Otomotiv Sektöründe Alıcı-Tedarikçi İlişkisinde Kültür ve İş Birliği: Batı ve Japon Kökenli Otomotiv Firmaları Üzerinden Bir Karşılaştırma

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 44, 141 - 165, 30.06.2023

Yasemin Savaş , Mustafa Atilla Arıcıoğlu

Öz

Kaotikleşen ve hızla değişen yaşamımızda iş birliği örgütler için stratejik bir hamle hareketine dönüşmüştür. Stratejik rota oluşturmak örgütlere düşük maliyet, kaliteli ürün ve hizmet, hızlı üretim süreci gibi önemli çıktılar sağlar. Örgütler stratejilerini belirlerken kültürlerinin etkisinde hareket ederler. Kültür, bireylerin, toplumun, örgütlerin yaşam tarzlarının belirlenmesinde söz sahibidir. Bu çalışmada; otomotiv tedarik zincirinde fiyat, Ar-Ge, yenilikçilik, kalite ve termin olarak belirlenmiş kriterlerin Batı ve Japon yönetiminde, kültür kavramı aracılığıyla iş birliğindeki farklılığı belirlemedeki etkileri amaçlanmaktadır. Çalışma için kapsamlı bir literatür araştırması gerçekleştirilerek, literatür doğrultusunda teorik model ve hipotezler belirlenmiştir. Değişkenleri ölçmeye uygun ölçekler tespit edilip, veri toplama aracı olarak anket formu oluşturulmuştur. Türkiye’de faaliyet gösteren Batı menşeili ve Japon menşeili orijinal ekipman üreticisi tedarikçileri belirlenerek 371 anket formu veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Araştırmanın teorik model ve hipotezlerinin analizinde tanımlayıcı istatistikler, doğrulayıcı faktör analizi ve yapısal eşitlik modellemesi aracılık etkisi bootstrap tekniği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda hipotezlerin desteklenmiş ve alıcı-tedarikçi ilişkisinde, güvenin ve kültürün iş birliği üzerinde aracılık etkisinin olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Tedarik Zinciri, Kültür, İş Birliği

Destekleyen Kurum

Necmettin Erbakan Üniversitesi BAP

Proje Numarası

211421001

Culture and Cooperation in Buyer-Supplier Relationship in the Automotive Industry: A Comparison on Western and Japanese Automotive Companies

Öz

Cooperation has evolved into a strategic move for organisations in our chaotic and swiftly changing society. Developing a strategic route provides organisations with significant outcomes, including low-cost, high-quality products and services, and rapid production processes. Organizations act under the influence of their cultures while determining their strategies. Culture has a say in determining the lifestyles of individuals, society and organizations. In this study; It is aimed to determine the effects of criteria determined as price, R&D, innovation, quality and deadline in the automotive supply chain in determining the difference in cooperation in Western and Japanese management through the concept of culture. For the study, a comprehensive literature search was conducted, and theoretical models and hypotheses were developed in accordance with the literature. Suitable scales for measuring the variables were determined, and a questionnaire was designed to collect data. 371 questionnaires were utilised to collect data from Western and Japanese origin original equipment manufacturer suppliers operating in Turkey. In the study of the research's theoretical models and hypotheses, descriptive statistics, confirmatory factor analysis, and the structural equation modelling mediating effect bootstrap technique were employed. As a result of the research, the hypotheses were confirmed, and it was discovered that trust and culture had a moderating influence on buyer-supplier cooperation.

