Determination of Risky Sectors in Turkiye in terms of Occupational Health and Safety

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 3, 129 - 138, 31.12.2023

Atiye Bilim , Niyazi Bilim , Sertaç Dündar

https://doi.org/10.33720/kisgd.1255661

Cited By: 1

Öz

Working in a healthy and safe working environment is the most fundamental right of all employees. With the developing technology, the dangers and risks in the workplace continue to increase by diversifying. Some sectors inherently contain more hazards and related risks. Due to the multitude of risks in the working environment and/or the inadequacy of the precautions to be taken in the workplace, the rate of work accidents per person in some sectors is very high. There are 88 economic activity classifications in the statistical annuals of the Social Security Institution (SGK). In this study, the trend of occupational accidents and diseases occurring in Türkiye and in various sectors between the years of 2017-2021 related to economic activities has been investigated. By using the annual occupational accident and employee number data presented by SSI, incidence rates were determined and the risk levels of the sectors in terms of occupational accidents were determined. The highest rate of occupational accidents per person were determined and their safety conditions were evaluated. “Mining of coal and lignite” is in the first place according to the injury incidence rate, and “Water transport” is in the first place according to the fatality incidence rate. In occupational disease, the first sector is “Mining of coal and lignite”. With this study, sectors that need urgent measures in terms of occupational health and safety have been identified. When the risks are determined correctly, it will be ensured that material and moral losses arising from work accidents are prevented.

Anahtar Kelimeler

Incidence Rate, Occupational Accident, Occupational Disease, Work Safety, Risky Sector

İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Türkiye’deki Riskli Sektörlerin Belirlenmesi

Öz

Sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamında çalışmak tüm çalışanların en temel hakkıdır. Gelişen teknoloji ile çalışma ortamındaki tehlike ve riskler çeşitlenerek artmaya devam etmektedir. Bazı sektörler doğası gereği daha fazla tehlike ve buna bağlı riskleri barındırmaktadır. Çalışma ortamındaki risklerin çokluğu ve/veya çalışma ortamında alınması gereken tedbirlerin yetersizliği nedeniyle, bazı sektörlerde kişi başına düşen iş kazası oranı çok yüksek olmaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) istatistik yıllıklarında 88 adet ekonomik faaliyet sınıflaması yer almaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’de 2017-2021 yılları arasında meydana gelen iş kazaları ve meslek hastalıklarının sektörel dağılımı araştırılmıştır. SGK tarafından sunulan yıllık iş kazası ve çalışan sayısı verilerinden faydalanılarak kaza olabilirlik oranları belirlenmiş ve sektörlerin iş kazaları açısından risk seviyeleri tespit edilmiştir. Kişi başına düşen iş kazası oranı yüksek olan sektörler belirlenmiş ve güvenlik durumları değerlendirilmiştir. Kaza olabilirlik oranına göre birinci sırada “Kömür ve linyit çıkartılması”, ölümlü kaza olabilirlik oranına göre “Su yolu taşımacılığı” , meslek hastalığı olabilirlik oranına göre ise, “Kömür ve linyit çıkartılması” sektörü gelmektedir. Bu çalışma ile iş sağlığı ve güvenliği açısından acil önlem alınması gereken sektörler tespit edilmiştir. Riskler doğru tespit edildiğinde, iş kazaları ve meslek hastalıklarından kaynaklı maddi ve manevi kayıpların önüne geçilmesi sağlanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kaza Olabilirlik Oranı, İş Kazası, Meslek Hastalığı, İş Güvenliği, Riskli Sektör

