Türkiye’de Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliği: Fourier Yaklaşımı

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 41, 310 - 327, 31.12.2021

Nurgün Topallı

Öz

Cari işlemler açığı ve cari açığın sürdürülebilirliği, bir ülkenin ekonomik performansının değerlendirilmesinde önemli bir kriter olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle cari açık sorunu gelişmekte olan ülkeler için önemini koruyan konulardan biridir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'nin cari işlemler açığının sürdürülebilirliğini 2010:M01-2020:M10 dönemi aylık verileri ile incelemektir. Çalışmada ihracat ve ithalat serilerinin durağanlığı Fourier ADF birim kök testi, ADF birim kök testi, Phillips-Perron birim kök testi ile analiz edilmiştir. Daha sonra seriler arasındaki uzun dönemli ilişkiyi belirlemek üzere Fourier eşbütünleşme (FSHIN) testi kullanılmıştır. Çalışmanın sonuçları Türkiye'nin cari açığının zayıf formda sürdürülebilir olduğunu göstermiştir. Çalışmadan elde edilen bulgular Türkiye'de cari açığın sürdürülebilirliğine yönelik politika uygulamaları gerekliliğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Cari İşlemler Açığı, , Fourier Yaklaşımı,, Türkiye

Kaynakça

• Açıkgöz, Ş. ve Akçağlayan, A. (2014). Türkiye’de Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliği. Ege Akademik Bakış, 14(1), 83-97.
• Akçayır, Ö. ve Albeni, M. (2016). Türkiye’de Kronikleşen Cari Açıkların Sürdürülebilirlik Analizi. Siyaset Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(3), 35-62.
• Altunöz, U. (2014). Cari Açık Sorununun Temel Nedenleri ve Sürdürülebilirliği:Türkiye Örneği. İstanbul Gelişim Üniversitesi, 1(2), 116-132.
• Arize, A.C. (2002). Imports and Exports in 50 Countries Test of Cointegration and Structural Breaks. International Review of Economics and Finance, 11, 101-115.
• Apergis, N., Katrakilidis, K. P. ve Tabakis, N. M. (2000). Current Account Deficit Sustainability: The Case of Greece. Applied Economics Letters, 7, 599-603.
• Azgün, S. (2011). Sürekli Gelir Hipotezinin Alternatif Bir Testi: Zamanlararası Tüketim Dalgalanmaları, Ulusal Nakit Akımı ve Cari İşlemler Açıkları. Ege Akademik Bakış, 11(4), 601-609.
• Baharumshah, A.Z., Lau, E.ve Fountas, S. (2003). On The Sustainability of Current Account Deficits: Evidence From Four ASEAN Countries. Journal of Asian Economics, 14 (3), 465-487.
• Blanchard, O. ve Milesi-Ferretti, G.M. (2011). (Why) Should Current Account Balances Be Reduced?. IMF Staff Discussion Note SDN/11/03, 1-15. https://www.imf.org/external/pubs/ft/sdn/2011/sdn1103.pdf, (29.01.2021).
• Barışık, S. ve Çetintaş, H. (2006). Türkiye’de Cari Açıkların Sürdürülebilirliği: (1987-2003 Yapısal Kırılma Modeli). Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 1-16.
• Chen, S-W. (2011). Current Account Deficits and Sustainability: Evidence From the OECD Countries. Economic Modelling, 28 (4), 1455-1464. Christopoulos, D. ve Leon-Ledesma M.A. (2010). Current Account Sustainability in the US: What Did We Really Know About It?. Journal of International Money and Finance, 29(3), 442-459.
• Chu, H-P., Chang, T., Chang, H-L., Su, C-W. ve Yuan, Y. (2007). Mean Reversion in The Current Account of Forty-Eight African Countries: Evidence from Panel SURADF Test. Physica A, 384, 485-492.
• Dickey, D. ve Fuller, W.A. (1979), Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74, 427-431.
• Dickey, D. ve Fuller, W.A (1981), Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root, Econometrica, 49, 1057-1072.
• Dissou, Y. ve Nafie, Y. (2019). Sustainability of Current Account Deficits: Evidence from Egypt Using An Asymetric ARDL Model. The Journal of Economic Asymmetries, 20, 1-11.
• Doğan, E. (2014). Türkiye’de Cari Açık Sorununun Yapısal Nedenleri ve Ekonomik Etkileri. (Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Doğan, E. ve Bayraç, N. (2014). Türkiye’de Cari Açık Sorunu Üzerine Mikro Temelli Bir Yaklaşım. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 97-124. Duman, K. (2018). Türkiye’de Cari İşlem Açıkları Sürdürülebilir Mi?. Journal of Life Economics, 5(3), 121-136.
• Enders, W.ve Lee, J. (2012). The Flexible Fourier Form and Dickey-Fuller Type Unit Root Test. Economics Letters, 117, 196-199.
• Gençoğlu, P. ve Ünlü, F. (2019). Türkiye’de Cari Açığın Sürdürülebilirliği: Ekonometrik Analiz. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 37(4), 627-650.
