The Effect of Learned Resourcefulness on Employee Performance and Examining Differences in Terms of Socio-Demographic Characteristics

Yıl 2021, Cilt: 13 Sayı: 24, 276 - 289, 10.05.2021

Bilge Güler , Mustafa Taşlıyan

https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.878678

Öz

Purpose: The purpose of this study is to examine the effect of learned resourcefulness on employee performance and to determine whether learned resourcefulness and performance levels differ in terms of socio-demographic characteristics.
Design/Methodology: In the study, a questionnaire was applied to 611 participants determined by simple random sampling method. The data obtained were analyzed through SPSS.
Findings: As a result of the analysis, it was determined that learned resourcefulness has a positive effect on employee performance. While there is no significant difference between the learned resourcefulness level in terms of gender, marital status, position at the institution and educational status; it has been determined that there is a significant difference in the level of learned resourcefulness in terms of age, institutional and total years of work in the industry. However, it is observed that the performance level does not differ in terms of gender, marital status, position at the institution, age, and total working years in the institution and the sector; It was determined that the performance level showed a significant difference according to the education level.
Limitations: The limitations of the study are that the data collected within the scope of the field study are cross-sectional and the sample consists of employees of two automotive companies operating in Istanbul and Aksaray provinces.
Originality/Value: The low number of studies investigating the issue of learned resourcefulness in working life and the effect of learned resourcefulness on employee performance is important in terms of contributing to filling the gap in the literature.

Anahtar Kelimeler

Learned Resourcefulness, Employee Performance, Socio-Demographic Characteristics

Öğrenilmiş Güçlülüğün Çalışan Performansı Üzerine Etkisi ve Sosyo-Demografik Özellikler Açısından Farklılıkların İncelenmesi

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı, öğrenilmiş güçlülüğün çalışan performansı üzerine etkisini incelemek ve sosyo-demografik özellikler açısından öğrenilmiş güçlülük ve performans düzeylerinin farklılaşıp farklılaşmadığını tespit etmektir.

Tasarım/Yöntem: Araştırmada basit tesadüfi örneklem yöntemiyle belirlenen 611 katılımcıya anket uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS aracılığıyla analize tabi tutulmuştur.

Bulgular: Analizler sonucunda, öğrenilmiş güçlülüğün çalışan performansı üzerinde pozitif etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Cinsiyet, medeni durum, kurumdaki pozisyon ve eğitim durumu açısından öğrenilmiş güçlülük düzeyi anlamlı bir farklılık göstermez iken; yaş, kurumda ve sektörde toplam çalışma yılı açısından öğrenilmiş güçlülük düzeyinin anlamlı bir farklılık gösterdiği saptanmıştır. Bununla birlikte cinsiyet, medeni durum, kurumdaki pozisyon, yaş, kurumda ve sektörde toplam çalışma yılı açısından performans düzeyinin farklılaşmadığı; eğitim durumuna göre ise performans düzeyinin anlamlı bir farklılık gösterdiği tespit edilmiştir.
Sınırlılıklar: Alan araştırması kapsamında toplanan verilerin kesitsel olması ve örneklemin İstanbul ve Aksaray illerinde faaliyet gösteren iki otomotiv firması çalışanlarından oluşması araştırmanın sınırlılıklarıdır.
Özgünlük/Değer: Çalışma yaşamında öğrenilmiş güçlülük konusunu ve öğrenilmiş güçlülüğün çalışan performansı üzerine etkisini araştıran çalışma sayısının az olması, literatürdeki boşluğu doldurmaya katkı sağlaması açısından önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Öğrenilmiş Güçlülük, Çalışan Performansı, Sosyo-Demografik Özellikler

