The Instance of the Prophet in the Context of Visâl Fasting

Yıl 2020, Sayı: 16, 95 - 120, 18.03.2020

Mustafa Karabacak

https://doi.org/10.5281/zenodo.3714211

Öz

        Fasting, which means deliberately avoiding eating, drinking and sexual intercourse for a purpose from the time of Imsak to iftar, is one of the fundamental worship of Islam. The Meccan Mushriks and the Jews of Madinah, who were affiliated with the Samî tradition, they knew and held fasting. However, the beginning and end of their fasting lasted approximately 24 hours or two, three days and more. Prophet (Pbuh) and the Companions also fasted in this way by following the society in which they lived. In Islam, with the shortening of the fasting period, fasting in the previous tradition was called Visâl fasting. The Prophet himself did not recommend it to his companions although he held a Visâl fast. The Prophet said to those who fasted by taking himself as an example, “Allahmakes me eat and drink”. In this study, starting from fasting in the Samî tradition, the narratives of Visâl fasting and how the Prophet's (Pbuh) statement “Allahmakes me eat and drink” will be examined with his example to his nation. 

Anahtar Kelimeler

Hadith, Prophet, fasting, Visâl fasting, instance

Visâl Orucu Bağlamında Hz. Peygamber’in Örnekliği

Öz

        İmsak vaktinden iftar vaktine kadar bir amaç uğruna ve bilinçli olarak yeme içme ve cinsel ilişkiden uzak durmak anlamına gelen oruç, İslam’ın temel ibadetlerinden biridir. Hz. Peygamber’in içinde yaşadığı Samî geleneğine bağlı Mekke Müşrikleri ve Medineli Yahûdiler de bu ibadeti biliyor ve oruç tutuyorlardı. Fakat tuttukları orucun başlangıç ve bitişi yaklaşık 24 saat veya iki, üç gün ve daha uzun süreyi bulmaktaydı. Hz. Peygamber ve sahâbîler de içinde yaşadığı topluma uyarak bu şekilde oruç tutmuşlardır. İslamiyette ise orucun süresinin kısaltılmasıyla birlikte önceki gelenekteki oruca visâl orucu denmiştir. Hz. Peygamber kendisi visâl orucu tutmasına rağmen ashâbına bunu tavsiye etmemiştir. Hz. Peygamber kendini örnek alarak oruç tutanlara “Ben sizin gibi değilim; Rabbim beni yedirir ve içirir” demiştir. Bu çalışmada Samî geleneğindeki oruçtan başlayarak rivayetlerde visâl orucunu ve Hz. Peygamber’in “Rabbim beni yedirir ve içirir” ifadesini onun ümmetine olan örnekliğiyle nasıl bağdaştırılacağı konusu incelenecektir. 

