الندوة الدولية للزمخشري في جميع الجوانب التقييم

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 1, 178 - 196, 28.06.2024

İmran Çelik

Öz

لقد وجد العلم لتيسير حياة الإنسان وإضفاء ألوان من البهجة عليها، وفتح آفاق جديدة فيها، وضمان أن تعيش الأجيال القادمة حياة أكثر ازدهاراً. أما تاريخ العلم الإسلامي فقد وجد منذ نزول القرآن الكريم إلى يومنا هذا من أجل ارتباط الناس بالإيمان، والوصول إلى نعمة الهداية وفهم العالم الذي يعيشون فيه. وقد سعى العلماء المسلمون دائمًا إلى فهم رسالة القرآن في هذه الرحلة الإيمانية وإبلاغها للمؤمنين. والزمخشري عالم قيّم في تاريخ الفكر الإسلامي، واسمه لا يزال حيًّا بأعماله رغم رحيله. وهو معروف بذكائه ورحلاته العلمية، وإتقانه للغة العربية رغم أنه لم يكن عربياً، كما أنه معروف بذكائه في مؤلفاته، ولكن هذا لم يبعده عن النقد فقد تعرض لنقد كبير بسبب اختلافه في تفضيله المذهبي. ونحن في هذه المرحلة نحاول أن نفهم قيمة الإرث الذي تركه لتاريخ الفكر الإسلامي، فما بلغ الناس اليوم منه أكثر من الجوانب التي تعرضت للنقد. ويمكن القول بأن ”الندوة الدولية حول الزمخشري في جميع جوانبه حياته“ التي عقدت في سيواس دراسة علمية استهدفت تقيم أثره العلمي والمعرفي، وسيتم في هذه الدراسة تقييم هذه الندوة بما تضمنت من تخطيط وتنفيذ وأوراق ومخرجات وما قدمته للعلم وطلابه.

Anahtar Kelimeler

القراءات, الزمخشري, الندوة, النقد

International Symposium on Zamakhshari in All Aspects

Öz

Science exists to facilitate human life, to add color, to open new horizons, and to ensure a more prosperous life for future generations. The history of Islamic science, on the other hand, has existed from the revelation of the Qur'an to the present day for people to encounter faith, access the blessings of guidance, and make sense of the world in which they live. In this journey of faith, Muslim scholars have always sought to understand the message of the Qur'an and convey it to the believers. Zamakhshari is also a valuable name in the history of Islamic thought, and he is kept alive by his valuable works. He is known for his intelligence, his journeys of knowledge, his command of Arabic even though he was not an Arab, his works, and the fact that he was subjected to great criticism due to his differences in sectarian preference. At this point, however, we are trying to understand the value of his legacy in the history of Islamic thought and what he says to people today, rather than the criticized aspects. The "International Symposium on Zamakhshari in All Its Aspects" held in Sivas can be expressed as a scientific study carried out with this idea. In this study, the evaluation of the "International Symposium on Zamakhshari in All Its Aspects" held in Sivas will be made; planning, implementation, papers, results and what it brought to the world of science will be discussed.

