TERK SUÇU (TCK M. 97) VE SONUÇLARI BAKIMINDAN CEZANIN BELİRLENMESİNE İLİŞKİN YARGITAY KARARI İNCELEMESİ (Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 09.11.2022 Tarihli ve E.2020/466, K.2022/709 Sayılı Kararı)

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 1-2, 29 - 60, 07.04.2025

Çağatay Korucan

Öz

İcrai ya da ihmali davranışla işlenebilen terk suçu ve bu suça bağlı olarak ortaya çıkabilecek neticeler bakımından söz konusu neticelerin faile isnat edilebilmesi için failin kastına yönelik bir değerlendirme yapmak gerekmektedir. Çalışmaya konu olan Yargıtay Ceza Genel Kurulu kararında ıssız bir dere kenarına terk edilen ancak henüz öldüğüne dair bir delil bulunmayan bebek hakkında, ölüm neticesinin gerçekleşip gerçekleşmediği belli olmamasına rağmen merciler arasında tartışılan ilk sorun; failin bu eylemi bakımından kasten öldürmenin ihmali davranışla mı yoksa icrai davranışla mı gerçekleştiği hususu olmuştur. İlk derece mahkemesi bebeğin terk edildiğine dair sanık ikrarı ve tanık ifadeleri kapsamında yaptığı tespit doğrultusunda olayın meydana gelme şartları bağlamında “terk eyleminden sonra bebeğin öleceği muhakkaktır diyerek” sanık hakkında ihmali davranışla kasten öldürme suçunun işlendiğini kabul etmiştir. Bu kapsamda da sırasıyla (TCK, m. 82 (f. 1, bent d), m. 83 ve m. 62) hükümlerinin uygulanabilirliğini değerlendirmiştir. Yargıtay 1. Ceza Dairesi ise yaptığı temyiz incelemesi sonucunda, sanık hakkında icrai davranışla kasten öldürme suçundan dolayı (TCK, m. 82 (f. 1, bent d ve e)) hükümlerine istinaden mahkûmiyet hükmü kurulması gerektiğinden bahisle ilk derece mahkemesinin söz konusu mahkûmiyet hükmünün bozulmasına karar vermiştir. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının eylemin ihmali davranışla gerçekleştiğine dair yaptığı itiraz üzerine Yargıtay Ceza Genel Kurulu, Yargıtay 1. Ceza Dairesi gibi, sanığın bebeğe karşı “öldürme eylemini, doğrudan kasıtla ve icrai bir davranışla gerçekleştirdiği kabul edilmelidir.” değerlendirmesiyle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının itirazının reddine karar vermiştir
Çalışmada karara konu olan olay incelendikten sonra, bu olayın gerçekleşebileceği farklı ihtimallerde ceza sorumluluğu tespitinin nasıl yapılacağı değerlendirilmiştir. Verilen ihtimallerde terk suçu, suçun netice sebebiyle ağırlaşmış hâli, henüz cesedi bulunmayan bebek hakkında kişiliği sona erdiren Medeni Hukuk Hükümlerinin somut olaya uygulanması ve mahkemeler tarafından gerçekleştiği kesin gözle bakılan ölüm neticesi kapsamında değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Terk suçu, kasten öldürme suçunun ihmali davranışla işlenmesi, görünüşte ihmali suç, teminat yükümlülüğü, olası kast, cezanın belirlenmesi, neticesi sebebiyle ağırlaşan suç

