.AMANO, R. ve PETERSEN, L. (2014). “Recent Developments in Experimental Macroeconomics”, Bank of Canada Review, (Autumn), 1-11 ARIFOVIC, J. (1996). “The Behavior of the Exchange Rate in the Genetic Algorithm and Experimental Economies”, Journal of Political Economy, 104, 510-41.ARIFOVIC, J. ve SARGENT, T.J. (2003). “Laboratory Experiments with an Expectational Phillips Curve” (Ed.) ALTIG, D.E. ve SMITH, B.D., Evolution and Procedures in Central Banking, Cambridge University Press, Cambridge.BAÇ, M. (2007). İktisadi Analizin Disiplinlerarası Uygulamalarında Durum ve Öngörüler, http://research.sabanciuniv.edu/848/1/BacTUBAmakale.pdf, (12.12.2018)BARRO, R. J. ve GORDON, D. B. (1983). “A Positive Theory Of Monetary Policy in a Natural Rate Model”, The Journal of Political Economy, 91(4), 589-610.BASILGAN, M. (2013). “İktisat ve Deneysel Yöntem: Deneyler, Tartışmalar ve Gelecek, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi”, No:48. 61-89. BERNASCONI, M. ve KIRCHKAMP, O. (2000). “Why Do Monetary Policies Matter? An Experimental Study of Saving and Inflation in an Overlapping Generations Model”, Journal of Monetary Economics, 46, 315-343.BERNASCONI, M. KIRCHKAMP, O. ve PARUOLO, P. (2004). “Do Fiscal Variables Affect Fiscal Expectations? Experiments with Real World and Lab Data,” University at Mannheim SPF 504 Discussion Paper, No. 04-26.BİLEK, N. (2012). 2008 Küresel Kriz Sürecinde Türkiye’de Ekonomiyi Canlandırma Paketinin Oyun Teorisi İle İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.BONE, J., HEY, J. D. ve SUCKLING J. (2009. “Do People Plan?”. Experimental Economics, Springer: Economic Science Association, Vol. 121, 12-25.BOSSAERTS, P. ve PLOTT, C. R. (2008). “From Market Jaws to the Newton Method: The Geometry of How a Market Can Solve Systems of Equations”, (Ed.) PLOTT, C. R. ve SMITH, V. L., The Handbook of Experimental Economics Results Vol. 1: Non-market and Organizational Research, North-Holland, OxfordBOZKURT, V. (2017). Değişen Dünyada Sosyoloji: Temel Kavramlar Kuramlar, (13. Basım), Ekin Yayınları, İstanbulBROWN, P.M. (1996). “Experimental Evidence on Money as a Medium of Exchange,” Journal of Economic Dynamics and Control, 20, 583-600.CAMERER, C. (2003). Behavioral Game Theory: Experiments in Strategic Interaction, University Press, Princeton.CAPRA, C.M., TANAKA T., CAMERER, C.F., MUNYAN, L., SOVERO, V., WANG, L. ve NOUSSAIR, C. (2005), “The Impact of Simple Institutions in Experimental Economies with Poverty Traps”, Emory Economics 0508 Working Paper.CARLSON, J. A. (1967). “The Stability of an Experimental Market With a Supply-Response Lag”, Southern Economic Journal. 33(3), 305-321.CHAMBERLAIN, E. H. (1948). “An Experimental Imperfect Market”. Journal of Political Economy, 560, 95-108.CHEN, M. K., LAKSHMINARAYANAN, V. ve SANTOS, L. R., (2006). “How Basic Are Behavioral Biases? Evidence from Capuchin Monkey Trading Behavior”, Journal of Political Economy, 114(3), 517-537. CHUAH, S., HOFFMANN, R., JONES, M., ve WILLIAMS, G. (2007). “Do Cultures Clash? Evidence From Cross-national Ultimatum Game Experiments”, Journal of Economic Behavior Organization, 641, 35-48.COOPER, R.W. (1999). Coordination Games, Cambridge University Press, Cambridge.CORNAND C. ve HEINEMANN, F. (2014). “Measuring Agents’ Overreaction to Public Information in Games with Strategic Complementarities,” Experimental Economics, 17, 61‐77.DUFFY, J. (1998), “Monetary Theory in the Laboratory,” Federal Reserve Bank of St. Louis Economic Review, 80 (September/October), 9-26.DUFFY, J. (2006). “Experimental Macroeconomics”, New Palgrave Dictionary of Economics, 2nd edition. https://www.socsci.uci.edu/~duffy/papers/expmacro2.pdf, (05.02.2019).DUFFY, J. ve FISHER, E. O’N. (2005). “Sunspots in the Laboratory,” American Economic Review, 95, 510-529.DUFFY, J. ve UNVER, M.U. (2006). “Asset Price Bubbles and Crashes with Near-Zero-Intelligence Traders”, Economic Theory, 27, 537-563.EEPS, (2019). “Laboratory for Experimental Economics and Political Science”. http://eeps.caltech.edu/. (10.11.2018).ENGEL, C. 