Tüketicilerin Karar Verme Tarzlarının Organik Gıda Satın Alma Davranışına Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Çalışma

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 38, 148 - 163, 25.06.2020

Esin Ceylan , Selda Başaran Alagöz

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, Türk tüketicilerin karar verme tarzlarının organik gıda satın alma üzerine etkisini belirlemektir. Aynı zamanda demografik değişkenler ile tüketici karar verme tarzı ve organik gıda satın alma arasındaki ilişkiyi test etmek çalışmanın alt amaçlarını oluşturmaktadır. Araştırma verilerinin elde edilmesinde katılımcıların demografik özeliklerini belirlemek için kişisel bilgi formu, Sproles & Kendall (1986) tarafından geliştirilen Tüketici Tarzı Envanteri ve organik gıda satın alma niyeti, sağlık bilinci ve çevre bilinci faktörlerinin yer aldığı ifadelerden oluşan anket kullanılmıştır. Anket 437 tüketiciye yüzyüze ve online olarak uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 22.0 paket programında analiz edilip yorumlanmıştır. Analiz sonucunda, tüketici karar verme tarzı boyutlarının (mükemmeliyetçilik, fiyat odaklılık, düşünmeden alışveriş ve alışkanlık) organik gıda satın almayı etkilediği tespit edilmiştir. Ayrıca, tüketicilerin demografik özellikleri ile tüketici karar verme tarzları ve organik gıda satın alma üzerinde farklılıklar bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tüketici, Tüketici Karar Verme Tarzı, Organik Gıda

A Study for Determining the Effect of Consumer's Decision-Making Manners on Organic Food Buying Behaviour

Öz

The primary purpose of this study is to determine the effect of Turkish consumers' decision-making manners on organic food buying. At the same time, testing the relationship between consumer decision-making manner with demographic variables and organic food buying constitutes the sub-objectives of the study. In order to determine the demographic characteristics of the participants a personal questionnaire, Consumer Manner Inventory developed by Sproles & Kendall (1986) and a questionnaire consisting of organic food buying intentions, health consciousness and environmental awareness factors was used. The questionnaire was applied to 437 consumers head to head and online. The data was analyzed in SPSS 22.0 package program and interpreted. As a result of the analysis, it has been determined that the dimensions of consumer decision-making manner (perfectionism, price orientation, shopping without thinking and habit) affect organic food buying. Also, there are differences in consumer decision-making manners with consumers' demographic characteristics and organic food buying.

