ORTA GELİR TUZAĞI, NEDENLERİ VE ÇIKIŞ POLİTİKALARI

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 21, 472 - 486, 28.11.2019

Erdal Alancıoğlu , İbrahim Arslan , Yusuf Bayraktutan

https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.596497

Cited By: 3

Öz

Bazı gelişmekte olan ülkelerin 2000’li yıllarda
sergilediği büyüme performansı, bu ülkelerin kişi başına düşen milli
gelirlerinin gelişmiş ekonomiler düzeyine yakınsamasını sağlamıştır. Ancak bu yakınsamanın,
yakalama düzeyine taşınması, orta gelir düzeyine yükselmiş ülkeler için
aşılması gereken yeni engellere takılmıştır. Tarihsel süreç içerisinde, çok az
sayıda orta gelirli ülke yüksek gelirli ekonomi grubuna girmeyi başarmıştır.Orta
gelirli ülkelerin neden yüksek gelirli ülke olmak için yeterli iktisadi
büyümeyi sürdüremedikleri sorusu, iktisat literatüründe nispeten yeni bir
kavram olan Orta Gelir Tuzağı (OGT) ile önemli bir tartışma/araştırma konusunu
beraberinde getirmiştir.

Bu çalışma, teorik ve
analitik literatürden yararlanarak düşük gelir grubundan orta gelir grubuna geçen,
ancak orta gelir düzeyinde uzun süre takılarak yüksek gelir grubuna geçmekte
zorlanan orta gelirli ülkeler için OGT’nin belirleyicilerini açıklamakta; OGT’den
korunma/çıkış bağlamında politika önerilerini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Orta Gelir Tuzağı, Orta Gelir Tuzağının Belirleyicileri

