Neoliberalizm ve Çalışma Hayatının Biyopolitik İnşası

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 41, 252 - 265, 31.12.2021

Mevlüt Yılmaz , Zehra Genel

Öz

Neoliberalizm, yeniden inşa edilebilir liberal kapitalist bir yönetimselliği yaşam biçimi haline getiren ve piyasa aklını toplumsallaştıran politikalar bütünüdür. Yasa, disiplin, kontrol ve denetim yoluyla normalleştirmeyi hedefleyen yönetimsellik, şirket yönetimini devlet yapısına ve çalışma hayatına taşıyan bir yönetim sanatıdır. Beden ve nüfus üzerinden rıza üreterek bireyleri, devletleri ve toplumları özneleştiren biyopolitika ise kendilik ve hakikat oyunu ile toplumsal gerçekliği ve yaşam biçimlerini yeniden kurmaktadır. Sermayenin kendilik kaygısıyla oluşan esneklik, minimal devlet, özelleştirme, serbest ticaret ve düşük ücret gibi neoliberal politikalar, çalışma hayatına özgürlük ve güvence sağlarken piyasalaşan neo-özneleri üretmektedir.
Bu çalışma 1970’lerden itibaren ortaya çıkan neoliberalizmde çalışma hayatını dönüştüren biyopolitik süreçlerin, devlet, toplum ve birey üçgeninde hayata geçirdiği uygulamaların sosyo-psikolojik perspektiften analizine odaklanmaktadır. Buradan hareketle neoliberal politikalar ve biyopolitik aşamaların kendi kendinin girişimcisi olan neo-özneleri üretme kapasitesi ve etkileri üzerine yoğunlaşılmaktadır. Kendilik teknikleriyle kendi kendisini yönetmesi ve neoliberal biyolojik süreçlere uyum göstermesi beklenen çalışanlar, sonsuz risk ve sorumluluğu üstlenen, sürekli gelişim, başarı ve rekabet arzusu ile şirket etiğini benimseyen bir kimlik kazanmaktadır. Özgürlük sanrısı içinde başarısızlık, yetersizlik ve yitirme korkusu yaşayan çalışan neo-özneler, zaman ve mekân akışıyla birlikte, karakter, kimlik ve değer kaymasına maruz kalmakta, depresyon ve sembolsüzleşmenin eşiğinde güvencesini ve kendi özerkliğini yitirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Neoliberalizm, Çalışma Hayatı,, Esneklik, Yönetimsellik, Biyopoltika, Çalışan Neo-Özneler

Neoliberalism and Biopolitical Construction of Work Life

Öz

Neoliberalism is a whole of policies that make a rebuildable liberal capitalist governmentality a way of life and socialize the market mind. Governmentality, which aims at norm and normalization through law, discipline, control and supervision, is an art of management that carries company management to the state structure and working life. Biopolitics, which subjects individuals, states and societies by generating consent through body and population, re-establishes social reality and way of life through selfhood and the game of truth. Neoliberal policies such as flexibility,minimal state, privatization, free trade and low wages, formed by the concern for self of capital, produce neo-subjects that market while providing freedom and security to the working life.
This study focuses on the theoretical context of the biopoliticalprocesses that transform working life in neoliberalism that emerged from the 1970s, and the applications it implements in the triangle of state, society and individuals, and its analysis from a socio-psychological perspective. From here, neoliberal policies and biopolitical stages focus on the capacity and effects of self-entrepreneurial neo-subject: The workers, who is expected to govern himself with his own techniques and adapt to neoliberal biological processes, gains an identity that assumes infinite risk and responsibility and adopts company ethics with the desire for continuous development, success and competition. Working neo-subjects who fear failure, inadequacy and loss in the delusion of freedom, are subjected to a shift in character, identity and value, along with the flow of time and space, and lose their reassurance and autonomy on the brink of depression and symbolization.

Anahtar Kelimeler

Neoliberalism, Working Life, Flexibility, Governmentality, Biopolitics, Working Neo-subjects

