ULAŞTIRMA SEKTÖRÜNÜN YARATTIĞI DIŞSAL MALİYETLERİN EKONOMİK ETKİLERİ

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 4, 55 - 73, 18.04.2014

Meserret Nalçakan , Filiz Tutar , Erdinç Tutar

Öz

Ulaştırma sektörü, yarattığı ekonomik, sosyal, siyasal ve kültürel etkileriyle hizmet sektörü içinde çok önemli bir paya sahiptir. Günümüzde küreselleşmeyle birlikte tüm dünyada teknoloji ve bilginin büyük bir değişime uğraması, ulaştırma sektöründe de hızlı bir gelişime neden olmuş; ulaştırma faaliyeti sonucunda hem bireyleri hem de toplumu etkileyen dışsallıkların yaratılmasına yol açmıştır. Dışsallık; üretici ya da tüketicilerin davranışlarının bütün sonuçlarına katlanmadıkları ve ne üreteceklerine ya da tüketeceklerine karar verirken, başkaları üzerindeki etkilerini hesaba katmadıkları zaman ortaya çıkmaktadır. Bu yazının amacı, ulaştırma sektöründen kaynaklanan dışsallıkları belirlemek, dışsallıkların içselleştirilmesi yöntemlerini irdelemek ve ekonomik etkilerini ele almaktır.

Anahtar Kelimeler

Ulaştırma sektörü, Dışsallıklar, Ulaştırmanın yarattığı negatif dışsallıklar.

Kaynakça

• Babalık‐Sutclıffe, E. (2010), Türkiye'nin Ulusal İklim Değişikliği Eylem Planı'nın Geliştirilmesi Projesi, Ulaştırma Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu(2.TaslakWeb,Eylül2010), http://iklim.cob.gov.tr/iklim/Files/Ulastirma_Sektoru_Mevcut_Durum_Degerlendirmesi_Raporu.pdf, (01.11.2010).
• Bakırcı, A.E. (2005), Taşıt İşletme Maliyetleri Bileşenlerinin İrdelenmesi, Tasarruf Bakışının Yerleştirilmesi,6. Ulaştırma Kongresi Bildiriler Kitabı, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, İstanbul.
• Benk, S. (2007), “Kentiçi Ulaşım Sonucu Oluşan Negatif Dışsallıklar ve Önleme Yolları”, İktisadi Araştırmalar Vakfı, Ünal Aysal Tez Değerlendirme Yarışması 2007/3.
• Berberoğlu, C. N. (1982), “Ekonomik Açıdan Çevre Kirliliği Sorunu”, Eskişehir İTİA Dergisi, C.1, S.2.
• Brown, L.R. (2003), Eco-ecology : Building on Economy for the Earth (Eko-Ekonomi-Dünya İçin Yeni Bir Ekonomi Kurmak, (Çev: A.Y.Erkan), TEMA Vakfı Yayın No:42.
• Candemir, Y. (2002), Ulaştırma Eğitim ve Öğretimi: Dünyada ve Türkiye'de, http://www.e-kutuphane.imo.org.tr/pdf/3190.pdf , (06.09.2010).
• Cec. (2001). European transport policy for 2010: time to decide. White Paper, Publications of the Commission of the European Communities, Brussels. http://www.central2013.eu/fileadmin/user_upload/Downloads/Document_Centre/OP_Resources/EU-transportpolicy2010_en.pdf, (10.12.2010).
• Dağdemir, Ö. (2003), Çevre Sorunlarına Ekonomik Yaklaşımlar ve Optimal Politika Arayışları, Gazi Kitabevi, Ankara.
• DPT(2001), 8. BYKP, Ulaştırma ÖİK Raporu (Demiryolu Ulaştırması Alt Komisyonu), Ankara.
• Ferhatoğlu, E. (2003), Avrupa Birliği'nde Ortak Çevre Politikası ÇerçevesindeÇevre Vergileri,http://www.econturk.org/Turkiyeekonomisi/cevre_vergisi.pdf(28.10.2010).
• İstanbul 1. Kentçi Ulaşım Şurası Raporu -Taslak(2002), Kent ve Ulaştırma Planlaması Komisyonu Rapor(Taslak).
• Kabasakal, A. ve Solak,A. O. (2010), Demiryolu ve Karayolu Ulaştırma Sistemlerinin Ekonomik Etkinlik Analizi,Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,Cilt/Vol.: 10- Sayı/No: 1.
• Kaynak, M. (2007), Kalkınma İktisadı, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Lıpsey, R.G., Steıner, P.O., Purvıs, D.D.(1984), İktisat I, (Çev.: Ö.F.Batırel ve diğerleri), Bilim Teknik Yayınevi, Eskişehir.
• Nalçakan, M. (2003),Türkiye Ekonomisi Açısından Ulaştırma Sektöründe Demiryolu Taşımacılığının Önemi ve Ekonometrik Model İle Türkiye Demiryolu Yurtiçi Yük Taşıma Talebinin Analizi (1980–2000 Dönemi), Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir.
• Öncü, E.(2003), Ulaşımda Finansman ve Fiyatlandırma Politikaları,TMMOB, Ulaştırma Politikaları Kongresi, 16–17 Ekim 2003, s. 67–80.
• Taban, A. (2009), Türkiye'de Demiryolu Altyapı Ücretlendirmesi ve Yük Taşımacılığı, T.C. Başbakanlık DPT Müsteşarlığı Avrupa Birliği ile İlişkiler Genel Müdürlüğü, Yayın No:DPT:2796, Ankara
• TUBITAK(2010), Yüksek Hızlı Tren Raporu,http://www.kentvedemiryolu.Com/İndir.Php?Dosya=Hizli_Tren_Tubitak_Raporu.Pdf, (26.10.2010).
• TUBITAK-TTGV(2002), Ulaştırma Sektörü Raporu, Bilim TeknolojiSanayi Tartışmaları Platformu, Temiz Üretim-Temiz Ürün Çevre Dostu Teknolojiler Çalışma Grubu
• Yalçın, A. Z. (2009), Küresel Çevre Politikalarının Küresel Kamusal Mallar PerspektifindenDeğerlendirilmesi, BalıkesirÜniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:12 Sayı:21,http://sbe.balikesir.edu.tr/dergi/edergi/c12s21/makale/c12s21m18.pdf, (20.10.2010).
• Zeybek, H. (2000),Sürdürülebilir Kalkınmanın Geliştirilmesinde Ulaştırma Sektöründe Fiyatlandırmanın Önemi,Birleşmiş Milletler- ESCAP Türkiye Ülke Raporu. Ankara.