2011. “Dictator Games: A Meta Study”, Experimental Economics, 14(4), 583-610.EREN, E. (2012). “Yerleşik İktisatta İçerik Kayması ve Paradigma Değişikliği”, Discussion Paper, No. 2012/51, Turkish Economic Association, Ankara.EREN, E. (2015). “(Makro) İktisatta Gelişmeler: Yeni Bir (Makro) İktisada Doğru Mu?”, Yıldız Social Science Review: İkitsatta Gelişmeler, 1-35. FED, (2019). “About Center for Behavioral Economics and Decision Making”. https://www.bostonfed.org. (15.12.2018).FEHR, E. ve SCHMIDT, K. (1999). “A Theory of Fairness, Competition, and Cooperation”. Quarterly Journal of Economics, 114(817), 53–68.FEHR, E. ve TYRAN, J-F. (2001). “Does Money Illusion Matter?”, American Economic Review, 91(12), 39-62.GARRATT, R. ve KEISTER, T. (2005). “Bank Runs: An Experimental Study”, Working Paper, University of California, Santa Barbara.GIUDICEA, M., CAPUTO, F. ve EVANGELISTAC, F. (2016). “How Are Decision Systems Changing? The Contribution of Social Media to the Management of Decisional Liquefaction”, Journal of Decision Systems, 25(3), 214-226. http://dx.doi.org/10.1080/12460125.2016.1187546HARBAUGH, W.T., KRAUSE, K. ve LIDAY, G. S. (2000). “Bargaining by Children”. Working Paper, University of Oegon.HEINEMANN, F. ve NOUSSAIR, C. N. (2015). “Macroeconomic experiments”, Journal of Economic Studies, 42(6), 930-942, https://doi.org/10.1108/JES-09-2015-0171HEINEMANN, F., NAGEL, R. ve OCKENFELS, P. (2004), “The Theory of Global Games on Test: Experimental Analysis of Coordination Games with Public and Private Information,” Econometrica 72, 1583—1599.HENRICH, J., BOYD, R., BOWLES, S., CAMERER, C., FEHR, E., GINTIS, H., MCELREATH, R., ALVARD, M., BARR, A., ENDMINGER, J., NERICH, N., HILI, K., GIL- WHITE, F., GURVEN, M., MARLOWE, F. W., PATTON, J.Q. ve TRACER, D. (2005). “”Economics Man” in Cross-Cultural Perspective: Behavioral Experiments in 15 Small-Scale Societies”, Behavioral and Brian Science, Vol. 286, 795-815.HERTWIG, R. ve ORTMANN, A. (2011). “Experimental Practices in Economics: A Methodological Challenge For Psycbologists?”, The Behavioral and Brain Sciences, 2(43), 383-403.HEY, J. D. (1994). “Introduction and Overview, Experimental Economics: Studies in Emprical Economics”, Physica-Verlag, Heidelberg.HOFFMANN, R. ve TEE, J. (2006). “Adolescent-Adult Interactions and Culture in the Ultimatum Game”, Journal of Economic Psychology, 271, 98-116.HOLT, D., ROSSER, B. ve COLANDER, R. (2010). “The Complexity Era in Economics”, Middlebury College Economics Discussion Paper, No: 10-01.KAGEL, J. H. ve ROTH, A. E. (1995). The Handbook of Experimental Economics. Princeton University Press, Princeton.KAHNEMAN, D., ve TREVSKY, A. (1979). “Prospect Theory: An Analysis of Decision Under Risk”. Econometrica: Journal of the Econometric Society. 263-291.KAHNEMAN, D. (2017). Hızlı ve Yavaş Düşünme. (Çev.) DENİZTEKİN, O. ve DENİZTEKİN, F., Varlık Yayınları, İstanbul.KARABACAK, H. (2016). Herkes İçin Oyun Teorisi, Seçkin Yayınları, Ankara.KYDLAND, F. E., ve E. C. PRESCOTT (1977). “Rules Rather Than Discretion: The Inconsistency of Optimal Plans”, The Journal of Political Economy, 473-491.LEI, V. ve NOUSSAIR, C.N. (2002). “An Experimental Test of an Optimal Growth Model,” American Economic Review, 92, 549-570LEI, V., NOUSSAIR, C.N. ve PLOTT, C.R. (2001). “Nonspeculative Bubbles in Experimental Asset Markets: Lack of Common Knowledge of Rationality vs. Actual Irrationality”, Econometrica, 69, 831-859.LIAN, P. ve PLOTT, C.R. (1998). “General Equilibrium, Markets, Macroeconomics and Money in a Laboratory Experimental Environment”, Economic Theory, 12, 21-75.LIM, S. PRESCOTT, E.C. ve SUNDER, S. (1994).”Stationary Solution to the Overlapping Generations Model of Fiat Money: Experimental Evidence. Empirical Economics”, 19, 255-277, MARIMON, R., SPEAR, S.E. ve SUNDER, S. (1993a). “Expectationally Driven Market Volatility: An Experimental Study,” Journal of Economic Theory, 61, 74-103.MARIMON, R. ve SUNDER, S. (1993b). “Indeterminacy of Equilibria in a Hyperinflationary World: Experimental Evidence”, Econometrica, 61, 