Anahtar Kelimeler

Qiraat, Zamakhshari, Symposium, Criticism

Bütün Yönleriyle Uluslararası Zemahşerî Sempozyumu

Öz

Bilim, insan hayatını kolaylaştıran, renk katan, yeni ufuklar açan ve gelecek nesillerin daha müreffeh bir hayat yaşamasını temin etmek için vardır. İslam bilim tarihi ise Kur’ân’ın nüzulünden günümüze kadar insanların iman ile buluşması, hidayet nimetine erişmesi ve yaşadığı dünyayı anlamlandırması için var ola gelmiştir. Müslüman bilim adamları insanın bu inanç serüvenin de Kur’an’ın mesajını anlamak ve inananlara aktarmak için hep çaba içerisinde olmuşlardır. Zemahşerî de İslam düşünce tarihinde yer edinmiş, aramızdan ayrıldığı halde eserleri ile hala yaşamakta olan değerli bir isimdir. Yaşadığı dönemde zekası, ilim yolculukları, Arap olmadığı halde Arapçaya vukufiyeti, yazdığı eserleri ve mezhebi tercihindeki farklılığından dolayı büyük eleştirilere muhatap olması ile malumdur. Ancak geldiğimiz şu noktada onun bahse konu eleştirilen yönlerinden ziyade İslam düşünce tarihine bıraktığı mirasın kıymeti ve günümüz insanına ne söylediği anlaşılmaya çalışılmaktadır. Sivas’ta yapılan “Tüm Yönleriyle Zemahşerî Sempozyumu” da bu düşünce ile yapılmış bilimsel bir çalışma olarak ifade edilebilir. Bu çalışmada Sivas’ta yapılan “Tüm Yönleriyle Zemahşerî Sempozyumu”nun değerlendirmesi yapılacak; planlama, uygulama, tebliğler, çıktılar ve ilim dünyasına kazandırdıkları ele alınmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kıraat, Zemahşerî, Sempozyum, Eleştiri

Kaynakça

• Aslan, Ömer. “Keşşâf Tefsîri Bağlamında Zemahşerî’nin Kıraatlere Yaklaşımı”. Bütün Yönleriyle Zemahşerî. Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları, 2023.
• Cengiz, Mehdi. “Belâğat Kuralları ile Mezhepsel Kabuller Arasında Âyet Yorumu: Zemahşerî’nin el-Keşşâf’ı Örneği”. Bütün Yönleriyle Zemahşerî. Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları, 2023.
• Çağlayan, Harun. “Zemahşerî’nin Akıl Anlayışı ve Güncel Değeri”. Bütün Yönleriyle Zemahşerî. Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları, 2023.
• Çelik, İmran. “Zemahşerî’nin Mu‘tezilî Görüşlerine Mesnet Bazı Âyetlerdeki Kıraat Farklılıklarını Yorumlaması Üzerine Bir Değerlendirme”. Bütün Yönleriyle Zemahşerî. Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları, 2023.
• Çiftci, Adem. “Hanefî-Mu‘tezile Etkileşimi: Zemahşerî Örneği”. Bütün Yönleriyle Zemahşerî. Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları, 2023.
• Dağlıoğlu, Ufuk. “Zemahşerî’nin Sünnet/Hadis Anlayışı (el-Keşşâf Eseri Özelinde)”. Bütün Yönleriyle Zemahşerî. Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları, 2023.
• İsrafilova, Faima. “Zemahşerî Perspektifinden Müteşâbih’in Te’vili”. Bütün Yönleriyle Zemahşerî. Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları, 2023.
• Özalp, Hasan. “Zemahşerî Düşüncesinde Akıl ve Vahyin Anlamlı ve Tamamlayıcı İlişkisi”. Bütün Yönleriyle Zemahşerî. Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları, 2023.
• Öztürk, Mustafa- Mertoğlu, M. Suat. “Zemahşerî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 44/235-238. İstanbul: TDV Yayınları, 2013.
• Polat, Fethi Ahmet. İslâm Tefsir Geleneğinde Akılcı Söyleme Yöneltilen Eleştiriler Mu’tezîlî Zemahşerî’ye, Eş’arî İbnü’l- Müneyyir’in Eleştirileri. İstanbul: İz Yayıncılık, 2009.
• Taşpınar, Kadir. “Zemahşerî’nin Sahih Kıraat Eleştirisinde Arka Plan: Zeccâc Etkisi”. Bütün Yönleriyle Zemahşeri. Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları, 2023.
• Yurt, Yusuf. “Ahkâm Ayetlerinin Tefsiri Bağlamında Zemahşerî’nin Fıkhî Görüşleri (Keşşâf Tefsiri Örneği)”. Bütün Yönleriyle Zemahşerî. Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları, 2023.