Sağlık Çalışanlarında Örgütsel Adalet Algısının İş Tatminine Ve İş İle Bütünleşmeye Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 1, 1 - 18, 30.06.2023

Mustafa Macit , Sultan Aydoğan

Öz

İnsanın yaşamında en büyük arayışlarından birisinin adalet olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Adalet, yaşamın iş boyutu dâhil bütün alanlarını etkilemektedir. İş yaşamında algılan adalet duygusu bireylerin iş tatmini ve iş ile bütünleşmelerini olumlu etkileyerek hem bireysel tatmin hem de dolaylı bir şekilde kurumsal performansa katkı sağlayabilmektedir. Bu bağlamda çalışmamızın amacı sağlık çalışanlarının örgütsel adalet algılarının iş tatmini ve iş ile bütünleşmeye olan etkisini araştırmaktır. Araştırma Ankara’ da bulunan bir devlet hastanesinde yapılmıştır. Araştırmanın evrenini hastanede görev yapan sağlık çalışanları oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini basit rastgele örneklem seçimi yöntemi ile belirlenen 190 sağlık çalışanı oluşturmaktadır. Verilerin normal dağılımı nedeniyle parametrik analiz yöntemleri uygulanmıştır. Örgütsel adalet, iş tatmini ve işe bağlılık ölçeklerinin Cronbach's Alpha katsayıları sırasıyla 0.96-0.71-0.89 olarak bulunmuştur. Verilerin analizinde ortalama, sayı-yüzdelik hesaplama, t testi ve tek yönlü varyans analizi, regresyon testlerinden faydalanılmıştır. Araştırma ölçeklerine ait elde edilen puan ortalamalarına göre katılımcıların örgütsel adalet ve alt boyutlarındaki algılamalarının düşük, iş tatmini algılarının orta, iş ile bütünleşme algılarının ise yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir. Araştırma hipotezleri sonuçları sağlık çalışanlarının örgütsel adalet algılarının iş tatmini ve iş ile bütünleşmelerini istatistiksel olarak anlamlı ve olumlu olarak etkilediğini ortaya koymuştur. Diğer bir ifade ile çalışanların algıladıkları örgütsel adalet düzeyinin artışı iş tatminleri ve iş ile bütünleşmelerini olumlu etkilemektedir. Sonuçlar yazın bağlamında değerlendirilmiş ve çalışmanın kısıtları ve önerilere değinilerek çalışma sonuçlandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Adalet, Örgütsel Adalet, İş Tatmini, İşle Bütünleşme.

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Akdeniz, A. ve Demirbolat, A. (2019), Ortaokullarda Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Algıları ile İşle Bütünleşme Algıları Arasındaki Ilişki, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 17(2), 418-442.
• Akgül, A. ve Çevik, O. (2005), İstatistiksel Analiz Teknikleri (SPSS’de İşletme Yönetimi Uygulamaları), Emek Ofset Ltd, Ankara.
• Akın, Ö. ve Aksoy, M. (2020), Lider-Üye Etkileşiminin, İşten Ayrılma Niyetinde Etkisinde Örgütsel Adalet ve İş Tatmininin Aracı Rolü: Bir Araştırma, Çankırı Karatekin Üniversitesi Iktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 549-582.
• Akman, F. (2017), Sağlık kurumlarında hemşirelerin örgütsel adalet algıları ve örgütsel adaletin iş motivasyonuna etkisi; Özel hastaneler alan araştırması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tez, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Akman, Y. (2018), Öğretmen Görüşlerine Göre Okul Müdürlerinin Farklılıkları Yönetme Yeterliliklerinin Örgütsel Adalet Üzerindeki Etkisi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 611-626.
• Akkaş, H. (2020), Örgütsel Adalet Algısı, İşle Bütünleşme ve İşten Ayrılma Niyeti ABD-Türkiye Örneği, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Aksay O. (2021), Öğretmenlerin Örgütsel Adalet, Örgütsel Dürüstlük ve İş Doyumu Düzeylerine Yönelik Algıları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Bolu.
• Akşit Aşık, N. (2016), Örgütsel Adaletin İşle Bütünleşme Üzerindeki Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir Uygulama, International Journal of Social Science, 49: 87-97.
• Altaş, S. S. ve Çekmecelioğlu, H. G. (2015), Örgütsel Adalet Algısının İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık ve İş Performansı Üzerindeki Etkileri: Okul Öncesi Öğretmenleri Üzerinde Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(3), 421-439.
• Atasoy, A. U. ve İrge, N. T. (2019), Eğitim Sektöründe Örgütsel Adaletin İş Tatmini Üzerindeki Etkisine Yönelik Bir Araştırma, Kesit Akademi Dergisi, 5(19), 133-149.
• Bağcı, Z. ve Demir, G. (2017), Örgütlerde Adalet Algısının İş Tatmini Üzerine Etkisi: Akdeniz Üniversitesi İdari Personeli Üzerinde Bir Araştırma. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(4), 343-357.