Anahtar Kelimeler

Hz. Peygamber, visal orucu, hadis, oruç, örneklik

Kaynakça

• Ahatlı, Erdinç. Peygamber ve Hz. Muhammed’in Peygamberliği. Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2011.
• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillah Ahmed b. Muhammed b. Hanbel b. Hilal b. Esed eş-Şeybânî. el-Müsned. I-VI, 2. Baskı, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1402/1982.
• Bağcı, H. Musa. Beşer Olarak Hz. Peygamber. Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2014.
• Bedruddin el-Aynî, Ebû Muhammed Mahmud b. Ahmed b. Musa b. Ahmed b. Huseyin. Umdetü’l-kârî şerhu Sahîhi’l-Buhârî. I-XXV, Dâru İhyâi’t-Türasi’l-Arabî, Beyrut, trs.
• Bessâm, Abdullah b. Abdurrahman b. Sâlih. Teysîru’l-Allâm şerhı Umdetü’l-Ahkâm. I-II, 10. Baskı, Müessesetü’r-Reyyân, Beyrut, 1433/2012.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammet b. İsmail. el-Câmiu's-sahîh. I-VIII, 2. Baskı, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1401/1981.
• Cevâd Ali. Çev. Muammer Bayraktutar. Câhiliye’den İslam’a İbadet Tarihi. 2. Basım, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2015.
• Çakan, İsmail Lütfi. Hadis Edebiyatı. 8. Baskı, İFAV Yayınları, İstanbul, 1989.
• Çakan, İsmail Lütfi. “Hadis Edebiyâtında Kitap ve Sünnete Bağlılık Üzerine Genel Bir Tetkik”. Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, İstanbul 1995, sayı: 7-8-9-10, ss. 32-344.
• Çakan, İsmail Lütfi. Müslüman Kimliği. 7. Baskı. İFAV Yayınları, İstanbul, 2016.
• Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdurrahman b. Fazl b. Behram. es-Sünen. I-II, 2. Basım, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş'as es-Sicistanı el-Ezdî. es-Sünen. I-V, 2. Baskı, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1401/1981.
• Ebû Dâvûd et-Tayâlisî, Süleyman b. Dâvûd b. el-Cârûd. Müsnedü Ebî Dâvûd et-Tayâlisî. Tahk. Muhammed Abdulmuhsin et-Türkî. I-IV, Dâru Hicr, Mısır, 1419/1999.
• Ebû Nuaym el-Isbahânî, Ahmed b. Abdillah b. Ahmed b. İshâk b. Mûsâ b. Mihrân. el-Müsnedü’l-Müstahrec alâ Sahîhı’l-İmâmi Müslim. Thk. Muhammed Hasen Muhammed Hasen İsmail eş-Şâfiî. I-IV, Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, Beyrut, 1417/1996.
• Ebû Ya’lâ, Ahmed b. Ali el-Müsennâ b. Yahay b. Isâ b. Hilal et-Temîmî. Müsnedü Ebî Ya’lâ. Thk. Hüseyin Selim Esed. I-VIII, Dâru’l-Me’mûn li’t-Türâs, Dımaşk, 1404/1984.
• Erul, Bünyamin. Sahabenin Sünnet Anlayışı. 2. Baskı, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 2000.
• Erul, Bünyamin. Hadislerin Dili İlk Hadis Belgesi Hemmâm’ın Sahifesi Tertip Terceme Yorum. 7. Basım, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 2012.
• Gökçe, Ferhat. İrfân Geleneğinde Hadis Yorumu. (Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi), Ankara, 2010.
• Güner, Osman. Rasûlüllah’ın Ehl-i Kitap’la Münâsebetleri. Fecr Yayınları, Ankara, 1998.
• Hakîm et-Tirmizî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ali b. el-Hasen b. Bişr. el-Menhiyyât. Thk. Muhammed Osman el-Haşet. Mektebetü’l-Kur’an, Kahire, 1406/1986.
• Haydarî, Muhammed b. Muhammed b. Abdullah. Kitâbu’l-Lafzı’l-Mükerrem b. Hasâisı’n-Nebî. I-II, By., Medine, 1415/1995.
• Hemmâm b. Münebbih, Ebû Ukbe b. Kâmil es-San‘ânî. Sahîfetü Hemmâm b. Münebbih. Thk. Ali Hasen Ali Abdülhumeyd. el-Mektebetü’l-İslâmiyye, Beyrut, 1407/1987.
• İbn Abdilber el-Kurtubî, Ebû Amr Yusuf b. Abdillah b. Muhammed. el-İstizkâr, Thk. Sâlim Muhammed Atâ-Muhammed Ali Muavvid. I-IX, Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, Beyrut, 1421/2000.
• İbn Bâlbân, Alauddin Ali, el-İhsân fi Takrîb-i Sahîhı İbn Hıbbân. Thk. Şuayb Arnaûd, I-VIII, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut, 1408/1988.
• İbn Battâl, Ebü’l-Hüseyin Ali b. Halef b. Abdilmelik, Şerhu Sahîhı’l-Buuhârî, Thk. Ebû Temîm Yâsir b. İbrahim, I-X, 2. Baskı, Mektebetür’-Rüşd, Riyad, 1423/2003.
• İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekir Abdullah b. Muhammed b. İbrahim b. Osman. Müsnedü İbn Ebî Şeybe. Thk. Âdil b. Yusuf el-Azâzî- Ahmed b. Ferid el-Mezîdî, I-II, Dâru’l-Vatan, Riyad, 1997.
• İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed, b. İbrahim b. Osman. el-Kitabu’l-Musannef fi’l-Ehâdîs ve’l- Âsâr. Thk. Kemal Yusuf el-Hût, I-VII, Riyad, h. 1409.
• İbn Hacer, Şihabuddin Ebü’l-Fadl Askalânî, Fethu'l-Bâri şerhu Sahîhi'l- Buhârî. I-XIII, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut, h. 1379.
• İbn Kayyîm el-Cevziyye, Muhammed b. Ebû Bekr b. Eyyûb b. Sa’d Şemsüddin. Zâdü’l-Meâd fî Hedyi Hayri’l-Ibâd. I-V, 27. Baskı, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut, 1415/1994.
• İbn Kesir, Ebü’l-Fidâ İsmail b. Ömer b. Kesîr el-Kuraşî el-Basrî, Tefsîru’l-Kur’ani’l-Azîm, Thk. Sami b. Muhammed Selâme, I-VIII, 2. Baskı, Dâru Tayyibe, By., 1420/1999.
• İbn Mâce, Ebû Abdullah b. Yezid el-Kazvinî. es-Sünen. I-II, 2. Baskı, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1401/1981.
• İbn Teymiyye, Takıyyuddin Ebü’l-Abbâs Ahmed b. Abdülhalim. Mecmûu’l-Fetâvâ. Thk. Abdurrahman b. Muhammed b. Kâsım, I-XXXV, By., Medine, 1416/1995.
• İbnü’l- Arabî, Ebû Saîd Ahmed b. Muhammed b. Ziyad b. Bişr b. Dirhem el-Basrî el-Sûfî.Mu’cemu İbnü’l-Arabî. Thk. Abdülmuhsin b. İbrahim b. Ahmed el-Huseynî, I-III, İbnü’l-Cevzî, Suud, 1448/1997.
• İbnü’l-Mülakkın, Sirâcüddin Ebû Hafs Ömer b. Alî b. Ahmed el-Ensârî. Ğâyetü’r-Rasûl bi Hasâisı’r-Rasûl. Thk. Abdullah Bahruddin Abdullah, Dâru’l-Beşâiri’l-İslâmiyye, Beyrut, trs.
• Kitab-ı Mukaddes Eski ve Yeni Ahit. Zafer Matbaası, İstanbul, 1991.
• Karabacak, Mustafa. “Kur’an ve Hadisler Bağlamında Hz. Dâvûd’un Örnekliği”. Mütefekkir, Haziran 2018, c. 5/9, ss. 187-204.
• Koçyiğit, Talât. Hadis Tarihi. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 2012.
• Mâlik b. Enes. el-Muvatta. I-II, 2. Baskı, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1401/1981.
• Müceddidî, Muhammed Amîdü’l-İhsân. et-Ta’rifâtü’l-Fıkhıyye. Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, Pakistan, 1407/1986.
• Müslim, Ebü'l-Hüseyin Müslim b. Haccac el-Kureyşî. el-Câmiu’s-Sahih. I-III, 2. Baskı, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1981/1401.
• Nesâî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Şuayb. es-Sünen. I-V, 2. Baskı, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1981/1401.
• Nevevî, Ebû Zekeriyya Muhyiddin b. Şeref. el-Mecmû’ şerhu’l-Mühezzeb, I-X, Dâru’l-Fikr, By., trs.
• Olgun, Tahir. Müslümanlıkta İbadet Tarihi. Çağrı Yayınları, Ankara, 1998.
• Oral, Rıfat.Peygamber Günlerinde İbadet ve Sosyal Hayat Bulûğu’l-Meram Şerhi. I-III, 2. Baskı, Esra Yayınları, Konya, 2015.
• Râğîb el-Isfehânî, Ebü’l-Kâsım el-Hüseyin b. Muhammed. el-Müfredât fî Garîbi’l-Kur’an. Thk. Safvân Adnân ed-Dâvudî, Dâru’l-Kalem-Daru’ş-Şâmiyye Dımeşk-Beyrut, h. 1412.
• Râzî, Ebû Abdillah Fahreddin Muhammed b. Ömer er-Râzî. et-Tefsîru’l-Kebîr. I-XXXII, 2. Baskı, Dâru İhyâi’t-Türasi’l-Arabî, Beyrut, h. 1420.
• Sâbık, Seyyid, Fıkhu’s-Sünne. I-III, 3. Basım, Dâru’l-Kitabi’l-Arabî, Beyrut, 1397/1977.
• Suyûtî, Abdurrahman b. Ebû Bekr Celâlüddin. el-Hasâisu’l-Kübrâ. I-II, Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, Beyrut, trs.
• Taberânî, Ebü’l-Kâsım Süleyman b. Ahmed b. Eyyûb. el-Mu’cemü’l-Kebîr. Thk. Hamdî b. Abdülmecîd es-Selefî, I-XXV, 2. Baskı, Mektebetü İbn Teymiyye, Kahire, 1415/1994.
• Tirmizî, Ebû İsâ Muhammed b. İsâ b. Sevre. es-Sünen. I-V, 2. Baskı, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1401/1981.
• Tütüncüler, Meryem. “Oruçlu Hakkındaki Kütüb-i Sitte Rivayetlerinin Değerlendirilmesi”. (Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi), 2019.
• Yitik, Ali İhsan. “Oruç”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 2007. c. XXXIII, ss. 414-416.
• Zürkânî, Muhammed b. Abdülbâkî b. Yusuf, Şerhu’z-Zürkânî alâ Muvattai’l-İmâmı Mâlik. Thk. Tahâ Abdurraûf Sa’d, I-IV, Mektebetü’s-Sekâteti’d-Diniyye, Kahire, 1424/2003.