Kaynakça

• Arslantürk M, Hakaret, Tehdit, Terk, Şantaj, Huzur Bozma, Hakların Engellenmesi, Çevre, İmar, İhale, Tefecilik Suçları, 2. Baskı, Seçkin Yayınevi, 2022.
• Artuk M. E./ Gökcen A/Yenidünya C, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Turhan Kitabevi, 2011.
• Avcı M/Yerdelen E, “Karar İncelemesi - Garantörsel İhmali Suçta İhmali ve İcrai Davranış Ayrımı”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2015, XIX, (1), 163-190.
• Centel N/Zafer H/ Çakmut Ö, Türk Ceza Hukukuna Giriş, 9. Baskı, Beta Yayınevi, 2016.
• Erbaş R, Türk Ceza Kanunu’nda Görünüşte İhmali Suçlarda Garantörlük, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, 2019.
• Erdoğan İ/Keskin D, Türk Medeni Hukuku Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku, 2. Baskı, Gazi Kitabevi, 2019.
• Göktürk N, Fikri içtima (Suçların İçtimaı), 1. Baskı, Adalet Yayınevi, 2013.
• Hakeri H, Ceza Hukukunda İhmal Kavramı ve İhmali Suçların Çeşitleri, 1. Baskı, Seçkin Yayınları, 2003.
• Hakeri H, Kasten Öldürme Suçları TCK 81-82-83, 2. Baskı, Seçkin Yayınları, 2007.
• İçel K, “Görünüşte Birleşme (İçtima) İlkeleri ve Yeni Türk Ceza Kanunu”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2008, 7(14), 35-49.
• Kayıhan Ş, Kişiler Hukuku (Gerçek Kişiler-Tüzel Kişiler), 1. Baskı, Seçkin Yayınevi, 2022.
• Koca M/Üzülmez İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 16. Baskı, Seçkin Yayınevi, 2023.
• Koca M/Üzülmez İ, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümleri, 8. Baskı, Adalet Yayınevi, 2022.
• Özbek V. Ö/Doğan K/Bacaksız P, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 18. Baskı, Seçkin Yayınevi, 2023.
• Özçalık Y, Türk Ceza Kanununda Kasten Öldürmenin İhmali Davranışla İşlenmesi, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, 2022.
• Özer, V. Ö/Doğan, K/Meraklı S vd, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 19. Baskı, Seçkin Yayınevi, 2023.
• Özgenç İ, “İcrai Suça İhmali Davranışla İştirak, Anayasa Mahkemesinin Bir Kararı Üzerine Değerlendirmeler”, in: Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi, 2014, 2(1-2), 1-10.
• Özgenç İ, “İhmali Suç Teorisi”, AHBVÜ Hukuk Fakültesi Dergisi, 2021, XXV (4), 303-377.
• Özgenç İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 19. Baskı, Seçkin Yayınevi, 2023.
• Soyaslan D, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 10. Baskı, Yetkin Yayınları, 2022.
• Sözüer A, Suça Teşebbüs, Kazancı Hukuk Yayınları, 1994.
• Şahin C/Göktürk N, Ceza Muhakemesi Hukuku, 14. Baskı, Seçkin Yayınevi, 2023.
• Toroslu N/Toroslu H, Ceza Hukuku Genel Kısım, 26. Baskı, Savaş Yayınevi, 2021.
• Turan E/Otacı C, Genel Hükümlerle Bağlantılı Olarak Kasten Öldürme Suçları, 4. Baskı, Seçkin Yayınevi, 2023.
• Yenerer Ç. Ö, “Türk Ceza Yasası’nda Terk Suçu (TCK m. 97)”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2007, LXV (2), 49-76.
• Yılmaz S/Yıldırım A, Medeni Hukuk I (Başlangıç Hükümleri-Kişiler Hukuku-Aile Hukuku), 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Yurtlu F, İhmali Suçlar, 1. Baskı, Seçkin Yayınevi, 2022.
• Zafer H, Ceza Hukuku Genel Hükümler TCK m. 1-75, 8. Baskı, Beta Basım Yayım, 2021.
• AİHM, Timurtaş/Türkiye, B. No: 23531/94, 13.6.2000.
• AİHM Osmanoğlu/Türkiye, B. No: 48804/99, 24.01.2008.
• AİHM, Tanış ve diğerleri/Türkiye B. No: 65899/01, 02.08.2005.
• AİHM, Vagapova ve Zubirayev/Rusya, B. No: 201080/05, 14.09.2009.
• AİHM Meryem Çelik ve diğerleri/Türkiye, B. No. 3598/03, 16.04.2013.
• AİHM, Tahsin Acar/Türkiye, B. No: 26307/95, 08.04.2004.
• Yargıtay 1. Ceza Dairesi, 2016/1572 E., 2016/2536 K., 23.05.2016.
• Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 2018/121 E., 2021/388 K., 14.9.2021.