Beden İmajı Memnuniyetinin Ve Materyalist Eğilimlerin Gösterişçi Tüketim Üzerine Etkisi: Karşılaştırmalı Bir Araştırma

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 2, 1 - 40, 24.05.2018

Ufuk Doğan , Yusuf Dinç , İsmail Gökdeniz

Öz

Tüketim kültürünün yaratıcısı olan modern insanın günümüzde geldiği nokta; insanların boş zamanlarında yapmış olduğu tüketim harcamaları, beden imajlarıyla ilgili düşünceleri, toplumda saygınlık kazanmaya yönelik gösterişçi tüketimleri ve metalara olan tutkuları materyalist eğilimleri özelinde incelenmiş, öğrencilerin bu konudaki eğilimlerinin ölçülmesi bağlamında bir inisiyatif alınmıştır. Bu çalışmada, gösteriş tüketiminin günümüzde geldiği noktadan hareketle, beden imajı memnuniyetinin ve materyalist eğilimlerin tüketici davranışlarıyla olan ilişkisi özel ve devlet üniversiteleri temelinde araştırılmaktadır. Bu amaç doğrultusunda; Türkiye’de öğretim faaliyetlerini sürdüren, Kırıkkale, Nişantaşı ve Beykent Üniversitelerine kayıtlı öğrenciler araştırmanın ana kütlesi olarak belirlenmiştir. Kırıkkale Üniversitesi’nden 514, Nişantaşı Üniversitesi’nden 141 ve Beykent Üniversitesi’nden 320 öğrenciye yüzyüze anket yapılmış ve bu anketlerden elde edilen veriler SPSS 17.0 programında analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular genel olarak değerlendirildiğinde, devlet üniversitesi olan Kırıkkale Üniversitesi ile özel üniversiteler olan Nişantaşı ve Beykent Üniversiteleri’nde temel farklılıkların materyalist eğilimler ve gösterişçi tüketim konularında gözlendiği ifade edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Tüketim Toplumu, Tüketim Kültürü, Materyalist Eğilimler, Beden İmajı, Gösterişçi Tüketim

Kaynakça

• Adorno, T. W., (2014), Kültür Endüstrisi – Kültür Yönetimi, çev. Nihat Ülner vd., İstanbul: İletişim Yayınları
• Akçalı, S. İ., (2006), Gündelik Hayat ve Medya: Tüketim Kültürü Perspektifinden Okumalar, Ankara: Ebabil Yayıncılık
• Aslay, F. vd., (2013), “Materyalizmin Statü Tüketimi Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma”, Ataturk University Journal of Economics & Administrative Sciences, 27 (2), s. 43-62.
• Baudrillard, J., (2018), Tüketim Toplumu, çev. Hazal Deliceçaylı – Ferda Keskin, İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Bauman, Z., (2006), Küreselleşme, çev. Abdullah Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Bayhan, V., (2011), “Tüketim Toplumunda Bireyin Ontolojik Mottosu: Tüketiyorum Öyleyse Varım”, Sosyoloji Konferansları Dergisi, 43, s. 221-248.
• Belk, R. W., (1985), “Materialism: Trait Aspects of Living in the Material World”, Journal of Consumer Research, 12 (3), s. 265-280.
• Chaudhuri, R. H. vd., (2011), “Conspicuous Consumption Orientation: Conceptualisation, Scale Development and Validation”, Journal of Consumer Behaviour, 10(4), s. 216-224.
• Chen, G. Vd., (2015), “The Association Between Body Dissatisfaction and Depression: An Examination of the Moderating Effects of Gender, Age, and Weight Status in a Sample of Chinese Adolescents”, Journal of Psychologists and Counsellors in Schools, 25(2), s. 245-260.
• Douglas, M., Isherwood, B., (1999), Tüketimin Antropolojisi, çev. Erden Atilla Aytekin, Ankara: Dost Kitapevi
• Featherstone, M., (1996), Post Modernizm ve Tüketim Kültürü, İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Günindi Ersöz, A., (2010), “Tüketim Toplumunda ‘Sıfır Beden’ Söylemi: Neden ve Sonuçları Üzerine Sosyolojik Bir Değerlendirme”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 27(2), s. 37-53.
• Karakaş, M., (2001), “Tüketim Kültürü ya da Tüketimin Yeniden Üretmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1).
• Kerkez, F. İ. vd., (2013), “Okul Öncesi Dönemde Beden İmajı Algısı ve Beden Memnuniyetsizliği”, Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi, 24(3), s. 234-244.
• McCracken, G. D., (1990), Culture and Consumption: New Approaches tothe Symbolic Character of Consumer Goods and Activities, Indiana University Press.
• Odabaşı, Y., (2006), Post-Modern Pazarlama, İstanbul: MediaCat Yayınları.
• Odabaşı, Y., (2013), Tüketim Kültürü: Yetinen Toplumdan Tüketen Topluma, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Ogden, H., Cheng, S., (2011), “Cultural Dimension and Materialism: Comparing Canada and China”, Asia Pacific Journal of Marketing and Logistics, 23(4), s. 431-447.
• Oktan, V., Şahin, M., (2010), “Kız Ergenlerde Beden İmajı ile Benlik Saygısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), s. 543-556.
• Özcan, B., (2007), “Rasyonel Satın Alma ve Boş Zaman Sürecine Ait Alışveriş Eylemlerinin Birlikte Sergilendikleri Mekânlar: Alışveriş Merkezleri”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), s. 39-68.
• Pandelaere, M., (2016), “Materialism and Well-Being: the Role of Consumption”, Current Opinion in Psychology, 10, s. 33-38.
• Presnell, K. vd., (2004), “Risk Factors for Body Dissatisfaction in Adolescent Boys and Girls: a Prospective Study”, International Journal of Eating Disorders, 36(4), s. 389-401.
• Richins, M. L., Dawson, S., (1992), “A Consumer Values Orientation for Materialism and its Measurment: Scale Development and Validation”, Journal of Consumer Research, 19(3), s. 303-316.
• Ritzer, G., (2000), Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek, çev. Şen Süer Kaya, İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Segev, S. vd., (2015), “A Closer Look into the Materialism Construct: the Antecedents and Consequences of Materialism and its Three Facets”, Journal of Consumer Marketing, 32(2), s. 85-98.
• Simmel, G., (1957), “Fashion”, The American Journal of Sociology, 62(6), s. 541-558.
• Şaylan, G., (2002), PostModernizm, Ankara: İmge Kitapevi Trigg, A. B., (2001), “Veblen, Bordieu and Conspicuous Consumption”, Journal of Economic Issues, 35(1), s. 99-115.
• Yanıklar, C., (2006), Tüketim Sosyolojisi, İstanbul: Birey Yayıncılık.
• Yanıklar, C., (2010), “Tüketim Kültürü, Kapitalizm ve İnsan İhtiyaçları Arasındaki İlişki Üzerine Bir Tartışma”, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34(1), s. 25-32.
• Zorlu, A., (2006), Tüketim Sosyolojisi: Modern Tüketimin Tarihinden Tüketim Araştırmalarına, Ankara Glocal Yayınları.
• Zorlu, A., (2006), Üretim ve Tüketim Teorileri: Üretim Kapitalizminden Tüketim Kapitalizmine, Ankara Glocal Yayınları.