Cumhuriyetin 100. Yılında Kadın İstihdamı: Türkiye Geneli ve Düzey-I Bölgeleri Özelinde Sektörel Analiz

Yıl 2024, Cilt: 16 Sayı: Cumhuriyet’in 100. Yılında Türkiye'nin İktisadi ve Siyasi Gelişimi, 1 - 19, 29.10.2024

Hülya Çuvalcı Öztürk , Metin Berber

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı, Cumhuriyet’in 100. Yılında Türkiye genelinde ve Düzey-I Bölgeleri özelinde kadınların istihdam durumlarını, genel ve sektörel olarak incelemektir. Ayrıca kadınların hala işgücü piyasasında yer almasını engelleyen konuları ortaya koymak amaçlanmıştır.
Tasarım/Yöntem: Araştırmada TÜİK’den elde edilen veriler derlenerek Betimsel analiz yöntemiyle yorumlanmıştır.
Bulgular: Analizler sonucunda; zamanla kadın istihdamının tarım sektöründen hizmetler sektörüne doğru evrildiği, tarım sektöründe ücretsiz aile işçisi konumunda çalışan kadınların tarım dışı sektörlerde ücretli veya yevmiyeli olarak çalışmaya başladığı görülmüştür. Günümüzde, analize konu olan bölgelerin gelişmişlik düzeylerinde farklılıklar olsa da kadın istihdamının yoğunluklu olarak hizmetler sektöründe yapıldığı da tespit edilmiştir.
Sınırlılıklar: TÜİK’ten elde edilen verilerin yönteminde meydana gelen değişiklikler 2005 öncesi verilerin karşılaştırılabilirliğini engellemektedir.
Özgünlük/Değer: Kadın istihdamı konusunda yapılan çalışmalar yoğun olmasına karşın kadın istihdamını sektörel olarak inceleyen sınırlı sayıda çalışma olduğundan, özellikle Covid-19 salgını sonrası yok denecek kadar az olması, kadın istihdamını sektörel olarak değerlendiren bu çalışmanın kadın istihdamındaki yapısal değişimler sonucu meydana gelen iyileşmelerle kadınların toplumda güçlendiğini göstermesi araştırmanın özgün değerini oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kadın İstihdamı, Sektörel İstihdam, Kadın İşgücü

Women's Employment in the 100th Anniversary of the Republic: Sectoral Analysis in Turkey in General and in Level-I Regions

Öz

Purpose: The purpose of this research is to examine the employment status of women in Turkey nationwide and specifically in Level-I Regions, both in general and sectorally, as part of the 100th anniversary of the Republic. Additionally, the aim is to identify the factors that still hinder women's participation in the labor market.
Design/Methodology: In this study, data obtained from TURKSTAT (Turkish Statistical Institute) were compiled and interpreted using the Descriptive Analysis method.
Findings: The analysis revealed that over time, women's employment transitioned from the agricultural sector to the services sector. It was observed that women who were previously working as unpaid family laborers in the agricultural sector started working in non-agricultural sectors for wages or on a daily basis. Presently, despite variations in the levels of development among the regions under analysis, it was identified that female employment is predominantly concentrated in the services sector.
Limitations: Changes in the methodology of the data obtained from TURKSTAT hinder the comparability of data from before 2005.
Originality/Value: Despite the abundance of studies on women's employment, there is a limited number of works that specifically examine women's employment in sectors. The scarcity of such studies, particularly after the Covid-19 pandemic, contributes to the originality of this research, which shows that women are becoming stronger in society with the improvements that occur as a result of structural changes in women's employment.