• Bakker, A.B. ve Schaufeli, W.B. (2014), Work Engagement. İçinde P.C. Flood & Y. Freeney (Eds.), Organizational Behaviour Volume Of The Blackwell Encyclopedia Of Management, West Sussex, UK: Wiley.
• Bal Akkoç, S. ve Düşükcan, M. (2021), Örgütsel Adaletin İş Tatmini Üzerine Etkisi: Hakkari İli Merkez İlçesi Devlet Okullarında Çalışan Öğretmenler Üzerinde Bir Araştırma, Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi 12(23), 103-124.
• Büyüköztürk Ş. (2013), Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum, Pegem Yayıncılık, Ankara.
• Celilzade, H. (2020), Platon’un Adalet Anlayışının Geçerliliği Üzerine, İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 5(2), 349-366.
• Chegini, Z., Janati, A., Asghari-Jafarabadi, M. Ve Khosravizadeh, O. (2019), Organizational Commitment, Job Satisfaction, Organizational Justice And Self-Efficacy Among Nurses, Nursing Practice Today, 6(2), 86-93.
• Choi, S. (2011), Organizational Justice And Employee Work Attitudes: The Federal Case, The American Review Of Public Administration, 41(2), 185-204.
• Cohen-Charash, Y., ve Spector, P. E. (2001), The Role Of Justice In Organizations: A Meta-Analysis, Organizational Behavior And Human Decision Processes, 86(2), 278-321.
• Colquitt, J. A. (2012), Organizational Justice. İçinde S. W. J. Kozlowski (Ed.). Oxford Library Of Psychology, The Oxford Handbook Of Organizational Psychology I (526–547). Oxford University Press.
• Cropanzano, R., Byrne, Z. S., Bobocel, D. R. ve Rupp, D. E. (2001). Moral virtues, fairness heuristics, social entities, and other denizens of organizational justice. Journal of vocational behavior, 58(2), 164-209.
• Cropanzano, R., Prehar, C. A., Chen, P. Y. (2002). Using Social Exchange Theory To Distinguish Procedural From İnteractional Justice. Group & Organization Management, 27(3), 324-351.
• Çankaya, S., Gürdal, O., Tunç, T. Ve Orhan, H. (2018). Eğitim-Araştırma hastanelerinde çalışanların iş doyumu, örgütsel bağlılık ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkilerin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi: Ordu ili örneği. SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 25(4), 436-449.
• Çınar, Ö. (2013). Yapısal eşitlik modellemesi ile iş tatmini, örgütsel bağlılık, örgütsel destek ve örgütsel adaletin örgütsel çıktılar üzerindeki etkisinde örgütsel vatandaşlık davranışının aracılık rolü: Kahramanmaraş bankacılık sektöründe bir alan araştırması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Kahramanmaraş.
• Demircan Çakar N. ve Yıldız, S. (2009), Örgütsel Adaletin İş Tatmini Üzerindeki Etkisi: “Algılanan Örgütsel Destek” Bir Ara Değişken Mi?, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(28), 68-90.
• Dönbak, E. R. ve Kırpık G. (2020). Örgütsel Adalet Algısı ile İş Memnuniyeti Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Adıyaman İli Konaklama İşletmeleri Örneği, İşletme Araştırmaları Dergisi, 12 (4), 3676-3688.
• Folger, R. ve Cropanzano, R. (1998). Organizational Justice And Human Resource Management. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Greenberg, J. (1987). A Taxonomy Of Organizational Justice Theories. Academy Of Management Review, 12(1), 9-22.
• Harter, J. K., Schmidt, F. L., Hayes, T. L. (2002). Business-Unit-Level Relationship Between Employee Satisfaction, Employee Engagement, And Business Outcomes: A Meta-Analysis. Journal Of Applied Psychology, 87(2), 268-279.
• Inoue, A., Kawakami, N., Ishizaki, M., Shimazu, A., Tsuchiya, M., Tabata, M., ... Kuroda, M. (2010). Organizational Justice, Psychological Distress, And Work Engagement In Japanese Workers. International Archives Of Occupational And Environmental Health, 83(1), 29-38.
• Jameel, A. S., Hamdi, S. S. ve Karem, M. A. (2020). Organizational Justice And Job Satisfaction Among Nurses. UKH Journal Of Social Sciences, 4(2), 61-69.
• Judge, T. A., Parker, S., Colbert, A. E., Heller, D.ve Ilies, R. (2001). Job Satisfaction: A Cross-Cultural Review. İçinde N. Anderson, D. S. Ones, H. K. Sinangil, & C. Viswesvaran (Eds.), Handbook Of İndustrial, Work And Organizational Psychology (Ss. 25–52). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Judge, T. A. ve Klinger, R. (2008). Job Satisfaction: Subjective Well-Being At Work ( The Science Of Subjective Well-Being, Edıted By Michael Eid and Randy J. Larsen). The Guilford Press, 393-413.
• Kahn, W.A. (1990) Psychological Conditions Of Personal Engagement And Disengagement At Work. Academy Of Management Journal, 33, 692–724.