Kaynakça

• AGENOR, P. R. (2017). “Caught in the Middle?” The Economics of Middle Income Traps. Journal of Economic Surveys, 31(3): 771-791.AIYAR, S., DUVAL, R., PUY, D., WU, Y., and ZHANG, L. (2013). “Growth Slowdowns and the Middle-Income Trap”, IMF Working Paper.#WP/13/71.ALTUĞ, S.,and FİLİZTEKİN, A. (2006). “Productivity and Growth: The Turkish Economy, The Real Economy”, CorporateGovernanceand Reform, Routledge: New York.ARZOVA, S. B. (2014). “Ekonomistlerden Orta Gelir Tuzağı Yorumu”,http://www.odd.org.tr/ web28371/entitialfocus.aspx?primary_id=923&target=categorial1&type=31, (11.12.2018).ASLAN, H.K. (2014). “Avoiding the Middle Income Trap through the Developmentof Human Capital”, BILGESAM Analysis /Political Economy, No: 1110, http://www.bilgesam.org/Images/Dokumanlar/0-10920140309551110.pdf,(25.12.2017).ATALAY, R. (2015). “The Education and the Human Capital to Get Rid of the Middle-Income Trap and to Provide the Economic Development”, Procedia - Social and BehavioralSciences, 174: 969 – 976.ATİK, H.(2006). Beşeri Sermaye, Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme, Ekin Kitabevi, Bursa.AYKIRI, M.(2017). “Ekonomik Büyümenin Sürdürülebilirliği ve Orta Gelir Tuzağından Çıkışta Beşeri Sermayenin Önemi: Yüksek ve Üst-Orta Gelirli Ülkeler Üzerine Bir Uygulama”, Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 3(4): 683-706.BARRO, R. (1991). “Economicgrowth in a Cross-Section Countries”, The Quarterly Journal of Economics, 106(2): 407-443.BARRO, R. J. (1999). “Inequality and Growth in a Panel of Countries”, Journal of Economic Growth, 5(1): 5-32.BAYAR, G. (2016).”Türkiye ve Orta Gelir Tuzağı: Eğitimin Önemi”, Akdeniz İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (34): 45-78.BAYRAKTUTAN, Y ve H. BIDIRDI (2016). “Teknoloji ve Rekabetçilik: Temel Kavramlar ve Endeksler Bağlamında Bir Değerlendirme”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 8 (14): 1-24.BAYRAKTUTAN, Y ve KETHUDAOĞLU, F. (2017). “Ar-Ge ve İktisadi Büyüme İlişkisi: OECD Örneği”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(53): 679-694.BAYRAKTUTAN, Y. (2017). Uluslararası İktisat, Umuttepe, Kocaeli.BOLAT, S. (2016).”Orta Gelir Tuzağı ve Çıkış Yolları: Türkiye”, http://sbolat.weebly.com/ uploads/2/4/0/5/24055490/3_hafta_orta_gelİr_tuzaĞI_[uyumluluk_modu].pdf, (01.01.2018).BULMAN, D., EDEN, M. And NGUYEN, H.(2014). “Transitioning From Low-Income Growth to High-Income Growth – Is There a Middle Income Trap?” Policy Research Working Paper No, 7104. World Bank. Washington.DESTEK, M.A. (2018). “Neoliberal Politikalar Işığında Gelir Dağılımı Adaleti ve Finansal Krizler:Seçilmiş Ülkeler Üzerine Bir İnceleme”, Doktora Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.DÜNYA BANKASI (2012). Gender Equality and Development,https://openknowledge. worldbank.org/handle/10986/4391, (12.01.2018).EASTERLY, W.,and LEVINE, R. (2001), “It's Not FactorAccumulation: Stylized Facts and Growth Models”, The World Bank EconomicReview, 15(2): 177-219.EGAWA, A. (2013). “Will Income Inequality Cause A Middle-Income Trap in Asia?”,Working Paper No:03, Brussels, Belgium.EĞİLMEZ, M. (2012). “Orta Gelir Tuzağı ve Türkiye”, http://www.mahfiegilmez.com/2012/ 12/orta-gelir-tuzag-ve-turkiye.html/(01.01.2018).EICHENGREEN, B., PARK, D. and SHIN, K.(2012). “When Fast-Growing Economies Slowdown: International Evidence and Implications for China”, AsianEconomicPapers, 11(1): 42-87.EICHENGREEN, B., PARK, D. and SHIN, K.