Anahtar Kelimeler

Women, Sectoral Employment, Female Labor Force

Kaynakça

• Akbulut, R. (2011). Sectoral Changes and the Increase in Women’s Labor Force Participation. Macroeconomic Dynamics, 15(02), 240–264. https://doi.org/10.1017/S1365100510000040
• Albanesi, S. and Claudia O. (2009). Gender Roles and Medical Progress. NBER Working Paper, 14873. https://doi.org/10.1086/686035
• Aldan, A. ve Öztürk, S. (2019). Kadın İşgücüne Katılımında Artışın Belirleyicileri: Kuşak Etkisinin Ayrıştırılması. TCMB Çalışma Tebliği 19(05).
• Altuzarra, A., Gálvez-Gálvez, C. & González-Flores, A. (2019). Economic Development and Female Labour Force Participation: The Case of European Union Countries. Sustainability, 11(7), 1-20. https://doi.org/10.3390/su11071962
• Bailey, M. J. (2006). More Power to the Pill: The İmpact of Contraceptive Freedom on Women’s Life Cycle Labor Supply. Quarterly Journal of Economics 121(1), 289–320. https://dx.doi.org/10.2139/ssrn.652521
• Bekata Mardin N., Tulun A.M. ve diğerleri (2000). Sağlık Sektöründe Kadın. T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara. https://huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/SayfaDosya/saglik_sektorunde_kadin.pdf
• Bulgur, N. E., & Bal, Y. (2020). The Effects Of Glass Ceiling Syndrome On Career Planning. The Journal of International Social Research, 13(75), 626-632.
• Burtan Doğan, B., Korkusuz, M.R. ve Çelik, M.Y. (2011). Diyarbakır İlinde Özel Sektör Bünyesinde Kadın İstihdamının Analizi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 1-24.
• Cam, E. (2003). Türk İstihdam Politikasında Çalışan Kadınlar ve Uygulanan Politikalar 2:İstihdam Politikaları. Çelik İş Sendikası Aylık Yayın Organı, 3(13), 1-7.
• Carcillo S., Fernandez R., Königs S. ve Minea, A. (2015). NEET Youth In The Aftermath of the Crisis: Challenges and Policies. OECD Social, Employment and Migration Working Papers, 164. https://doi.org/10.1787/1815199X
• Choudhry, M. T., ve Paul Elhorst (2018). Female Labour Force Participation and Economic Development. Article information. International Journal of Manpower 39, 896–912. https://ssrn.com/abstract=3269946
• Dirik, N. (2016). Türkiye’de Kadın İstihdamının Önündeki Engellerin Aşılmasında Girişimciliğin Önemi ve Kamu İstihdam Kurumlarının Rolü [Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi]. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı (DOKA) (2018), “Tr90 Bölgesi Kadın Girişimciliğin Desteklenmesi Stratejisi”, URAGEM Eğitim ve Danışmanlık, Trabzon
• Eğilmez M. (2019). Türkiye Ekonomisi. 2. Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul
• Goldin, C. and Katz, L. F. (2002). The Power of the Pill: Oral Contraceptives and Women’s Career and Marriage Decisions. Journal of Political Economy 110(4), 730–770. http://dx.doi.org/10.1086/340778
• Greenwood, J., A. Seshadri, and M. Yorukoglu (2005), “Engines of Liberation.” Review of Economic Studies 72 (1): 109–33. https://www.jstor.org/stable/3700686
• Hüsnüoğlu, N. (2018). Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Kadınların İş Gücüne Katılım Oranını Etkileyen Faktörler. Kadın Çalışmalarında Güncel Konular: Bilim, Sanat, Edebiyat, Tarih, Sosyoloji, Din, Feminizm, Pazarlama ve Reklam, Yönetim, Ekonomi, Sağlık, Turizm, Yükseköğretim, Boşanma ve Kadına Yönelik Şiddet. 389-402, Konya.
• İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV- 2019), “AB Katılım Sürecindeki Türkiye’nin Kadın İstihdamı Karnesi”, İstanbul
• Jaumotte, F. (2003). Female Labour Force Participation: Past Trends and Main Determinants in OECD Countries. OECD Economics Department Working Papers, No.376, OECD Publishing. https://dx.doi.org/10.1787/082872464507
• Jones, L. E., Rodolfo E. M, and Ellen R. McG. (2003). Why Are Married Women Working So Much?. Staff Report 317, Federal Reserve Bank of Minneapolis. https://www.minneapolisfed.org/research/staff-reports/why-are-married-women-working-so-much, 23.07.2023.