Kaynakça

• Bourdieu, P. (2017). Karşı Ateşler: Neo-liberal İstilaya Karşı Direnişe Hizmet Edecek Sözler, (Çev. : Canbolat), İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Brown, W. (2018). Halkın Çözülüşü, Neo-liberalizmin Sinsi Devrimi (Çev.B.E.Aksoy), İstanbul:Metis Yayınları.
• Coşkun, B. (2019). Neo-liberal İktidar ve Özne, İstanbul: Notabene Yayınları.
• Çımrın, F.K. (2009). Küreselleşme, Neo-Liberalizm ve Refah Devleti İlişkisi Üzerine, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İLKE) Güz, (23) 19 195-204.
• Dardot, P. ve Laval, C. (2018). Dünyanın Yeni Aklı: Neo-liberal Toplum Üzerine Deneme, (Çev.I. Ergüden), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Dinç, M.- Bitlisli, F.- Çetinceli E. Ve Aydın, :Zeki 2013). Öğretim Elemanlarının Tükenmişliğinde Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Etkisi: Süleyman Demirel Üniversitesi Meslek Yüksekokulları Örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 4 (9) 44-69.
• Evirgen, D. (2018). Yaratıcı Endüstriler, Yaratıcı Emek ve Özerklik:Özgürlük mü? Denetim mi?, Sanat ve Tasarım Dergisi, (22) 155-173.
• Foucault, M. (2015a), Biyopolitikanın Doğuşu, (Çev.A. Tayla), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Foucault, M.(2015b), Büyük Kapatılma, (Çev. I. Ergüden ve F. Keskin), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gökçe, G. (2011). Neo-liberalizmin Krizi ve Yeni Devlet/Yönetim Modeli Arayışları, Türk İdare Dergisi, (471-472) 99-116.
• Göymen, A.Y. (2017). Neo-liberal Dönemde Siyasal Öznelliğin Dönüşümü ve Rejim Tartışmaları, İ.Ü. İktisat Dergisi, (536) 24-33.
• Gürkan, C. (2016). Foucault'da Neo-liberal Yönetimselliğin Tarihsel Boşlukları: Erken Neo-klasik İktisat ve Kamusal Seçim Teorisi, Felsefelogos, 20 (63) 87-106.
• Harvey, D. (2012). Yaratıcı Yıkım Olarak Neo-liberalizm, (Çev. E. Çamuroğlu Çığ ve Ü. Çığ), Atılım Sosyal Bilimler Dergisi 2 (2) 67-88.
• İlhan, S. (2008). Yeni Kapitalizm ve Meslek Olgusunun Değişen Anlamları Üzerine, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (21) 313-328.
• İlhan, S. ve Yılmaz M. (2017). Güvencesizliğin Bireysel Toplumsal Yansımaları, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırma Dergisi. 6 (3) 1774-1793.
• İlhan, S. ve Yılmaz M. (2018). Gemi İnşa Sektöründe Güvencesiz Çalışanlar Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28 (2) 287-313.
• Kaya, G. (2015). Adıyaman’daki Eski Tekel İşçilerinin Özelleştirme Öncesi ve Sonrası Çalışma İlişkilerinin Karşılaştırılması”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (21) 1025-1055.
• Kelly, M.G.E. (2016). Uluslararası Biyopolitika Foucault Küreselleşme ve Emperyalizm, Çev. U. Özmakas, Pharmakon Yayınları, Ankara.
• Koca, B. T. (2014), Biyopolitika, Güvenlik ve Frontex'in Türkiye-Yunanistan Sınırındaki Rolü,Göç Dergisi 1 (1), 57-76.
• Lazzarato, M. (2015). Borçlandırılmış İnsanın İmali: Neo-liberal Durum Üzerine Deneme (Çev. M. Erşen), İstanbul: Açılım Kitap Yayınları.
• Lorey, I. (2013). Yönetimsellik ve Kendini Güvencesizleştirme:Kültür Üreticilerinin Normalleştirilmesi Üzerine, (Çev.Ö. Çelik,) Skopdergi, (4) 1-39. https://www.e-skop.com/skopdergi/yonetimsellik-ve-kendini-guvencesizlestirme-kultur-ureticilerinin-normallestirilmesi-uzerine/1302, Erişim Tarihi:19.01.2021.
• Ören, E. (2015). Neo-liberal Yönetimsellik, Çalışma İlişkileri ve Girişimci Özne, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29 (1)155-169.
• Paltrinieri L. (2016). Niteliği Nicelemek: Ekonomi, Demografi ve Eğitim Arasında İnsan Sermayesi”, (Çev. F. Keskin), Felsefelogos, 20 (63).
• Read, J. (2012). Homo Economicus’un Bir Soy kütüğü: Neo-liberalizm ve Öznelliğin Üretimi, (Çev:Ş.Öztürk), Cogito Dergisi, (70–71) 82-95.
• Ritzer, G ve Stepnisky, J.(2015), Çağdaş Sosyoloji Kuramları ve Klasik Kökleri, (Çev.I. Ertuna Howison), Ankara: Deki Yayınları.
• Sennett, R. (2011). Yeni Kapitalizmin Kültürü, (Çev. Aylin Onacak), İstanbul: Ayrıntı Yayınları,