(2013). “Growth Slowdowns Redux: New Evidence on the Middle Income Trap”, (Working Paper No: 18673), National Bureau of Economic Research (NBER), Cambridge.ENGEL, J. and TAGLIONI, D. (2017). “Global Value Chain Development Report, The Middle-Income Trap and Upgrading Along Value Chain”: https://www.wto.org/english/res_e/ booksp_e/gvcs_report_2017_chapter5.pdf,(16.12.2017).ERKOÇ, Ç. (2015).”Orta Gelir Tuzağında Türkiye: 2023”, Sosyoekonomi Dergisi, 23(26): 187-194.FELIPE, J., ABDON, A. and KUMAR, U. (2012). “Tracking the Middle-income Trap: What Is It, Who Is in It, and Why? “Levy Economics Institute of Bard College Working Paper, No: 715.FRIEDEN, J. (2001). “Inequality, Causes and Possible Futures, HAGAR”, International Social Science Review, 2(1): 33-40.GARRETT, G. 2004. “Globalization’s Missing Middle.” Foreign Affairs 83 (6): 84–96.GILL, I. and H. KHARAS. (2007). “An East Asian Renaissance: Ideas for Economic Growth”, Washington, DC: The World Bank.GLOBALECONOMY.(2019). Trade Openness- Country Rankings, https://www.theglobaleconomy.com/rankings /trade_openness/,(05.07.2019).GÖÇER, İ. (2013). “Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı, Dış Ticaret Dengesi ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri”, Maliye Dergisi, 165(2): 215-240.GÜRAK, H. (2015). Ekonomik Büyüme ve Kalkınma “Kuramlar, Eleştiriler ve Alternatif Bir Büyüme Modeli”, Nobel Yayınevi, Ankara.HARTWELL, C. (2013). “The Growth Elixir: Escaping the Middle Income Trap in Emerging Markets”, Institute for Emerging Market Studies Brief, 13(8).ITOH, M. (2012). “The Middle- Income Trap in Asia”, NIRA PolicyReview, No:8, http://www. nira.or.jp/pdf/e_review58.pdf, (25.11.2017).KARAGÖL, E. T.,and KARAHAN, H. (2014). Yeni Ekonomi: Ar-Ge ve İnovasyon. SETA.KASENDA, D. (2015). Can Asian Developing Countries Stuck in a ‘’Middle Income Trap’’ Learn From South Korea’s Economic Development Experience?, GDN Working Paper No. 86, Washington.KESGINGOZ, H., and DILEK, S. (2016). “Middle Income Trap and Turkey”, The Empirical Economics Letters, 15(7): 657-666.KESKİN, A. (2011). “Ekonomik Kalkınmada Beşeri Sermayenin Rolü ve Türkiye”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(3-4): 125-153.KULA, F. (2003). “Uluslararası Sermaye Hareketlerinin Etkinliği: Türkiye Üzerine Gözlemler”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(2): 141-154.KURODA, H. (2012). Paths to Overcoming the Trap are Diverse, Itoh, M. (ed), The Middle- Income Trap in Asia, NIRA Policy Review, No:8,http://www.nira.or.jp/pdf/ e_review58.pdf, (25.11.2017).KURTOĞLU, Y. (2014). “Orta Gelir Tuzağından Çıkış”, Ekonomik Yaklaşım, 25(90): 71-90.KURT, S ve BERBER, M. (2008). “Türkiye’de Dışa Açıklık ve Ekonomik Büyüme”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22 (2): 57-80.KURT, S and KURT, Ü. (2015). “Innovation and Labour Productivity in BRICS Countries: Panel Causality and Co-integration”, Procedia–Social and Behavioral Sciences 195: 1295–1302LARSON, G., LOAYZA, N. and WOOLCOCK, M. (2016). “The Middle-Income Trap: Myth or Reality?” Research & Policy Briefs, From the World Bank Malaysia Hub, No:1,http://documents.worldbank.org/curated/en/965511468194956837/pdf/104230-BRI-Policy-1.pdf, (28.01.2018).LIN, J.Y. (2017). “Industrial Policies for Avoiding the Middle-Income Trap: A New Structural Economics Perspective”, Journal of Chinese Economic and Business Studies, 15(1): 5-18.LUCAS, R. E. (1988). “On the Mechanics of Economic Development”, Journal of Monetary Economics, 22: 3-42.ÖZTÜRK, N.(2017). Gelir Dağılımını İktisadi Analizi, Ekin Yayınevi, Bursa.OECD, (2019). Gross Domestic Spending on R&D, https://data.oecd.org/rd/gross-domestic-spending-on-r-d.htm, (05.07.2019).ÖZ, S. (2012). “Orta Gelir Tuzağı”, Ekonomik Araştırma Forumu Politika Notu,12-6.