• Gürdal, T., Kırca, M., İnal, V. ve Değirmenci T. (2018). Cari Açığın Sürdürülebilirliği: Fourier Birim Kök Testi. 12th-14th September Business and Organization Research International Conference içinde (717-725), Safranbolu/Karabük.
• Göçer, İ. (2013). Türkiye’de Cari Açığın Nedenleri, Finansman Kalitesi ve Sürdürülebilirliği: Ekonometrik Bir Analiz. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 8(1): 213-242.
• Göçer, İ. ve Mercan, M. (2011). Türkiye Ekonomisinde Cari Açığın Sürdürülebilirliği Sınır Testi Yaklaşımı. Finans Politik Ekonomik, 48(562), 33-52.
• Hakkio, C. S. (1995). The U.S Current Account: The Other Deficit. Economic Review, Third Quarter, 11-24.
• Husted, S. (1992). The Emerging U.S Current Account Deficit in 1980s: A Cointegration Analysis. The Rewiew of Economics and Statistics, 74(1), 159-166.
• Kalyoncu, H. (2005). Sustainabilty of Current AccountFor Turkey: Intertemporal Solvency Approach. Prague Economic Papers, 1, 82-88.
• Matsubayashi, Y. (2005). Are US Current Account Deficits Unsustainable? Testing for the Private and Government Intemporal Budget Constraints, Japan and World Economy,17 (2), 223-237.
• Önel, G.ve Utkulu, U. (2006). Modelling The Long-run Sustainability of Turkish External Debt With Structural Changes. Economic Modelling, 23, 669-682.
• Peker, O. (2009). Türkiye’de Cari Açık Sürdürülebilir Mi? Ekonometrik Bir Analiz. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1): 164-174.
• Phillips, P.C. B ve Perron, P. (1988), Testing for a Unit Root in Time Series Regression. Biometrika, 75(2), 335 346.
• Polat, O. (2011).Sustainability of the current account deficit in Turkey. African Journal of Business Management 5(2): 577-581.
• Seyidoğlu, H. (2015). Uluslararası İktisat Teori Politika ve Uygulama, (Geliştirilmiş 20. Baskı).İstanbul:Güzem Can Yayınları.
• Şahbaz, A. (2011). Cari İşlem Açıklarının Sürdürülebilirliği: 2001-2011 Türkiye Örneği. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(3): 417-432.
• Tsong, C-C., Lee, C-F., Tsai, L-J. ve Hu, T-C. (2016). The Fourier Approximation and Testing For The Null Of Cointegration, Empir Econ, 51, 1085-1113. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) (2021). "Ödemeler Dengesi Ayrıntılı Sunum(6. ElKitabı".https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket/collapse_18/5122/DataGroup/turkish/bie_odeayrsunum6/, (07.09.2021).
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2020), "Dış Ticaret İstatistikleri, Aralık 2020". https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dis-Ticaret-Istatistikleri-Aralik-2020-37412, (09.09.2021)
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2021). "Dış Ticaret İstatistikleri, Temmuz 2021". https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dis-Ticaret-Istatistikleri-Temmuz-2021-37419, (09.09.2021).
• Türkmen, N.C. (2020). Türkiye’de Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliği. Journal Of Business and Trade, 1(1), 1-15.
• Turan, Z. ve Barak, D. (2016). Türkiye’de Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliği. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 4(2), 70-80
• Ümit, A. O. (2011). Türkiye’de Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliğinin Zaman Serileri Analizi ile Değerlendirilmesi: 1992-2010 Dönemi. Anadolu Üniversitesi Sosyal BilimlerDergisi11(3): 135-148.
• Wu, J., Fountas, S., ve Chen, S. (1996). Testing for The Sustainability of The Current Account Deficit in Two Industrial Countries. Economics Letters, 52, 193-198.
• Wu, J-L. (2000). Mean Reversion Of The Current Account: Evidence From the Panel Unit Root Test. Economic Letters, 66, 215-222.
• Yamak, R. ve Korkmaz, A.(2007). Türk Cari İşlemler Açığı Sürdürülebilir Mi? Ekonometrik Bir Yaklaşım. Bankacılar Dergisi, 60: 17-32.
• Yılancı, V. (2017). Petrol Fiyatları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Fourier Yaklaşımı. Ekonometri ve İstatistik, 27,51-67.
• Yıldız, Ş. (2020). Türkiye’de Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliği. Journal of Humanities and Tourism Research, 10(2),289-304.
• Yücel, F., ve Yanar R. (2005). Türkiye’de Cari İşlem Açıkları Sürdürülebilir Mi? Zaman Serileri Perspektifinden Bir Bakış. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 14(2): 483-492.