Kaynakça

• Akgün, S., & Ciarochi, J. (2003). Learned resourcefulness moderates the relationship between academic stress and academic performance. Educational Psychology, 23(3), 287-294. https://doi.org/10.1080/0144341032000060129
• Bilgiç, Ş., Temel, M., & Çelikkalp, Ü. (2017). Hemşirelik öğrencilerinin öğrenilmiş güçlülük, öz yeterlilik ve umut düzeylerinin değerlendirilmesi: Tekirdağ örneği. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 4(3). 117-126. https://doi.org/10.5222/SHYD.2017.117
• Bilgili, H., & Tekin, E. (2019). Örgütsel stres, örgütsel bağlılık ve öğrenilmiş güçlülük ilişkisi üzerine bir araştırma. Opus Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 2165-2200. https://doi.org/10.26466/opus.557530
• Chen, M. C., Chen, K. M., & Chu, T. P. (2015). Caregiver burden, health status, and learned resourcefulness of older caregivers. Western Journal of Nursing Research, 37(6), 767-780. https://doi.org/10.1177/0193945914525280
• Coşkun, Y. (2007). Ortaöğretim öğrencilerinin öğrenilmiş güçlülükleri ve aile içi ilişkileri (Yayın No. 206215) [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurumu Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/ulusaltezmerkezi/tezsorgusonucyeni.jsp
• Çakır, Ö. (2009). Çalışma yaşamında öğrenilmiş güçlülük ve iş stresi ile başa çıkmada rolünü belirlemeye yönelik bir araştırma. Ö. Torlak, E. Erdemir, Ö. Uzun, S. Çorbacıoğlu (Eds.), 17. Ulusal Yönetim Ve Organizasyon Kongresi: No. 162. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ss. 100-106).
• Çakır, Ö. (2015). Öğrenilmiş güçlülük ve çalışma yaşamı. A. Keser, G. Yılmaz & S.Yürür (Eds.), Çalışma yaşamında davranış: Güncel yaklaşımlar (ss. 167-189). Umuttepe Yayınları.
• Çelik, M., & Çıra, A. (2013). Örgütsel vatandaşlık davranışının iş performansı ve işten ayrılma niyeti üzerine etkisinde aşırı iş yükünün aracılık rolü. Ege Akademik Bakış Dergisi, 13(1), 11-20. https://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423876800.pdf
• Çetin, B. (2019). Otel işletmelerinde öğrenilmiş güçlülük düzeylerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(26), 924-932. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/612747
• Çınar, F., Şengül, H., & Koyucu, R. G. (2016). Hastane çalışanlarının öğrenilmiş güçlülük düzeylerinin işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi. Journal of International Social Research, 9(44), 1039-1046. http://content.ebscohost.com/ContentServer.asp?T=P&P=AN&K=116855012&S=R&D=obo&EbscoContent=dGJyMNHX8kSeqLI4v%2BbwOLCmsEmep7NSsqq4TLeWxWXS&ContentCustomer=dGJyMPGpsk62rbFKuePfgeyx44Dt6fIA
• Çöl, G. (2008). Algılanan güçlendirmenin iş gören performansı üzerine etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 35-46. http://dspace.balikesir.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12462/5075/guner-col2.pdf?sequence=1
• Dağ, İ. (1991). Rosenbaum’un öğrenilmiş güçlülük ölçeği’nin üniversite öğrencileri için güvenilirliği ve geçerliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 2(4), 269-274. http://www.ihsandag.gen.tr/index_dosyalar/Dag1991rogo.pdf
• Dayıoğlu, B. (2008). Üniversite giriş sınavına hazırlanan adaylarda psikolojik sağlamlık: Öğrenilmiş güçlülük, algılanan sosyal destek ve cinsiyetin rolü (Yayın No. 227695) [Yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurumu Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Garipağaoğlu, B. Ç., & Güloğlu, B. (2015). Öğretmen adaylarında öz liderlik becerilerinin yordayıcısı olarak öğrenilmiş güçlülük ve denetim odağı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 147-162. https://app.trdizin.gov.tr/makale/TVRnd09URTVPUT09
• Güney, S. (2014). İnsan kaynakları yönetimi (1.baskı). Nobel Yayınları.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (3. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2014). Multivariate data analysis (7nd ed). Pearson Education Limited.
• Karakoç, A. (2018). İş tatmininin örgütsel bağlılık ve iş gören performansı üzerindeki etkisi: Sigorta acentesi çalışanları üzerine bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(4), 1371-1388. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1009539
• Kayış, A. (2018). Güvenilirlik analizi. Ş. Kalaycı (Ed.), SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (ss. 404-421). Dinamik Akademi.
• Keleş, H. N. (2014). The effects of learned resourcefulness on performance: The role of impression management tactics. Research Journal of Business and Management, 1(3), 180-190. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/375190
• Keleş, H. N. (2015). The relationship between learned resourcefulness and job satisfaction: A research on staff of higher education in Turkey. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 177, 132-135. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.02.362
• Kennett, D. J., & Keefer, K. (2006). Impact of learned resourcefulness and theories of intelligence on academic achievement of university students: An integrated approach, Educational Psychology, 26(3), 441-457. https://doi.org/10.1080/01443410500342062
• Loan, L. (2020). The influence of organizational commitment on employees’ job performance: The mediating role of job satisfaction. Management Science Letters, 10(14), 3307-3312. https://doi.org/10.5267/j.msl.2020.6.007
• Özdemir, A. A. (2015). Impact of learned resourcefulness on the burnout of Turkish correctional officers. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 33-41. https://dergipark.org.tr/en/download/issue-full-file/22534
• Özkan, M. S., & Yıldız, Z. (2015). Öğrenilmiş güçlülük: Kavramsal bir inceleme. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 25(1), 25-40. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/403559