ÖZSAĞIR, A. (2015). İstikrarın Şifreleri: Siyasal İstikrar- Ekonomik İstikrar, Seçkin Yayınevi, Ankara.PAUS, E. (2017). “Escaping the Middle-Income Trap: Innovate or Perish”, ADBI Working Paper Series, No: 685.PEÇE, M.A., CEYHAN, M.S. ve AKPOLAT, A. (2016). “Türkiye’de Gelir Dağılımının Ekonomik Büyümeye Etkisi Üzerine Ekonometrik Bir Analiz”, International Journal of Cultural and Social Studies (IntJCSS), 2 (Special Issue 1): 135-148.PRUCHNIK, K., and ZOWCZAK, J. (2017). “Middle-Income Trap: Review of the Conceptual Framework”, Asian Development Bank Institute, No: 760.RADOSEVIC, S.,and YORUK, E. (2018). Tecnological Forecasting and Social Change, (129): 56-75.ROBERTSON, P. E., and YE, L. (2015). “On the Existence of a Middle Income Trap”, Economics Discussion Paper No. 13.12, University of Western Australia, Perth.ROMER, P. M. (1986). “Increasing Returns and Long-Run Growth”, The Journal of Political Economy, 94(5): 1002-1037.RRUKA, D. (2004). “Decoding The Effects of Trade Volume and Trade Policies on Economic Growth: A Cross-Country Inversitagiton”, EconWPA International Trade Series, No: 0405003, http://www.econpapers.repec.org/paper/wpawuwpit/0405003.htm/ (20.07.2018).SAÇIK, S. Y. (2009). “Büyümenin Bir Kaynağı Olarak Ticari Dışa Açıklık”, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9(18): 273-294.SAĞLAM ÇELİKÖZ, Y., BARUTÇU, E. ve AFSAL, M. Ş. (2017). “Ticari Dışa Açıklık ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki; Türkiye Örneği”, Route Educational and Social Science Journal, 4(7): 104-117.SOLOW, R. M. (1956). A Contribution to the Theory of Economic Growth, The Quarterly Journal of Economics, 70(1): 65-94. TİRYAKİOĞLU M, (2008). “Gelişmekte Olan Ülkelerin Çıkmazı: Beşeri Sermaye Yoksulluğu”, Ege Akademik Bakış Dergisi, 8 (81): 319-337.TOPKAYA, Ö. (2017). Gelir Dağılımı ve Yoksulluk, (Ed). ÖZDEMİR, M.Ç. ve İSLAMOĞLU, E. Seçkin Yayınları, Ankara, ss. 109-122.TOPUZ, G.S. ve DAĞDEMİR, Ö. (2016). “Ekonomik Büyüme ve Gelir Eşitsizliği İlişkisi: Kuznets Ters-U Hipotezi’nin Geçerliliği”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(3): 115- 130.TODO, Y. (2012). Innovation is the Condition for Asian Development, in Itoh, M. (ed), The Middle- Income Trap in Asia, NIRA Policy Review, No:8,http://www.nira.or.jp/pdf/e_ review58.pdf,( 25.11.2017).ÜNLÜ, F. ve YILDIZ, R. (2017). “Orta Gelir Tuzağını Açıklayan Teorik ve Ampirik Yaklaşımlar”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 49: 87-115.UNESCO (2019). http://data.uis.unesco.org/index.aspx?queryid=181, (05.07.2019).VIVARELLI, M. (2014). “Structural Change and Innovation as Exit Strategies from the Middle Income Trap”, The Institute for the Study of Labor Discussion Paper No. 8148. WOO, W. T. (2012). "China Meets the Middle-Income Trap: The Large Potholes in the Road to Catching-Up", Journal of Chinese Economic and Business Studies, 10(4): 313-336.WORLD BANK. 2019).https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.CD?view=chart, (05.02.2019).XUE, J., UMALI, C. L., TETSUYA, F.,OHARA, A. and WANG, J. (2014). “Economic Growth and Middle Income Trap: An International Comparative Research Based on Field Survey”, The Research Institute of Southeast Asia, Faculty of Economics, Nagasaki University Departmental Bulletin Paper (46): 1-145.YELDAN, E., TAŞÇI, K., VOYVODA, E. ve ÖZSAN, M.E. (2013).”Dualite Tuzağından Çıkış: Türkiye İçin Bir Bölgesel Genel Denge Modeli. Ekonomik Yaklaşım”, International Congress on Economics I, "Europe and Global EconomicRebalancing", Ankara.YILDIZ, A. (2015). “Orta Gelir Tuzağı ve Orta Gelir Tuzağından Çıkış Stratejileri”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(2): 155-170.ZHANG, J., XU, L, and LIU, F. (2015). “The Future in the Pats: Projecting and Plotting The Potential Rate of Growth and Trajectory of the Structural Change of the Chinese Economy for the Next 20 Years”, China and World Economy, 23(1): 21-46.