Anahtar Kelimeler

Supply Chain, Culture, Cooperation

Proje Numarası

211421001

Kaynakça

• Acar, M .F. ve Çapkın, A. (2017). Analitik Ağ Süreci ile Tedarikçi Seçimi: Otomotiv Sektörü Örneği. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 121-134.
• Alan, H. ve Köker, A.R. (2021). Kültür ve Örgüt Kültürü Bağlamında İnovasyon Yayılımı Üzerine Bir Araştırma. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 8(3), 346-365.
• Alkış, H. ve Temizkan, V. (2013). Kobi’lerin Yönetsel Sorunlarının Çözümünde Japon Yönetim Sisteminin Rolü. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 68-85.
• Arıcıoğlu, M.A. (2000). Batı ve Japon İşletme Yönetimi. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Arvidsson, A. ve Melander, L. (2020). The Multiple Levels of Trust When Selecting Suppliers-Insights from an Automobile Manufacturer. Industrial Marketing Management, 87, 138-149.
• Barabasi, A.L. (2010). İş Hayatında, Bilimde ve Günlük Yaşamda Bağlantılar. İstanbul: Optimist Yayınları.
• Başkak, M. ve Mıhçıoğlu, E. (2004). “Otomotiv Endüstrisinde Ana Firma-Tedarikçi İlişkileri ve Bir Anket Uygulaması”, http://www1.mmo.org.tr/resimler/dosya_ekler/1e567798fc9ccd2_ek.pdf, (05.10.2018).
• Bhappu, A.D. (2001). Japon Ailesi: Japon Şirket Ağları ve Japon Yönetimi için Kurumsal Bir Mantık. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, (2), 156-167.
• Brandes, O.S.B. ve Brehmer, P.O. (2012). The Strategic Omportance of Supplier Relationships in the Automotive Industry. International Journal of Engineering Business Management, 5(17), 1 10.
• Bülbül, H., Özçifçi, V. ve Özoğlu, B. (2014). Tedarik Zinciri ve İşletme Performansına Bilişim Teknolojilerinin Etkisi. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 7 (1), 95-106.
• Büyüközkan, G. ve Göçer, F. (2018). Digital Supply Chain: Literature Review and a Proposed Framework for Future Research. Computers in Industry, 97, 157-177.
• Caniëls, M., Gelderman, C.J. ve Ulijn, J.M. (2010). Buyer–supplier Relationship Development: An Empirical Study Among Dutch Purchasing Professionals. Journal of Enterprising Culture, 18(2), 107–137.
• Castells, M. (2013). Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür Ağ Toplumunun Yükselişi. 3. Cilt, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Castells, Manuel (2013). Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür Bin Yılın Sonu. 2. Cilt, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Chatman, J.A. (2010). Norms in Mixed Sex and Mixed Race Work Groups. Academy of Management Annals, 4(1), 447–484.
• Chen, Y.S., Su, H.C. ve Young, K. R. (2017). The Co-Evolution of Supplier Relationship Quality and Product Quality in the U.S. Auto İndustry: A Cultural Perspective. International Journal of Production Economics, 184, 245-255.
• Cicerali, E.E. (2019). Çevikliği Destekleyen Örgütsel Kültür Özellikleri. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11 (18), 2422-2432.
• Daghfous, N., Petrof, J.V. ve Pons, F. (1999). Values ve Adoption of Innovations: A Cross Cultural Study. Journal of Consumer Marketing, 16 (4), 314- 331.
• Deal, T. ve Allan, A.K. (1983). Culture: A New Look Through Old Lenses. The Journal of Applied Behavioral Science, 19(4), 498-505.
• Dedoussis, V. (2001). Keiretsu and Management Practices in Japan Resilience Amid Change. Journal of Managerial Psycology, 16(2), 173-188.
• Demir, H. (2017). İş Birlikçi ve İnovatif Yaklaşımların Tedarik Zinciri Performansına Etkisi (Doktora Tezi). Gebze Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
• Dijk, J.V. (2018). Ağ Toplumu.İstanbul: Kafka Yayınları.
• Doetzer, M. (2020). The Role of National Culture on Supply Chain Visibility: Lessons from Germany, Japan and the USA. International Journal of Production Economics, 230, 1-11.
