Modern Yönetim Düşüncesinin Teşekkülünde Modern İktisat Düşüncesinin Rolü

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 43, 953 - 973, 30.12.2022

Sinan Sunar , Özgür Önder

Öz

Yönetim düşüncesi; toplumsal yapı ve ilişkiler ile çevresel etkenlerdeki değişimden etkilenmiş, böylece tarih boyunca farklı yaklaşımlar ortaya çıkmıştır. Üretim, bölüşüm ve mülkiyete dair hususları ihtiva eden iktisat ise söz konusu değişimlerde belirleyici bir konumda bulunmaktadır. Modern dönem öncesinde iktisat yönetimin tamamlayıcı bir unsuru iken feodalizmden kapitalizme geçiş iktisadi düşüncenin yönetim düşüncesi üzerinde belirleyici bir unsur olmasını sağlamıştır. Kapitalizmin ve bununla birlikte modern iktisadi düşüncenin gelişim süreci incelendiğinde ticari kapitalizm döneminin düşünsel ve icrai altyapısını oluşturan merkantilizmin aynı zamanda müdahaleci bir yönetim anlayışını ortaya koyduğu görülmektedir. Kameralist düşünürlerin iktisatsız bir yönetim biliminin gelişemeyeceğine dair görüşleri de oldukça dikkat çekicidir. Aynı şekilde iktisadi liberalizm de temelde yönetime dair fikirlerden oluşmakta ve sınırlı bir devlet anlayışını savunmaktadır. Modern iktisadi düşüncenin serüveni incelendiğinde de genel seyrin müdahaleci devlet ve sınırlı devlet çatışması içerisinde geçtiği anlaşılmaktadır. Böylece modern iktisat-yönetim düşüncesi ilişkisi iktisadın belirleyici olduğu şekliyle yeniden dizayn edilmiştir..

Anahtar Kelimeler

Modern Yönetim Düşüncesi, Modern İktisat Düşüncesi, Merkantilizm, Kameralizm, İktisadi Liberalizm

The Role of Modern Economic Thought in The Organization of Modern Administration Thought

Öz

Administration thought; It has been affected by the changes in social structure and relations and peripheral factors, so different approaches have emerged throughout history. The economy, which includes the issues of production, distribution and ownership, has a decisive position in these changes. While economics was a complementary element of administration before the modern period, the transition from feudalism to capitalism enabled economic thought to be a determining factor on administration thought. When the development process of capitalism and modern economic thought is examined, it is seen that mercantilism, which constitutes the intellectual and executive infrastructure of the commercial capitalism period, also reveals an interventionist administration approach. The views of cameralist thinkers that a science of administration cannot develop without economics is also quite remarkable. Likewise, economic liberalism basically consists of ideas about administration and advocates a limited understanding of the state. When the adventure of modern economic thought is examined, it is understood that the general course passed in the conflict between the interventionist state and the limited state. Thus, the relationship between modern economics and administration thought has been redesigned in a way that economics is decisive.

Anahtar Kelimeler

Modern Administration Thought, Modern Economic Thought, Mercantilism, Cameralism, Economic Liberalism