• Polatcı, S., & Boyraz, E. (2010). Öğretmenlerin öğrenilmiş güçlülüklerinin kaynak ve sonuçlarına ilişkin bir model önerisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4), 137-154. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/30331
• Rosenbaum, M. (1980). A schedule for assessing self-control behaviors: Preliminary findings. Behavior Therapy, 11(1), 109-121. https://doi.org/10.1016/S0005-7894(80)80040-2
• Sigler, T. H., & Pearson, C.M. (2000). Creating an empowering culture: Examining the relationship between organizational culture and perceptions of empowerment. Journal of Quality Management, 5(1), 27-52. https://doi.org/10.1016/S1084-8568(00)00011-0
• Siva, N. A. (1991). Infertilite’de stresle başetme, öğrenilmiş güçlülük ve depresyonun incelenmesi (Yayın No. 16722) [Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurumu Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Sobacı, F., & Polatcı, Ş. (2014). Öğrenilmiş güçlülük: Meslek Yüksekokulu öğrencileri üzerinde bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(2), 17-38. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/30475
• Sungur, O. (2018). Korelasyon analizi. Ş. Kalaycı (Ed.), SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (ss. 115-125). Dinamik Akademi.
• Topçu, U. C., & Yücekaya, P. (2017). Relationship of learned resourcefulness and burnout levels: A research in an industrial enterprise. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 3(4), 663-671. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/792905
• Tutar, H., & Altınöz, M. (2010). Örgütsel iklimin iş gören performansı üzerine etkisi: OSTİM imalat işletmeleri çalışanları üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(2), 195-218. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/35915
• Tüllef, E. (2020). Örgüt temelli öz-saygının rol belirsizliği ve iş performansı üzerindeki etkileri. Paradoks Ekonomi Sosyoloji ve Politika Dergisi, 16(2), 219-236. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1315541
• Türesin, H. (2012). Örgüt çalışanlarının paternalistik liderlik algıları, öğrenilmiş güçlülük düzeyleri, iş tatmin düzeyleri ve işten ayrılma niyetleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Yayın No. 313363) [Yüksek lisans tezi, Celal Bayar Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurumu Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Türesin Tetik, H., & Köse, S. (2015). Örgüt çalışanlarının paternalistik liderlik algıları ve öğrenilmiş güçlülük düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11(26), 29-56. http://dx.doi.org/10.17130/ijmeb.2015.11.26.352
• Türkel, Y. D. (2006). The relationship between parenting style and learned resourcefulness (Yayın No. 205063) [Yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurumu Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Uludağ, G. (2018). Örgütsel bağlılık ile iş gören performansı ilişkisini incelemeye yönelik bir alan araştırması. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 171-193. https://dergipark.org.tr/en/pub/bitlissos/issue/38061/421982
• Uras, M. (2000). Lise öğretmenlerinin örgüt sağlığının moral, yenilikçilik, özerklik, uyum ve problem çözme yeterliği boyutlarına ilişkin algıları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(7), 1-8. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/114918
• Uyargil, C. (2015). Performans değerlendirme. C. Uyargil, Ö. Sadullah, A. C. Acar, A. O. Özçelik, G. Dündar, İ. D. Ataay, Z. Adal, L. Tüzüner (Eds.), İnsan kaynakları yönetimi. Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Yalçınkaya, E. (2019). Öğrenilmiş güçlülük ile iş-yaşam dengesi arasındaki ilişki: Otomotiv sektöründe bir araştırma (Yayın No. 585398) [Yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurumu Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Yelboğa, A. (2006). Kişilik özellikleri ve iş performansı arasındaki ilişkinin incelenmesi. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 8(2), 196-217. https://doi.org/10.4026/1303-2860.2006.0032.x
• Yıldırım, M. H., Gülpinar, Ş., & Uğuz, Ş. (2012). İş yaşamında öğrenilmiş güçlülük ile iş stresi arasındaki ilişkileri belirlemeye yönelik bir araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(2). 133-144. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/151033
• Yıldız, D. (2014). Örgütlerde öğrenilmiş güçlülük kavramı ve insan kaynakları departmanı çalışanlarının öğrenilmiş güçlülük düzeylerinin incelenmesi (Yayın No. 363133) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurumu Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Yılmaz, A. (2016). Algılanan örgütsel destek ortamında iş stresi ve iş yaşam kalitesinin iş performansı üzerine etkisinin araştırılması: İstanbul’da bulunan beş yıldızlı otellerde çalışan aşçılar üzerine bir araştırma (Yayın No. 451639) [Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurumu Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Yılmaz, G., & Yumuk Günay, G. (2020). Presenteeism ve iş stresinin çalışan performansına etkisi: Tekstil sektöründe bir uygulama. Social Sciences Research Journal, 9(1), 91-106. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1007548
• Yorulmaz, M., & Karabacak, A. (2020). Liman çalışanlarında örgütsel güven ile iş performansı arasındaki ilişki: İş tatmini ve örgütsel bağlılığın rolü. Balkan and Near Eastern Journal of Social Sciences, 6(2), 121-130. http://ibaness.org/bnejss/2020_06_02/13_Yorulmaz_and_Karabacak.pdf
• Yürür, S., & Keser, A. (2010). Öğrenilmiş güçlülük: Öğretmenler üzerinde bir uygulama. Çalışma İlişkileri Dergisi, 1(1), 59-70. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/307995