Kaygı nevrozunun psikanalitik kuram üzerinden incelenmesi: Bir vaka örneği

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 283 - 293, 25.08.2024

Aygül Kakırman Moroğlu , Ceylin Özcan

https://doi.org/10.57127/kpd.26024438.1217034

Öz

Psikanaliz alanyazınında nevrozun tanımı, Ödipal dönem sorunsalından doğan, herhangi bir organik nedenselliğe dayanmayan, iç ruhsal çatışmalarla bağlantılı ve semptomlara dayalı bilinçdışı düşlemleri içeren ruhsal bir yapı olarak belirtilmiştir. Freud kaygı nevrozu olguları üzerine ilk görüşlerinde, bastırılmış dürtü enerjisinin dönüşüme uğrayarak kaygı şeklinde ortaya çıktığını ileri sürerken; daha sonra “Ketlenme, Belirti ve Kaygı” adlı eserinde ilk kuramını tersine çevirerek, kaygıyı, ayrılma ve nesnenin kaybı korkusu karşısında benlik sınırında beliren bir duygulanım olarak betimler. Ayrıca bu eserinde kaygıyı üretenin bastırma olduğu fikrinden vazgeçerek, kaygının bastırmayı ürettiğini dile getirir. Bu çalışmada, Freud’un kaygı nevrozu tanımlamasına uyan 41 yaşındaki yetişkin erkek danışanın psikanalitik kuram üzerinden nasıl ele alındığı anlatılmaktadır. Bununla birlikte, danışanın yaşadığı ayrılık kaygısı karşısında başvurduğu savunma mekanizmaları analiz edilmiş; danışanın psikanalitik tanı bağlamında nevrotik kişilik örgütlenmesine sahip özellikleri incelenmiştir. Danışanla bir üniversitenin klinik psikoloji doktora programı kapsamında süpervizyon sürecinde toplam on iki seans yapılmıştır. Çalışmada olgu öyküsü sunulduktan sonra, psikanalitik kuram çerçevesinde nevrotik kişilik örgütlenmesine sahip danışan ile yapılan psikanalitik yönelimli klinik çalışma yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

kaygı nevrozu, ayrılık kaygısı, psikanalitik kuram, olgu sunumu

A study of anxiety neurosis within the framework of psychoanalytic theory: A case study

Öz

In the psychoanalytic literature, the definition of neurosis is stated as a psychic structure arising from the problematic of the Oedipal period, not based on any organic causality, related to internal psychic conflicts and containing unconscious phantasies based on symptoms. In Freud’s first views on the cases of anxiety neurosis, he claimed that the suppressed drive energy was transformed into anxiety; later in his work “Inhibition, Symptom and Anxiety” he reversed his initial theory, describing anxiety as a borderline effect on the ego in the face of fear of separation and loss of the object. In addition, in this work, he abandons the idea that it is suppression that produces anxiety and expresses that anxiety produces suppression. In this study, how a 41-year-old male client who meets the definition of anxiety neurosis of Freud was studied within the framework of psychoanalytic theory was explained. In addition, the defense mechanisms used by the client against separation anxiety were analyzed; the characteristics of the client with neurotic personality organization were examined in the context of psychoanalytic diagnosis. A total of twelve sessions were conducted with the client during the supervision process within the scope of a university's clinical psychology doctoral program. In the current study, after presenting the case history, the process of clinical work with the client with neurotic personality organization was interpreted within the framework of psychoanalytic theory.