Anahtar Kelimeler

Consumer, Consumer Decision-Making Manner, Organic Food

Kaynakça

• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı (Geliştirilmiş 6. Baskı). Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Anic, D., Ciunova, A. ve Rajh, E. (2010). Decision-Making Styles of Young-Adult Consumers in the Republic of Macedonia. Economic Research,23(4), 102-113.
• Aydoğdu, M. H., Kaya, F., Eren, M. E. ve Doğan, H. P. (2018). Organik Ürün Tüketim Nedenleri Üzerine Bir Araştırma: Şanlıurfa Örneklemesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (64), 161-170.
• Ayla, D. ve Altıntaş, D. (2017). Organik Üretim ve Pazarlama Sorunları Üzerine Bir Değerlendirme. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19 (4), 7-17.
• Basha, M. B., Mason; C., Shamsudin, M. F., Hussain, H. I. ve Salem, M. A. (2015). Consumers Attitude Towards Organic Food. Procedia Economics and Finance, 31, 444-452.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, SPSS Uygulamaları ve Yorum (1. Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Canabal, M.E. (2002). Decision Making Styles of a Young South Indian Consumers: An Exploratory Study. College Student Journal, 36 (1). Erişim: https://www.questia.com/read/1G1-85007763/decision-making-styles-of-young-south-indian-consumers
• Canarslan, N. Ö. ve Uz, C. Y. (2019). Annelerin ve Hamilelerin Organik Gıda Satın Alma Davranışları. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 18 (1), 457-478.
• Cengiz, H. ve Şenel, M. (2017). Tüketicilerin Organik Gıda Satın Alma Motivasyonlarının Zaltman Metafor Çıkarım Tekniği Aracılığıyla İncelenmesi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (1), 56-69.
• Dunlap, R. E. ve Jones, R. (2002). Environmental Concern: Conceptual & Measurement Issues. In Dunlap, & Michelson (Eds.), Handbook of Environmental Sociology (482-542). London: Greenwood Press.
• Dursun, İ., Alnıaçık, Ü. ve Kabadayı, E. T. (2013). Tüketici Karar Verme Tarzları Ölçeği: Yapısı ve Boyutları. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9 (19), 293-304.
• Durvasula, S., Lyonski, S.ve Andrews, J. C. (1993). Cross-Cultural Generalisability of a Scale for Profiling Consumers' Decision Making Styles. The Journal of Consumer Affairs, 27(1), 55-65.
• Ergin, T. D., Esen, S. K. ve Tuzla, H. (2016). Genç Tüketicilerin Karar Verme Stilleri İle Sms Reklamlarına Yönelik Tutumları Arasındaki Farklılıkların İncelenmesi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14 (2), 18-40.
• Hsu, S.Y., Chang, C.C. ve Lin, T.T. (2016). An Analysis of Purchase Intentions Toward Organic Food on Health Consciousness and Food Safety with/under Structural Equation Modeling. British Food Journal, 118(1), 200-216.
• İçli, G. E., Anıl, N. K. ve Kılıç, B. (2016). Tüketicilerin Organik Gıda Satın Alma Tercihlerini Etkileyen Faktörler. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 93-108.
• İnci, H., Karakaya, E. ve Şengül, A. Y. (2017). Organik Ürün Tüketimini Etkileyen Faktörler (Diyarbakır İli Örneği). KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 20 (2), 137-147.
• İslamoğlu, A. H. ve Alnıaçık, Ü. (2014). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (5. Baskı). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kim, H.Y. ve Chung, J.E. (2011). Consumer Purchase Intention for Organic Personal Care Products. Journal of Consumer Marketing, 28 (1), 40-47.
• Koenig-Lewis, N., Palmer, A., Dermody, J., ve Urbye, A. (2014). Consumers' Evaluations of Ecological Packaging–Rational and Emotional Approaches. Journal of Environmental Psychology, 37, 94–105.
• Kotler, P., Wong, V., Saunders, J. ve Armstrong, G. (2005). Principles of Marketing (Fourth European Edition), Financial Times Prentice Hall.
• Knudson, W. A. (2007). The Organic Food Market. The Strategic Marketing Institute Working Paper, Michigan State University, 1-11.
• Lee, H.J. ve Hwang, j. (2016). The Driving Role of Consumers’ Perceived Credence Attributes in Organic Food Purchase Decisions: A Comparison of Two Groups of Consumers. Food Quality and Preference, 54, (141-151).
• Lysonski, S., Durvasula, S. ve Zotos Y. (1996). Consumer Decision Making Styles: A Multi- Country Investigation. Marketing Faculty Research and Publications, 1(1), 1-19.
• Mishra, A. A. (2010). Consumer Decision-Making Styles and Young-Adult Consumers: An Indian Exploration. Journal of Business Research, 2(3), 229-246.
• Newsom, J. T., McFarland, B. H., Kaplan, M. S., Huguet, N., ve Zani, B. (2005). The Health Consciousness MMyth: Implications of The Near Independence of Major Health Behaviours in The North American Population. Social Science and Medicine, 60 (2), 433-437.
• Odabaşı, Y. (2009). Tüketim Kültürü: Yetinen Toplumdan Tüketen Topluma (3.Baskı), İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Paul, J. ve Rana, J., (2012). Consumer Behaviour and Purchase İntention for Organic Food. Journal of Consumer Marketing, 29 (6), 412-422.
• Prakash, G., Singhb, P. K. ve Yadav, R. (2018). Application of Consumer Style Inventory (CSI) to Predict Young Indian Consumer’s Intention to Purchase Organic Food Products. Food Quality and Preference, 68, 90-97.
• Pride, W. M. ve Ferrell, O. C. (2000). Marketing Concepts and Strategies. USA: Houghton Mifflin Company.
• Shim, S. (1996). Adolescent Consumer Decision-Making Styles: The Consumer Socialization Perspective. Psychology and Marketing, 13(6), 547-569.
• Smith, S. ve Paladino, A. (2010). Eating Clean and Green? Investigating Consumer Motivations Towards the Purchase of Organic Food. Australasian Marketing Journal, 18(2), 93-104.
• Sproles, G. B., ve Kendall, E. L. (1986). A Methodology for Profiling Consumers’ Decision Making Styles. The Journal of Consumer Affairs, 20(2), 267-279.
• Tarkiainen, A. ve Sundqvist, S. (2005). Subjective Norms, Attitudes and Intentions of Finnish Consumers in Buying Organic Food. British Food Journal, 107(11), 808–822.
• Toklu, İ. T. ve Ustaahmetoğlu, E. (2016). Tüketicilerin Organik Çaya Yönelik Tutumlarını ve Satın Alma Niyetlerini Etkileyen Faktörler: Bir Alan Araştırması. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12(29), 41-61.
• Torlak, Ö. (2000). Tüketim:Bireysel Eylemin Toplumsal Dönüşümü. İstanbul: Inkilab Yayınları.
• Voon, J.P., Ngui, K.S. ve Agrawal, A. (2011). Determinants of Willingness to Purchase Organic Food: An Exploratory Study Using Structural Equation Modeling. The International Food and Agribusiness Management Review, 14 (2), 103-120.
• Wee, C. S., Ariff, M. S. B. M., Zakuan, N., Tajudin, M. N. M., Ismail, K., ve Ishak, N. (2014). Consumers Perception, Purchase Intention and Actual Purchase Behavior of Organic Food Products. Review of Integrative Business and Economics Research, 3(2), 378–397.
• Westbrook, R. A. ve Black, W. C. (1985). A Motivation-Based Shopper Typology. Journal of Retailing, 61(1), 80-81.
• Yadav, R. ve Pathak, G. S. (2016). Intention to Purchase Organic Food Among Young Consumers: Evidences From a Developing Nation. Appetite , 96, 122-128.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yüksekbilgiili, Z. (2016). Tüketicilerin Karar Verme Tarzlarının Kuşaklara Göre Değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (59), 1392-1402.
• Zhou, J. X., Arnold, M. J., Pereira, A. ve Yu, J. (2009). Chinese Consumer Decision-Making Styles: A Comparison Between the Coastal and Inland Regions. Journal of Business Research, 63, 45–51.
• www.tuik.gov.tr. Erişim Tarihi: 12.07.2019.