Covid-19 Pandemisinin Türkiye’nin Dış Ticaret Performansı Üzerindeki Etkileri

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 1, 19 - 36, 30.06.2023

Beyza Delice , Seda Bayrakdar

Öz

2019 sonunda ortaya çıkan Covi-19 pandemisi, hemen hemen bütün ülkelerin makroekonomik dengelerinde bozulmalara yol açmıştır. Bu salgının küresel ölçekte ülkelerin ekonomik yapısını nasıl etkilediğini araştırmak hem mevcut krizden bir an önce çıkmak için politikalar üretmek, hem de ileride ortaya çıkabilecek benzer nitelikli krizler için önlemler alabilmek açısından önem arz etmektedir. Çalışmada, pandemi sürecinde Türkiye’nin dış ticaret performansındaki değişiklikler istatistiki veriler yoluyla analiz edilerek mevcut durum tespit edilmeye çalışılmıştır. Değerlendirme sonuçlarına göre, birçok ülkede olduğu gibi, Türkiye’de de salgının başlangıcında dış ticarette ortaya çıkan daralmaların kısa sürede azaldığı; dış ticarette toparlanmanın hızlı bir şekilde gerçekleştiği ve toparlanmanın V şeklini aldığı; dış ticaret hadleri dışındaki göstergelerde iyileşme eğilimi olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dış ticaret, Covid-19, Makroekonomik performans, Türkiye Ekonomisi

