SIÇANLARDA METOTREKSAT KAYNAKLI TESTİS HASARI ÜZERİNE SHİLAJİTİN’İN HİSTOPATOLOJİK ETKİSİ

Yıl 2017, , 1 - 6, 17.01.2017

Eray Güven Züleyha Erişgin Yavuz Tekelioğlu

https://doi.org/10.18229/kocatepetip.320450

Cited By: 2

Öz

AMAÇ: Günümüzde antimetabolit grubunun kullanılan tek formu olan Metotreksat (MTX) meme, mesane ve testis kanserlerinin tedavisinde kullanılmaktadır. Bu çalışmada MTX kullanımına bağlı, testiste oluşan histopatolojik değişikliklere karşı Shilajitin (PS)’in etkilerinin histopatolojik olarak incelenmesi amaçlanmıştır.

GEREÇ VE YÖNTEM: Yirmi dört adet Spraque Dawley erkek sıçan 4 gruba ayrıldı. Kontrol grubuna herhangi bir uygulama yapılmadı. MTX grubuna, tek doz intra peritoneal (i.p.) 20 mg/kg MTX, MTX+PS grubuna deney süresinin (7 gün) ilk gününde tek doz i.p. 20 mg/kg MTX ve MTX verilmeden 15 dk önce 2 ml/kg distile suda 100 mg/kg PS çözülerek gavaj yoluyla verildi. İlk günü takiben gün aşırı, toplamda üç kez olacak şekilde 2 kez daha 2 ml/kg distile suda 100 mg/kg PS çözülerek gavaj yoluyla verildi. PS grubuna, ilk gün ve akabinde gün aşırı toplamda üç kez olacak şekilde sadece 2 ml/kg distile suda 100 mg/kg PS çözülerek gavaj yoluyla verildi. Yedinci günün sonunda, hayvanların tümü sakrifiye edilerek sol testisleri alındı. Testis doku örnekleri ışık mikroskobunda histopatolojik olarak değerlendirildi.

BULGULAR: Gruplar arası, vücut ve testis ağırlıkları karşılaştırıldığında kontrol ve deney grupları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık bulunmadı (p>0.05). Histopatolojik değerlendirmede; MTX grubunda seminifer tübül çapında ve tübül epitel kalınlığında anlamlı derecede azalma gözlenirken (p<0.04), MTX+PS grubunda MTX grubuna göre seminifer tübül çapında ve tübül epitel kalınlığında ki azalmanın daha az olduğu gözlendi (p<0.04). Morfolojik değerlendirmede; MTX grubuna ait testis kesitlerinde, lümende olgunlaşmamış seminifer tübülepitel hücreleri ve spermatozoa azlığı, seminifer tübül epitelinde ve bazal membranında düzensizlikler ve interstisyel alanda ödem izlendi. MTX+PS grubuna ait testis kesitlerinde ise, seminifer tübül epitelinde düzensizlik olan ve lümenine olgunlaşmamış seminifer tübül epitel hücrelerinin dökülmüş olduğu birkaç tübül dışında herhangi bir patolojiye rastlanmadı.

SONUÇ: Bulgularımız, MTX’in testiküler dokuda hasar meydana getirdiğini ve PS uygulamasının bu hasarı önemli ölçüde düzeltebileceğini göstermektedir. Sonuç olarak PS’nin, MTX tedavisinde oluşan testis hasarının önlenmesinde yararlı olabileceğini düşünmekteyiz.