• Kahrıman M., Avcı, S. ve Aladağ, Z. (2021), Örgütsel Adalet Algısı ve Mobingin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisinin İncelenmesi, Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 28, 164-171.
• Keklik, B. ve Coşkun Us, N. (2013), Örgütsel Adalet Algılamalarının İş Tatminine Etkisi: Hastane Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(2), 143-161.
• Konovsky, M. A. (2000), Understanding Procedural Justice And Its Impact On Business Organizations. Journal Of Management, 26(3), 489-511.
• Köse, A. ve Uzun, M. (2018), The Relationship Between Work Engagement And Perceived Organizational Justice. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24(3), 483-528.
• Köybaşı, F., Uğurlu, C. T. ve Öncel, A. (2017), Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Algıları ile Örgütsel Sinizm Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 01-14.
• Kurian, D. (2018), Organizational Justice: Why Does It Matter For HRD. Journal Of Organizational Psychology, 18(2), 11-22.
• Li, H. (2012), A Study On The Relationships Among Organizational Justice, Organizational Identification, And Work Engagement: The Evidence From The Hi-Tech Service Industries. İçinde 2012 International Joint Conference on Service Sciences, 72-77. IEEE.
• Lim, V. K. Ve Teo, T. S. (2009), Mind Your E-Manners: Impact Of Cyber İncivility On Employees’ Work Attitude And Behavior. Information & Management, 46(8), 419-425.
• Loan, L. Т. М., Тhu, N. Т. А. ve Dung, N. Т. T. (2020), Exploring Organizational Justice İn Vietnam Universities: A Study Of Effects On Lecturers’ Work Engagement. Organizational Psychology,, 10(2), 23-34.
• Locke, E. A. (1976), The Nature And Causes Of Job Satisfaction. İçinde M. D. Dunnette (Ed.), Handbook Of Industrial And Organizational Psychology (Ss. 1297–1349). Chicago: Rand McNally.
• Nal, M. Ve Nal, B. (2018), Sağlık çalışanlarının iş doyumu düzeylerinin incelenmesi: bir kamu hastanesi örneği. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 8(1), 131-140.
• Bozça Odabaşı, T. (2019), Örgütsel Adalet Algısı ve İşle Bütünleşme İlişkisinin İncelenmesi: Sağlık Liseleri Örneği, Trakya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne.
• Öngöre, Ö. (2015), Hizmet sektöründe çalışanların kişilik özelliklerine göre işle bütünleşme düzeylerine ilişkin bir araştırma. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Özer Ö., Uğurluoğlu, Ö. ve Saygılı, M. (2017), Effect Of Organizational Justice On Work Engagement İn Healthcare Sector Of Turkey. Journal of Health Management, 19(1), 73-83.
• Rawl, J. (2005), A Theory Of Justice: Harvard University Press.
• Sarrafoğlu G. B. ve Günsay M. M. (2019), Örgütsel Adalet ve Örgütsel Sessizliğin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkileri. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 15(2), 85-97.
• Schaufeli, W.B., Salanova, M., González-Romá, V., Bakker, A.B (2002), The Measurement Of Engagement And Burnout: A Two Sample Confirmatory Factor Analytic Approach. Journal Of Happiness Studies, 3, 71-92.
• Söyük, S.(2007), Örgütsel Adaletin iş Tatmini Üzerine Etkisi ve İstanbul İlindeki Özel Hastanelerde Çalışan Hemşirelere Yönelik Bir Çalışma, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• Şenol, Ş. ve Öngel, V. (2019). İçsel Pazarlama Uygulamalarının Çalışanların İş Tatmini Üzerine Etkisi ve Örgütsel Adaletin Aracılık Rolü. Akademik Hassasiyetler, 6(12), 477-490.
• Tabachnick, L.S.,ve Fidell, B.G. (2013). Using Multivariate Statistics (Sixth Ed.) Pearson, Boston.
• Topakkaya, A. (2008). Adalet Kavramı Bağlamında Aristoteles-Platon Karşılaştırması. FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), (6), 27-46.
• Uslu, A. (2021), Algılanan Örgütsel Adaletin Örgütsel Bağlılık Örgütsel Sinizm ve İş Tatminine Etkisi: TRB1 Örneği, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Bingöl.
• Yavuz, S. (2010), Örgütsel Adalet Algısının İş Tatminine Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi, İstanbul.
• Yeniçeri, T., Çinar, B. ve Aydın, R. (2020), İçsel Pazarlama Uygulamalarının Çalışanların Iş Tatmini Üzerine Etkisi Ve Örgütsel Adaletin Aracılık Rolü. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 50, 402-426.
• Yeşil, S. ve Dereli, S. F. (2015), Örgütsel Adalet ve İş Tatmini Üzerine Bir Çalışma, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 105-122.
• Yılmaz, M. (2021), Etik Liderlik, Örgütsel Adalet ve Çalışan Performansı Arasındaki İlişki: Gençlik ve Spor Bakanlığı Örneği, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Ankara.