Anahtar Kelimeler

Anxiety neurosis, separation anxiety, psychoanalytic theory, case study

Kaynakça

• Erşen-Soysal, Ö. (2008). Aktarı-yorum öyleyse var-ım. Aktarım ve karşı aktarım. Psikanaliz Yazıları, 17, 57-65. Fink, B. (2016). Lacancı psikanalize bir giriş (Ö. Öğütçen, Çev.). Encore Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi:1997)
• Freud, S. (1895). Project for a scientific psychology. Standard Edition, Volume I. Hogarth Press, 1986 s:295-397.
• Freud, S. (1926). Inhibitions, symptoms and anxiety. Standart Edition, Vol. 20. Hogarth Press; 1926, 75-120.
• Freud, S. (1999). Uygarlığın huzursuzluğu (H. Barışcan, Çev.). Metis Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi: 1930)
• Freud, S. (2015). Cinsellik kuramı üzerine üç deneme. Cinsiyet üzerine. Say Yayınları.
• Freud, S. (2016). Psikopatoloji üzerine (S. Budak, Çev.). Öteki Yayınevi. (Orijinal çalışma basım tarihi:1993)
• Geçtan, E. (2003). Psikodinamik psikiyatri ve normaldışı davranışlar. Metis Yayınları.
• Gökalp, (2011). Kaygı bozuklukları. A. Köşkdere (Ed.), Psikanalitik psikoterapiler temel kavramlar, kuramlar, yöntemler (s. 346-356) içinde. Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları.
• Habip, B. (2014). Kulisteki baba: Winnicott ve yapıtı. M. I. Ertüzün (Ed.), Baba işlevi (s. 31-38) içinde. Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Hendrickx, D. (2017). Freud and Lacan on fetishism and masochism/sadism as paradigms of perversion (Yayınlanmamış doktora tezi). Ghent Üniversitesi, Hollanda.
• Kernberg, O. F. (1999). Sınır durumlar ve patolojik narsisizm (M. Atakay, Çev.). Metis Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi:1975)
• Kernberg O. F. (2000). Sapıklıklarda ve kişilik bozukluklarında saldırganlık (M. B. Büyükkal, Çev.). Metis Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi:1992)
• Köşkdere, A. (2018). Kaygı yaratan ve gideren baba. Kaygı. Bağlam Yayınları.
• Lacan, J. (2014). The seminar of Jacques Lacan. Book X: Anxiety (A. R. Price, Çev.). Polity Press. (Orijinal çalışma basım tarihi:1962)
• Mahler, M. S., Pine, F. ve Bergman, A. (1975). The psychological birth of the human infant. Symbiosis and individuation. New York (Basic Books).
• McWilliams, N. (2016). Psikanalitik tanı (E. Kalem, Çev.). İstanbul Bilgi Üniversitesi. (Orijinal çalışma basım tarihi:1994)
• Mitchell, S. ve Black, M. (2014). Freud ve sonrası (A. Eğrilmez, Çev.). İstanbul Bilgi Üniversitesi. (Orijinal çalışma basım tarihi:1995)
• Morrison, J. (2016). DSM-5'i kolaylaştıran klinisyenler için tanı rehberi (H. Kural ve M. Şahin, Çev.). Nobel. (Orijinal çalışma basım tarihi:2014)
• Ogden, T. (2018). Şu psikanaliz sanatı görülmemiş rüyaları görmek, kesintiye uğramış çığlıkları duymak. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Özcan, C. (2018). Gerçeğin eşiğindeki kaygı. Kaygı. Psikanaliz Yazıları, 37, 95-105.
• Parman, T. (2006). Psikanaliz ve psikanalitik psikoterapiler. Psikanaliz ve psikanalitik psikoterapiler Psikanaliz Yazıları, 12, 29-47.
• Parman, T. (2021). Psikanalitik denemeler. YKY.
• Quinodoz, J. M. (2016). Freud’u okumak (Ö. Soysal ve B. Kolbay, Çev.). Bağlam Yayıncılık. (Orijinal çalışma basım tarihi: 2004)
• Şahin, D. (2009). Kişilik bozuklukları. Klinik Gelişim, 22(4), 45-55.
• Tunaboylu-İkiz, T. (2004). Klasik nevroz kuramı ve güncel yaklaşımlar. Nevrozlar. Psikanaliz Yazıları, 9, 13-23.
• Tükel, R. (2008). Aktarım ve dinamikleri. Aktarım ve karşı aktarım. Psikanaliz Yazıları, 17, 13-27.
• Winnicott, D. W. (1958). The capacity to be alone. International Journal of Psycho-Analysis, 39, 416-420.
• Winnicott, D. W. (1960). Ego distortion in terms of true and false self. The maturational processes and the facilitating environment. London: Karnac.