Kaynakça

• Abadan, N. (1959). Bürokrasi. Ankara: Ajans Türk Matbaası.
• Backhaus, J., R. E. Wagner (1987). The Cameralists: A Public Choice Perspective. Public Choice, 53, 3-20
• Backhaus, U. (2009). Johann Heinrich Gottlob von Justi (1717–1771): Health as Part of a State’s Capital Endowment. J. G. Backhaus (Ed.). The Beginnings of Political Economy içinde (ss. 171-195). Springer.
• Bıçak, A. (2016). Devlet Felsefesi. İstanbul: Dergah.
• Braudel, F. (2020). Kapitalizmin Kısa Tarihi. İ. Yerguz (Çev.). İstanbul: Say.
• Denis, H. (1973). Ekonomik Doktrinler Tarihi. A. Tokatlı (Çev.), İstanbul: Sosyal Yayınlar.
• Erim, N. (2007). İktisadi Düşünce Tarihi. Ankara: Palme.
• Ersoy, A. (2015). İktisadi Teoriler ve Düşünceler Tarihi. (4. Bas.), Ankara: Nobel.
• Eryılmaz, B. (2017). Kamu Yönetimi. (10. Bas.), Kocaeli: Umuttepe.
• Evan, T. (2014). Chapters of European Economic History. Prague: Karolinum Press.
• Fişek, K. (1979). Yönetim. Ankara: Ankara Üniversitesi S.B.F. Yayınları.
• Genç, S. Y. & Kurt, F. T. (2016). The Changing Role of the State During the Development of the Economic Thought: Mercantilism, Physiocracy and Classical Economics. International Journal of Scientific and Engineering Research, 7(11), 552-556.
• Günay, E. Özbek, S. ve Türkmen, S. (2018). İktisadi Düşünce Üzerinde Doğa Bilimlerinin Etkisi, Klasik Fiziğin İktisadi Alana Uyarlanması: Fizyokrasi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 41-66.
• Güran, T. (2012). İktisat Tarihi. İstanbul: Der.
• Gürkan, C. (2007). Kameralizm: Modern Yönetim ve Maliye Düşüncesinin Doğuşu ve Gelişimi. Toplum ve Bilim, 110, 216-246.
• Heaton, H. (2005). Avrupa İktisat Tarihi. M. A. Kılıçbay, O. Aydoğan (Çev.), Ankara: Paragraf.
• Heywood, A. (2013a). Siyaset. B.B. Özipek (Çev.). Ankara: Adres.
• Heywood, A. (2013b). Siyasi İdeolojiler. A.K. Bayram (Çev.), Ankara: Adres.
• Heywood, A. (2017). Siyaset Teorisine Giriş. H. M. Köse (Çev.), İstanbul: Küre
• Hobbes, T. (2005). Leviathan. S. Lim (Çev.). İstanbul: Yapı Kredi.
• Hocaoğlu, D. (1997). Demokrasi, Kameralizm ve Osmanlı’daki Etkileri. Yeni Türkiye Dergisi, 3(18), 375-381.
• Hume, D. (1986). İnsan Zihni Üzerine Bir Araştırma. S. Evrim (Çev.). İstanbul: Milli Eğitim.
• Hume, D. (1997). İnsan Doğası Üzerine Bir İnceleme. A. Yardımlı (Çev.). İstanbul: İdea.
• Johnson, H. C. (1964). The Concept of Bureaucracy in Cameralism. Political Science Quarterly, 79(3), 378-402.
• Karta, N. (2015). Avrupa Merkantilizmi ve Osmanlı Ekonomisi. Uluslararası Hakemli Beşerî ve Akademik Bilimler Dergisi, 4(11), 130-146.
• Kazgan, G. (1993). İktisadi Düşünce veya Politik İktisadın Evrimi. (6. Bas.), İstanbul: Remzi.
• Kılınç, Z.A. (2018). Toplumsal Sözleşme Teorileri, İbn Haldun ve İnsan Doğası. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(1), 56-68.
• Kishtainy, N. (2017). A Little History of Economics., New Haven and London: Yale University Press.
• Köse, M. A. (2012). Erken Moderniteden Günümüze Liberalizm/Cumhuriyetçilik Kıskacında Birey – Devlet İlişkileri. Muhafazakâr Düşünce Dergisi, 8(32), 47-74.
• Kumbaracıbaşı, O. (1976). Ekonomik Doktrinler ve Ekonomik Düşüncenin Evrimi. (3. Bas.), Ankara: Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Yayınları.
• Kurz, H. D. (2016). Economic Thought a Brief History. New York: Columbia University Press.
• Kurz, H. D. (2017). İktisadi Düşünce Tarihi. H. Bilir, E. Değirmenci (Çev.), Ankara: Heretik.