Anahtar Kelimeler

Metotreksat, Shilajit, Sıçan, Testis

Kaynakça

• Padmanabhan S, Tripathi DN, Vikram A, Ramarao P, Jena GB. Methotrexate-induced cytotoxicity and genotoxicity in germ cells of mice: intervention of folic and folinic acid. Mutas Res 2009; 673(1): 43-52.
• Kim JC, Kim KH, Chung MK. Testicular cytotoxicity of DA-125, a new anthracycline anticancer agent, in rats. Reprod Toxicol 1999; 13: 391-7.
• Şener G, Demiralp EE, Çetiner M, Ercan F, Yeğen BÇ. B-glucan ameliorates methotrexate-induced oxidative organ injury via its antioxidant and immunomodulatory effects. Eur J Pharmacol. 2006; 542: 170-8.
• Işık A, Işılay L, Erdemli EA, Akbay C, Anafarta K. Sıçan testisinde metotreksat’ın ışık ve elektron mikroskop düzeyinde etkileri. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası.1997; 50: 3.
• Azza A.K. El-Sheikh, Mohamed A. Morsy, Abdulla Y. Al-Taher. Multi-drug resistance protein (Mrp) 3 may be involved in resveratrol protection against methotrexate-induced testicular damage. Life Sciences. 2014; 119(1–2): 40–46
• Armagan A, Uzar E, Uz E ve ark. Caffeic acid phenethyl ester modulates methotrexate-induced oxidative stress in testes of rat. Hum Exp Toxicol 2008; 27: 547-552.
• Ateşşahin A, Şahna E, Türk G ve ark. Chemoprotective effect of melatonin against cisplatin-induced testicular toxicity in rats. J Pineal Res. 2006; 41: 21-7.
• Ateşşahin A, Karahan İ, Türk G, Gür S, Yılmaz S, Çeribaşı A. Protective role of lycopene on cisplatin-induced changes in sperm characteristics, testicular damage and oxidative stress in rats. Reprod Toxicol. 2006; 21: 42-7.
• Sussman A, Leonard JM. Psoriasis, methotrexate, and oligospermia. Arch Dermatol 1980; 116: 215-217.
• Morris LF, Harrod MJ, Menter MA, and Silverman AK. Methotrexate and reproduction in men: case report and recommendations. J Am Acad Dermatol 1993; 29: 913-916.
• Vardi N, Parlakpinar H, Ates B, Cetin A, Otlu A. Antiapoptotic and antioxidant effects of betacarotene against methotrexate-induced testicular injury. Fertil Steril 2009; 92: 2028-2033.
• Bayram M, Ozogul C, Dursun A, Ercan ZS, Isik I, Dilekoz E. Light and electron microscope examination of the effects of methotrexate on the endosalpinx. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol 2005; 120: 96-103.
• Agarwal SP, Khanna R, Karmarkar R, Anwer MK, Khar RK. Shilajit: A Review. Phytother Res. 2007; 21: 401-405.
• Biswas TK, Pandit S, Mondal S ve ark. Clinical evaluation of spermatogenic activity of processed Shilajit in oligospermia. Andrologia. 2010; 42(1): 48-56.
• Park JS, Kim GY, Han K. The spermatogenic and ovogenic effects of chronically administered Shilajit to rats. J Ethno Pharmacol 2006; 107: 349-353.
• Aiello A, Fattorusso E, Menna M, Vitalone R, Schröder HC, Müller WE. Mumijo Traditional Medicine: Fossil Deposits from Antarctica (Chemical Composition and Beneficial Bioactivity). Evid Based Complement Alternat Med. 2011;738131.
• P.J. Hashkes, M.L. Becker, D.A. Cabral, R.M. Laxer, A.S. Paller, C.E. Rabinovich, et al.Methotrexate: new uses for an old drug. J. Pediatr. 2014; 164: 231–236.
• Hess JA, Khasawneh MK. Cancer metabolism and oxidative stress: Insights into carcinogenesis and chemotherapy via the non-dihydrofolate reductase effects of methotrexate. BBA Clin. 2015; 7(3):152-61.
• Muralikrishnan G, Amalan Stanley V, Sadasivan Pillai K. Dual role of vitamin C on lipid profile and combined application of cyclophosphamide, methotrexate and 5-fluorouracil treatment in fibrosarcoma-bearing rats. Cancer Lett. 2001; 169 (2): 115-20.
• Oktem F, Yilmaz HR, Ozguner F ve ark. Methotrexate-induced renal oxidative stress in rats: the role of a novel antioxidant caffeic acid phenethyl ester. Toxicol Ind Health. 2006; 22(6): 241- 7.
• Jahovic N, Cevik H, Sehirli AO, Yeğen BC, Sener G. Melatonin prevents methotrexate-induced hepatorenal oxidative injury in rats. J Pineal Res. 2003; 34(4): 282-7.
• Koehler M, VValdherr R, Ludvvig RL. Effects of MTX on Rabbit Testes. Part 1: Morphological Changes. Pediatr Hemat Oncol 1986; 3(4): 335-41.
• Shrestha S, Dhungel S, Saxena AK, Bhattacharya S, Maskey D. Effect of methotrexate (MTX) administration on spermatogenesis: an experimental on animal model. Nepal Med Coll J. 2007; 9(4): 230-3.
• Nouri HS, Azarmi Y, Movahedin M. Effect of growth hormone on testicular dysfunction induced by methotrexate in rats. Andrologia.2009; 41(2): 105-10.
• Russell LD, Russell JA. Short-term morphological response of the rat testis to administration of five chemotherapeutic agents. Am J Anat. 1991; 192(2): 142-68.
• Dagguli M, Dede O, Utangaç MM ve ark. H.Protective effects of carvacrol against methotrexate-induced testicular toxicity in rats. nt J Clin Exp Med. 2014; 7(12): 5511–5516.