• Kılıç, C. (2000). Türkiye’de Kadın İşgücüne Katılım Oranları ve Gelişen Sanayi Merkezleri Açısından Görünümü. Kamu Hukuku Arşivi Dergisi, 3(2-3), 2000.
• Kocacık, F. ve Gökkaya, V.B. (2005). Türkiye’de Çalışan Kadınlar ve Sorunları. Cumhuriyet Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6,(1), 195-219.
• Koray M., Demirbilek S. ve Demirbilek T. (1999). Gıda İşkolunda Çalışan Kadınların Koşulları ve Geleceği [Proje Araştırması]. T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Korkmaz, A., ve Korkut, G. (2012). Türkiye'de Kadının İşgücüne Katılımının Belirleyicileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 41-65.
• McKinsey (2016). Women Matter Turkey. https://www.mckinsey.com/tr/our-insights/women-matter-turkiye-2016#, 12.11.2022.
• Mujahid, N., & Uz Zafar, N. (2012). “Economic Growth-Female Labour Force Participation Nexus: An Empirical Evidence for Pakistan”. The Pakistan Development Review, 51:4 Part II (Winter 2012) 565–586. https://www.jstor.org/stable/23734787
• Nwosu, C. O., & Woolard, I. (2017). The İmpact of Health on Labour Force Participation in South Africa. South African Journal of Economics, 85(4), 481-490. https://doi.org/10.1111/saje.12163
• Özer, M. ve Biçerli, K. (2003). Türkiye’de Kadın İşgücünün Panel Veri Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3, 55-86.
• Perrot M. (2015). Young Women and Unemployed: The Triple Challenge. Plan International, https://socialprotection.org/sites/default/files/publications_files/gender_in_yee_pg_and_policies_fno_report
• Prakash, H., & Yadav, A. (2020). State Varıatıons in Female Labour Partıcıpatıon in Indıa: A Study of 68th NSS And First Periodic Labour Force Survey. Jharkhand Journal of Development and Management Studies, 18(3-4), 8505-8519.
• Revenga, A, & Sudhir, S. (2012). Empowering Women is Smart Economics. Finance & Development, 49(1), https://www.imf.org/external/pubs/ft/fandd/2012
• Schultz, T.P. (1990). Women’s Changing Participation İn The Labor Force: A World Perspective. Economic Development and Cultural Change, Vol. 38(3), pp. 457-488. http://dx.doi.org/10.1086/451811
• Şenol, D. ve Mazman, İ. (2013). Tarihi Bir Bakışla Çalışma Hayatında Kadın. Aile ve Kadın Sempozyumu Bildiri Kitabı, 151-162.
• Tokgöz, G. (2009). Neoliberal Piyasa ve Muhafazakâr Aile Kıskacında Türkiye’de Kadın Emeği, Küreselleşme, Kriz ve Türkiye’de Neoliberal Dönüşüm. Der.: Nergis Mütevellioğlu, Sinan Sönmez, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, ss. 205 – 233.
• T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü (2019). İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması-SEGE-2017, Ankara 05.06.2023.
• Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK-2019), “İşveren – Kadın İstihdamı”, Cilt:57, Sayı:2, Ankara
• United Nations Population Fund (UNFPA). Women Empowerment. https://www.unfpa.org/resources/issue-7-women-empowerment. 20.06.2024
• Urhan, B. (2015). Toplumsal Cinsiyete Dayalı İşbölümü ve İşçi Sendikalarında İzdüşümleri. Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi.
• Wirth, L. (2001). Breaking Through The Glass Ceiling Women In Management. International Labour Office, Geneva, ss. 1-71.
• World Development Report (2012). Gender Equality and Development. Washington, DC: World Bank. http://documents.worldbank.org/curated/en/492221468136792185/Main-report
• World Economic Forum (WEF) (2023). Global Gender Gap Report. 09.10.2023, Switzerland.
• World Vision. Understanding Women’s Empowerment. https://www.worldvision.com.au/womens-empowerment#:~:text=Women's%20empowerment%20can%20be%20defined,change%20for%20themselves%20and%20others. 20.06.2024.
• Yiğen N. Ve Kabakçı Günay, E. (2022), Türkiye’de İstihdam Yapısının Cinsiyete ve Sektörlere Göre Değerlendirilmesi, Ekonomi, Finans ve Politika Konularında Güncel Paradigmalar, ed. Kabakçı Günay, E., Efe Akademi Yayınları, İstanbul.