• Küçükkalay, A. M. (2011). İktisadi Düşünce Tarihi. (3. Bas.), İstanbul: Beta.
• Küçükkalay, A. M. (2016). Dünya İktisat Tarihi. (2. Bas.), İstanbul: Beta.
• Lindenfeld, D. F. (1997). The Practical Imagination: The German Sciences of State in the Nineteenth Century. Chicago and London: The University of Chicago Press.
• Locke, J. (2016). Hükümete Dair İki Risale. Alev Alatlı (Der.), Batıya Yön Veren Metinler 2. Cilt içinde (ss. 921-924), İstanbul: Alfa.
• McCormick, T. (2014), Population: Modes of Seventeenth – Century Demographic thought. in P. J. Stern, C. Wennerlınd (Ed.), Mercantilism Reimagined Political Economy In Early Modern Britain and Its Empıre, New York, NY: Oxford University Press.
• Recktenwald H. C. (2008) Cameralism., Palgrave Macmillan (Ed.) The New Palgrave Dictionary of Economics. London: Palgrave Macmillan
• Ricardo, D. (2014). Ücretler Üzerine. A. Alatlı (Der.), Batıya Yön Veren Metinler 3. Cilt içinde (ss. 1233-1234), İstanbul: Alfa.
• Roncaglia, A. (2006). The Wealth of Ideas: A History of Economic Thought. New York: Cambridge University Press.
• Savaş, V. F. (2007). İktisatın Tarihi. (5. Bas.), Ankara: Siyasal.
• Saybaşılı, K. (1985). Siyaset Biliminde Temel Yaklaşımlar. Ankara: Birey Toplum.
• Screpanti, E. & Zamagni, S. (2005). An Outline of the History of Economic Thought. New York: Oxford University Press.
• Skinner, A. S. (2007). Adam Smith (1723-1790): Theories of Political Economy. In W. J. Samuels, J. E. Biddle, J. B. Davis (Ed.), A Companion to The History of Economic Thought, Oxford: Blackwell.
• Skousen, M. (2003). Modern İktisadın İnşası. M. Acar, E. Erdem, M. Toprak (Çev.). Ankara: Liberte.
• Smith, A. (2006). Milletlerin Zenginliği. H. Derin (Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası.
• Şahin, B. (2013). Liberalizm. Dünyada ve Türkiye’de Siyasal İdeolojiler, Ö. Çaha, B. Şahin (Der.), Ankara: Orion.
• Şaylan, G. (1994). Değişim Küreselleşme ve Devletin Yeni İşlevi. (2. Bas.), Ankara: İmge.
• Şaylan, G. (2002). Postmodernizm. (2. Bas.), Ankara: İmge.
• Tomanbay, M. (2019). İktisadi Düşüncenin Gelişimi ve İktisat Okulları. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 31-45.
• Tumlir, J. (2002). The International Political Economy of David Hume and Adam Smith. R. Sally (Ed.), Classical Liberalism and International Economic Order, London and New York: Routledge.
• Turan, İ. B. (2020). Kameralizm ve Devlet Bilimi. Ankara: Orion.
• Turanlı, R. (1994). İktisadi Düşünce Tarihi. (2. Bas.), İstanbul: Bilim Teknik.
• Tutan, M. U. & Bowen, B. R. (2005). History of Economic Thoughts and Theories, İzmir: İzmir University of Economics Publications.
• Ulutan, B. (1978). İktisadi Doktrinler Tarihi. İstanbul: Ötüken.
• Uygun, O. (2017). Devlet Teorisi. (3. Bas.), İstanbul: On iki levha.
• Wakefield, R. A. (1999). The Apostles of Good Police: Science, Cameralism, and the Culture of Administration in Central Europe, 1656-1800 (Doktora Tezi). The University of Chicago.
• Yalçın, A. (1976). İktisadi Doktrinler ve Sistemler Tarihi. Ankara: Ekonomik ve Sosyal Yayınlar.
• Yasa, D. B. (2017). İktisat Düşüncesinde Devlet Müdahaleciliği Kuramının Evrimi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 281-298.
• Yayla, A. (2004). Siyaset Teorisine Giriş. (4. Bas.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Zeytinoğlu, E. (1976). İktisat Tarihi. İstanbul: Met/Er Matbaası.