Kaynakça

• T. Öztürk ve G. Caner Akın, “Türkiye’ de tüm sektörlere ait 2018 yılı iş kazalarının ve kaza sonucu yaşam kaybının kazazede yaşı bakımından değerlendirilmesi,” European Journal of Science and Technology, no. 22, ss. 410-415, 2021.
• J. Tixier, G. Dusserre, O. Salvi, and D. Gaston, “Review of 62 risk analysis methodologies of industrial plants,” J Loss Prev Process Ind, vol. 15, no. 4, 2002.
• B. Y. Jeong and D. S. Shin, “Characteristics of occupational accidents in Korean, Chinese, Japanese and western cuisine restaurants,” Hum Factors Ergon Manuf, vol. 26, no. 3, 2016.
• O. Dalyan, E. Canpolat, H. Dalyan, Ö. F. Öztürk, ve M. Pişkin, “Türkiye’de iş kazası eksik bildirimlerinin incelenmesi,” Karaelmas İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, cilt. 5, sayı. 2, ss. 121-132, 2021.
• E. Stemn, C. Bofinger, D. Cliff, and M. E. Hassall, “Examining the relationship between safety culture maturity and safety performance of the mining industry,” Saf Sci, vol. 113, 2019, doi: 10.1016/j.ssci.2018.12.008.
• N. Bilim and A. Bilim, “Estimation of the risk of work-related accidents for underground hard coal mine workers by logistic regression,” International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, vol. 29, no. 4, pp. 2362-2369, 2021.
• “T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) İstatistik Yıllıkları,” 2021. https://www.sgk.gov.tr/Istatistik/Yillik/fcd5e59b-6af9-4d90-a451-ee7500eb1cb4/ (Erilim Tarihi: 11 Şubat 2023).
• G. F. Can ve Ş. Kargı, “Sektörlerin iş bağlığı ve güvenliği yönünden risk Seviyelerinin CRITIC-EDAS entegrasyonu ile değerlendirilmesi,” Endüstri Mühendisliği, cilt. 30, sayı. 1, 2019.
• F. Yılmaz, “Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği teftişlerinin istatistiksel açıdan değerlendirilmesi,” ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, cilt 17, sayı 2, ss. 76–91, 2015.
• 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu. 2006. Erişim Tarihi: 19 Şubat 2023. Erişim Adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/06/20060616-1.htm
• N. Bilim, S. Dündar, ve A. Bilim, “Ülkemizdeki maden sektöründe meydana gelen iş kazası ve meslek hastalıklarının analizi,” Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, cilt. 7, sayı. 2, 2018.
• N. Bilim, “Kömür madenlerinde meydana gelen iş kazalarının istatistiksel değerlendirilmesi,” Madencilik Türkiye, cilt 6, sayı 44, ss. 78–82, 2015.
• S. Mahdevari, K. Shahriar, and A. Esfahanipour, “Human health and safety risks management in underground coal mines using fuzzy TOPSIS,” Science of the Total Environment, vol. 488–489, no. 1, pp. 85–99, 2014.
• V. V. Khanzode, J. Maiti, and P. K. Ray, “A methodology for evaluation and monitoring of recurring hazards in underground coal mining,” Saf Sci, vol. 49, no. 8–9, pp. 1172–1179, 2011.
• E. N. Güllüoğlu ve A. N. Güllüoğlu, “Türkiye’de metal sektöründe meydana gelen iş kazalarının analizi,” International Journal of Advances in Engineering and Pure Sciences, cilt 31, no. 1, ss. 70-82, 2019.
• E. Demir, “Metal iş kolunda meydana gelen iş kazaları ve iş kazalarının oluşturduğu kayıpların ekonomik yönden analizi,” Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2009.
• C. C. Ayanoğlu ve M. Kurt, “Metal sektöründe veri madenciliği yöntemleri ile bir iş kazası tahmin modeli önerisi,” Ergonomi, cilt 2, no. 2, ss. 78-87 2019.
• C. Bozkurt, İ. Pelit, ve E. Irmak, “Türkiye ve dünyada denizyolu taşımacılığı,” in 3.Uluslararası Sosyal Beşerî ve Eğitim Bilimleri Kongresi, 2018.
• “Ulaşan ve Erişen Türkiye 2002-2022 Denizyolu Sektörü,” 2022. Erişim Tarihi. 11 Şubat 2023. Erişim Adresi: https://www.uab.gov.tr/uploads/pages/denizcilik/04-sektor-raporlari-denizyolu.pdf
• O. Soykan, “Türkiye balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği sektöründeki iş kazalarının istatistikleri üzerine bir analiz; 2013-2019 dönemi,” Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, cilt 38, no. 4, ss. 533–544, 2021.