1073—1107.MARIMON, R. ve SUNDER, S. (1994). “Expectations and Learning under Alternative Monetary Regimes: An Experimental Approach”, Economic Theory, 4, 131-62.MARKMAN, A., BLOK, S., DENNIS, J., GOLDWATER, M., KIM, K., LAUX, J., NARVAEZ, L. Ve TAYLOR, E. (2005). “Culture and Individual Differences”, Behavioral and Brain Sciences, 286, 831-831. doi:10.1017/S0140525X05380149.MCCABE, K.A. (1989). “Fiat Money as a Store of Value in an Experimental Market”, Journal of Economic Behavior and Organization, 12, 215-231.NEYSE, L. (2011). Davranışsal İktisat Çerçevesinde Güven Kavramı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.NOUSSAIR, C.N., PLOTT, C.R. ve RIEZMAN, R.G. (1995). “An Experimental Investigation of the Patterns of International Trade”, American Economic Review, 85, 462-491.NOUSSAIR, C.N., PLOTT, C.R. ve RIEZMAN, R.G. (1997). “The Principles of Exchange Rate Determination in an International Financial Experiment”, Journal of Political Economy, 105, 822-861.OCHS, J. (1995). “Coordination Problems,” (Ed.) KAGEL, J. H. ve ROTH, A. E., The Handbook of Experimental Economics, Princeton University Press, Princeton. OOSTERBEEK, H., SLOOF, R. ve VAN DE KUILEN, G. (2004). “Culturel Differences in Ultimatum Game Experiments: Evidence From A Meta-Analysis”, Experimental Economics, 72, 171-188.PLOTT, C. R. ve SMITH, V. L. (2008). The Handbook of Experimental Economics Results Vol. 1: Non-market and Organizational Research, (Ed.) PLOTT, C. R. ve SMITH, V. L. Oxford: North-Holland.PLOTT, C.R. ve SUNDER, S. (1982). “Efficiency of Experimental Security Markets with Insider Information: An Application of Rational-Expectations Models”, Journal of Political Economy 90, 663-698.RIEDL, A. (2010). “Behavioral and Experimental Economics Do Inform Public Policy”, Finanzarchiv, 661, 65‐95.RIEDL, A. ve VAN WINDEN, F. (2001). “Does the Wage Tax System Cause Budget Deficits? A Macro-economic Experiment”, Public Choice, 109, 371-394.SCHMITT, D. B. (2012). “Advanced in Accounting Behavioral Research”, Vol.15, Emerald Group Publishing, Bingley.SCHOTTER, A. ve YORULMAZER, T. (2003). “On the Severity of Bank Runs: An Experimental Study”, Working Paper, New York University.SEÇİLMİŞ E., ve GÜRHAN, M. C. (2011). “Deneysel İktisatta İç ve Dış Geçerlilik: Metodolojik Bir İnceleme”, İktisat İşletme ve Finans, 26(306), 37-56.SIMON, H. A. (1955). “A Behavioral Model of Rational Choice”. The Quarterly Journal of Economics. 69(1), 99-118.SLONIM, R. ve ROTH, A. E. (1998). “Learning in High Stakes Ultimatum Games: An Experiment In The Slovak Republic”, Econometrica, 66, 569-596.SMITH, V.L. (1962). “An Experimental Study of Competitive Market Behavior”, Journal of Political Economy, 70, 111-137.SMITH, V. L. (1976). “Experimental Economics: Induced Value Theory”, American Eeonomic Review, 662, 274-279.SMITH, V. L. (1994). “Economics in the Laboratory”, Journal of Eeonomic Perspectives, 8(1), 113-131.SMITH, V.L., SUCHANEK, G.L. ve WILLIAMS, A.W. (1988). “Bubbles, Crashes, and Endogenous Expectations in Experimental Spot Asset Markets”, Econometrica, 56(11), 19-51.THALER, R.H. (2015). “Misbehaving: The Making of Behavioral Economics”, W. W. Norton & Company, New York.VAN HUYCK, J.B., BATTALIO, R.C. ve BEIL, R.O. (1990). “Tacit Coordination Games, Strategic Uncertainty, and Coordination Failure”, American Economic Review, 80, 234-248.YAVUZASLAN, K. (2018a). “Deneysel İktisat ve Kültürel Farklılıkların Deneysel İktisatla İfadesi”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, 217-231.YAVUZASLAN, K. (2018b). “Yeni İktisat Paradigmasında Bir Yöntem Olarak Deneysel İktisat”, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(18), 641-657.YELLEN, J. (2007). “Implications of behavioral economics for monetary policy”, The Federal Reserve Bank of Boston Conference, September (28).YILDIRIM, E. (2017). İstatistiksel Araştırma Yönetmeleri: Araştırma Tasarımı-Örnekleme-Veri Toplama Teknikleri, (3. Baskı), Seçkin Yayıncılık, Ankara.YILDIZ, M. (2005). “Oyun Teorisi Ders Notları”. http://www.acikders.org.tr/course/view.php?id=106. 16.10.2018.