Kaynakça

• Referans 1: Acar, G., (2021). Covid-19 Önlemlerinin Dış Ticaret İşlemlerine Etkisinin Değerlendirilmesi, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 17(2): 506-539.
• Referans 2: Adıgüzel, M. (2020). COVID-19 Pandemisinin Türkiye Ekonomisine Etkilerinin Makroekonomik Analizi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Covid-19 Sosyal Bilimler Özel Sayısı, 19(37), 191-221.
• Referans 3: Aiyar, S. Malacrino, D., Mohommad, A. & Presbitero, A. (2022). International Trade Spillovers from Domestic COVID-19 Lockdowns, IMF Working Paper, WP/22/120.
• Referans 4: Aran, B. (2020). COVID-19 Salgını ve Küresel Ticaret Düzenine Olası Etkileri, Değerlendirme Notu, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, Ankara
• Referans 5: Ateş, E. (2021). Covid-19 Salgınının Türkiye’nin Dış Ticaretine Etkisi: Bir Yapısal Kırılma Analizi, İzmir İktisat Dergisi, 36(3): 617-627.
• Referans 6: Carlos, M., Karatzas, A. & Hansen, C. (2022). International Trade Resilience and The Covid-19 Pandemic, Journal of Business Research, 138: 77-91.
• Referans 7: Çütçü, İ. (2021). Pandemi Sonrası Dünya ve Türkiye’de Dış Ticaret, Bankacılık ve Sermaye Piyasası Araştırmaları Dergisi, 5(12): 1-21.
• Referans 8: Dinç, Ö. G. (2021). COVID-19’un Dış Ticaret, Reel Doviz Kuru ve İşsizlik Arasındaki İlişki Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği, I. Uluslararası Gümrük ve Ticaret Kongresi, 20-22 Mayıs.
• Referans 9: Escaith, H. & Khorana, S. (2021). The Impact of the COVID-19 Pandemic on Merchandise Trade in Commonwealth Countries, Commonwealth Secretariat, International Trade Working Paper 2021/02.
• Referans 10: Gruszczynsk, L. (2020). The COVID-19 Pandemic and International Trade: Temporary Turbulence or Paradigm Shift?, European Journal of Risk Regulation, 11(2): 337–342.
• Referans 11: Hayakawa, K. & Mukunoki, H. (2021). The Impact of COVID-19 on International Trade: Evidence from the First Shock, Journal of The Japanese and International Economies, 60, 1-12.
• Referans 12: IMF, (2022). World Economic Outlook: War Sets Back the Global Recovery, International Monetary Fund, Washington, DC, April.
• Referans 13: Karataş, A. (2021). COVID 19’un Türkiye Dış Ticaretine Kısa Dönem Etkilerinin Ürün Grubu Bazında İncelenmesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10 (3): 2129-2152.
• Referans 14: Perker, B. C. & Akgün, A. K. (2021). Covid-19’un İnovasyon ve İhracat Üzerine Etkisi, Aksaray Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(4): 83-96.
• Referans 15: Recepoğlu, M. (2021). “Covid-19 Pandemisinin Dış Ticaret Üzerindeki Etkileri: Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme”, İçinde, Yoruldu, Mutlu ve Arslan, Ahmet, (Eds): Pandeminin Mali Analizi, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Referans 16: Senir, G. & Büyükkeklik, A. (2020). COVID-19 Salgınının Tedarik Zincirlerine ve Lojistik Faaliyetlere Etkileri, içinde, Şeker, Muzaffer, Özer, Ali & Korkut, Cem, (Eds): Küresel Salgının Anatomisi İnsan ve Toplumun Geleceği, Türkiye Bilimler Akademisi, Ankara, ss. 627-644.
• Referans 17: Soylu, Ö. B. (2020). Türkiye Ekonomisinde COVID-19’un Sektörel Etkileri, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5): 169-185. Referans 18: T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı, (2022). Ekonomik Göstergeler, Ankara.
• Referans 19: Taşkın, E. & Akıncı, Ö. S. (2021). COVID-19 Sonrasındaki Yeni Dünya Regülasyonunda Türkiye’nin Konumu, I. Uluslararası Gümrük ve Ticaret Kongresi, 20-22 Mayıs.
• Referans 20: Tekoğlu, A. S. (2020). Covid-19 Salgını ve Dış Ticarette Kriz Yönetimi: Türkiye Örneği, Gümrük Ticaret Dergisi, 7(22): 32-53.
• Referans 21: TİM, (2021). İhracat 2021 Raporu: Yeni Vizyon Yeni Yol Haritası, Türkiye İhracatçılar Meclisi, İstanbul.
• Referans 22: Topçu, Y. E. (2021). COVID-19 Salgınının Uluslararası Ticarete Etkisi, I. Uluslararası Gümrük ve Ticaret Kongresi, 20-22 Mayıs.
• Referans 23: TÜİK, (2022a). İstatistik Veri Portalı, Türkiye İstatistik Kurumu, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=dis-ticaret-104&dil=1 (22.08.2022).
• Referans 24: TÜİK, (2022b). Dış Ticaret Endeksleri, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dis-Ticaret-Endeksleri-Mayis-2022-45529. (20.08.2022).
• Referans 25: TÜİK, (2022c). Hizmet, Perakende Ticaret ve İnşaat Güven Endeksleri, Temmuz, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hizmet,-Perakende-Ticaret-ve-Insaat-Guven-Endeksleri-Temmuz-2022-45613, (15.09.2022)
• Referans 26: TÜİK, Dış Ticaret İstatistikleri, Çeşitli sayılar
• Referans 27: UNCTAD, (2022a). The Impact of the COVID-19 Pandemic on Trade and Development: Lessons Learned, United Nations Conference on Trade and Development.
• Referans 28: UNCTAD, (2022b). E-Commerce and the Digital Economy in LDCs: At Breaking Point in COVID-19 Times, United Nations Conference on Trade and Development.
• Referans 29: UNCTADSTAT, (2022). Balance of Payments, https://unctadstat.unctad.org/wds/ReportFolders/reportFolders.aspx, (15.09.2022)
• Referans 30: Zhang, W-W., Dawei, W., Majeed, M. T. & Sohail, S. (2021). COVID-19 and International Trade: Insights and Policy Challenges in China and USA, Economic Research-Ekonomska Istraživanja.