• Doğanay, A. (2017). The Effect of Trust Based Supply Chain Collaboration (SCC) on Supply Chain Performance (SCP) and Transaction Cost (TC) (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Dohse, K., Jurgens, U. ve Malsh, T. (1985). From Fordism to Toyotism? The Social Organization of The Labor Process in The Japanese Automobile Industry. Politics and Society, 14(2), 115-146.
• Donzé, P.Y ve Smith, A. (2018). Varieties of Capitalism and the Corporate Use of History: The Japanese Experience. Management and Organizational History, 13(3), 1-22.
• Douglas, M. (1982). Cultural Bias. Mary Douglas (Ed.), In The Active Voice içinde, London: Routledge, 183–254.
• Dyer, J.H. ve Chu, W. (2011). The Determinants of Trust in Supplier–Automaker Relationships in the US, Japan, and Korea. Journal of International Business Studies, 42, 10–27.
• Dyer, J.H. (1996). Specialized Supplier Networks as a Source of Competitive Advantage: Evidence from The Auto Industry. Strategic Management Journal, 17(4), 271-292.
• Erdem, F. ve Ozen, J. (2003). Cognitive and Affective Dimensions of Trust in Developing Team Performance. Team Performance Management, 9(5/6), 131– 135.
• Erdoğan, B. (2018). Tedarik Zincirinde Güven ve Belirsizliğin Firma Performansı Üzerine Etkisi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi, Dış Ticaret Enstitüsü, İstanbul.
• Fawcett, S.E., Gregory M., ve Alvin J. (2004). Supply Chain Trust is Within Your Grasp. Supply Chain Management Review, 8(2), 20– 26.
• Fehr, L.C.Al., Rocha, W. (2018). Open-Book Accounting and Trust: Influence on Buyer-Supplier Relationship. RAUSP Management Journal, 53(4), 597-621.
• Ferguson, N. (2020). Meydan ve Kule Şebekeler, Hiyerarşiler ve Küresel Güç Mücadelesi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Forbes (2020). https://www.forbes.com/the-worlds-most-valuable-brands/#4625b91c119c, (25.07.2021).
• Fukuyama, F. (1998). Güven, Sosyal Erdemler ve Refahın Yaratılması. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Giannoccaro, I. ve Iftikhar, A. (2019). Is Network Trust Beneficial For Supply Network Resilience? A Simulation Analysis. IFAC Papers Online, 52(13), 2437-2442.
• Gilanlı, E. (2018). Tedarik Zinciri Stratejisinin Performans Üzerine Etkisinin Analizi (Doktora Tezi). Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Güleş, H.K., Paksoy, T., Bülbül, H. ve Özceylan, E. (2019). Tedarik Zinciri Yönetimi Stratejik Planlama, Modelleme ve Optimizasyon. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Güleş, H.K. ve Çağlıyan, V. (2001). Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi İşletmelerinde Tedarik Zinciri Yönetiminin Rekabet Gücü Üzerine Etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 4(2), 53-78.
• Gürbüz, Sait (2019). Sosyal Bilimlerde Aracı, Düzenleyici ve Durumsal Etki Analizleri IBM SPSS Process Makro Uygulamalı Örnek Veri Setleri. Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Güvenç, B. (2005). İnsan ve Kültür. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Hair, J. F., Black, W., Babin, B. ve Anderson, R. (2009). Multivariate Data Analysis. New York: Pearson.
• Helper, S. (1991). How much has really changed between US automakers and their suppliers? MIT Sloan Management Review, 32(4), 15.
• Hofstede, G.H. (1980). Culture’s Consequences. Beverly Hills, CA: Sage.
• Hofstede, G.H. (1991). Culture’s and Organizations: Software of the Mind. London, McGraw Hill.
• Inemek, A. ve Matthyssens, P. (2013). The Impact of Buyer–Supplier Relationships on Supplier Innovativeness: An Empirical Study in Cross-Border Supply Networks. Industrial Marketing Management, 42(4), 580- 594.
• Iyer, A. V., Seshadri, S., ve Vasher, R. (2009). Toyota Supply Chain Management: A Strategic Approach to Toyota's Renowned System. McGraw Hill Professional.
• Johnston, D.A., Mccutcheon, D.M., Stuart, F. ve Kerwood, H. (2004). Effects of Supplier Trust on Performance of Cooperative Supplier Relationships. Journal of Operations Management, 22, 23-38.
• Kaneda, N. (2010) Management Buyout of a Japanese Business Group, Monden Institute of Management Japanese Management and International Studies. Vol, 7, içinde (ss. 51-62), Singapore; Hackensakd, N.J.: World Scientific
• Kline, R.B. (2016). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. New York: The Guildford Press.
• Knein, E., Greven, A., Bendig, D. ve Brettel, M. (2020). Culture and Cross–Functional Coopetition: The Interplay of Organizational and National Culture. Journal of International Management, 26, 1 20.
• Kozan, K.M., Wasti, S.N. ve Kuman, A. (2006). Management of Buyer Supplier Conflict: The Case of Turkish Automotive Industry. Journal of Business Research, 59, 662-670.
• Kshetri, N. ve Voas, J. (2019).Supply Chain Trust. IEEE IT Professional, 21(2), 6-10.
• Kuei, C. H., Madu, C. N., Lin, C., ve Chow, W. S. (2002). Developing Supply Chain Strategies Based on the Survey of Supply Chain Quality and Technology Management. International Journal of Quality & Reliability Management.
• Lavado, A.M. ve Herranz, A.A. (2020). Cooperation Networks as a Driver of Sustainability Oriented Innovation. Sustainability, 12, 2820, 1-26.
• Lawson, B., Petersen, K.J., Cousins, P.D., ve Robert B.H. (2009). Knowledge Sharing in Interorganizational Product Development Teams: The Effect of Formal and Informal Socialization Mechanisms. Journal of Product Innovation Management, 26(2), 156-172.
• Mackinnon, D.P., Coxe, S. ve Baraldi, A.N. (2012). Guidelines for the Investigation of Mediating Variables in Business Research. J Bus Psychol, 27, 1-14.
• Mccormick, K. (2007). Sociologists and ‘The Japanese Model’: A Passing Enthusiasm. Work, Employment and Society, 21(4): 751–71.
• Ouchi, W.G. (1981). Organizational Paradigms: A Commentary on Japanese Management and Theory Z Organizations. Organizational Dynamics, 9 (4), 36-43.
• Özdamar, K. (2013). Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi. Ankara: Nisan Kitabevi.
• Parlak, Z. (1999). Yeniden Yapılanma ve Psot-Fordist Paradigmalar. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 83-102.
• Pişkin, S. (2017). “Türkiye Otomotiv Sanayii Rekabet Gücü ve Talep Dinamikleri Perspektifinde 2020 İç Pazar Beklentileri, Otomotiv Sektör Raporu”, http://www.tskb.com.tr/i/content/3081_1_Otomotiv%20Sektor%20Raporu.pdf,( 02.03.2021).
• Porter, M. (1998). Clusters and the New Economics of Competition. Harward Business Review, November-December, 77-90.
• Powers, T.L. ve Reagan, W. (2007). Factors Influencing Succesfull Buyer-Seller Relationships. Journal of Business Research, 60, 1234-1242.
• Reyhanoğlu, M. (2006). Ar-Ge İş Birliklerinde Güven: Ankara’daki Teknoparklarda Faaliyet Gösteren İşletmelerde Bir Araştırma (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Sancaktutan, K. (2018). Ana Firmaların Büyümesinde Tedarikçilerin Rolü: Örnek Olay Analizi. Yorum Yönetim-Yöntem Uluslararası Yönetim, Ekonomi ve Felsefe Dergisi, 6 (1), 19-44.
• Sargut, S. A. (2015). Kültürler Arası Farklılaşma ve Yönetim. Ankara: İmge Yayınevi.
• Sakaguchi, J. (2010) Does Inter-Firm Cooperation Contribute to the Performance of Japanese Firms? K. Hamada, Business Group Management in Japan, Monden Institute of Management Japanese Management and International Studies. Vol, 7, içinde (ss. 183-193), Singapore; Hackensakd, N.J.: World Scientific.
• Sila, İ., Ebrahimpour, M. ve Birkholz, C. (2006). Quality in Supply Chains: An Empirical Analysis. Supply Chain Management, 11(6), 491-502.
• Solmaz, S.A. ve Türkay, O. (2014). Pazar Yönlülüğün Tedarikçi İlişkileri Üzerindeki Etkisi: Otel İşletmeleri Üzerine Ampirik Bir Araştırma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(10), 147-162.
• Sowa, J.E. (2009). The Collaboration Decision in Nonprofit Organizations. Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly, 38(6), 1003–25.
• Strode, D.E., Huff, S.L. ve Tretiakov, A. (2009). The Impact of Organizational Culture on Agile Method Use. 42nd Hawaii International Conference on System Sciences’ de sunulan bildiri USA.
• Suzuki, T. (2003). The Americanization of Technologies and Management In Japan and Its Multiple Effects, 1950–65. A. Kudo, M. Kipping ve H. G. Schröter, German and Japanese Business in the Boom Years içinde (ss. 175-192), London and Newyork: Routledge Taylor & Francis Group.
• Tektaş, Ö.Ö. ve Kavak, B. (2010). Endüstriyel Ürünlerin Satın Alınması Sürecinde Tedarikçi ile Olan İlişki Kalitesinin Algılanan Değer Üzerindeki Etkisi: Beş Yıldızlı Otellerde Bir Araştırma. Anatoli: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(1), 51-63.
• Tirollı, C.F. ve Lemos, D. (2021). The Process Of Buyer Supplier Collaboration To Innovation: A Study of Brazil-China Electronics Industry. Revista de Administração da UFSM, 14(2), 369-387.
• Tüz, M.V. (2001). Japon ve Amerikan Yönetim Modeli Türkiye Uygulaması. İstanbul: Alfa Yayıncılık.
• T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2020). “Otomotiv Sektör Raporu”, https://www.sanayi.gov.tr/assets/pdf/plan-program/OtomotivSektorRaporu2020.pdf, (23.05.2021).
• Uchiyama, H. (2015). Prefecture-Level Social Capital in Japan: An Interdisciplinary Perspective. Jaila Journal, 1, 26-37.
• Ueda, H. (2003) Americanization with the Japanese Supplier system in the Japanese Automobile Industry, 1950–65. A. Kudo, M. Kipping ve H. G. Schröter, German and Japanese Business in the Boom Years içinde (ss. 93-115), London and Newyork: Routledge Taylor & Francis Group.
• Villamizar, A.M., Charris, E.L.S., Araujo, C.Q. ve Santos, J. (2019). Sustainability and Digitalization in Supply Chains: A Bibliometric Analysis. Uncertain Supply Chain Management, 7, 703-712.
• Wasti, S.N, (2001). Predictors of Trust in Buyer-Supplier Relations: A Contextual and Cultural Comparison of Japan and Turkey. The University of Tokyo, Center for International Research on the Japanese Economy (CIRJE) Discussion Paper Series, CIRJE-F-108.
• Wasti, N., Kozan, K. ve Kuman, A. (2006). Buyer-Supplier Relationships in the Turkish Automotive Industry. International Journal of Operations & Production Management, 26(9), 947-970.
• Weare, C., Lichterman, P. ve Esterza, N. (2014). Collaboration and Culture: Organizational Culture and the Dynamics of Collaborative Policy Networks. Policy Study Journal, 42(4), 590-619.
• Yağmurlu, A. (1997). Örgüt Kültürü: Tanımlar ve Yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 52 (01), 717-724.
• Yangınlar, G. (2018). Tedarikçi Seçim Kriterlerinin Önemi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(8), 236-250.
• Yavuz, O. (2013). ELECTRE I Karar Modeli ile Tedarikçi Seçim Süreci ve Perakende Sektöründe Bir Uygulama. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(4), 210- 226.
• Yenidoğan, T.G. ve Windsperger, J. (2011). Relationship Between Formal Contract and Trust in Interorganizational Networks: Evidence From The Turkish Otomotiv Industry. II. Örgüt Kuramı Çalıştayı kitabı içinde (s. 1-17). II. Örgüt Kuramı Çalıştayı’nda sunulan bildiri, Ankara.
• Zaheer, A., McEvily, B. ve Perrone, V. (1998). Does Trust Matter? Exploring the Effects of Interorganizational and Interpersonal Trust on Performance. Organization Science, 9(2), 141–159.