Mehmet Avşar’ın Şiirlerinde Osmaniye

Yıl 2021, Sayı: 5, 260 - 281, 31.08.2021

Mehmet Çetinkol

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.972079

Öz

Türk ve dünya edebiyatında birçok şair, yaşadığı şehri ve ona ait unsurları şiirlerine taşımıştır. Bir şehrin mekân boyutundan sıyrılıp faklı kimlikler kazanmasında şiirin ve şairin etkisi büyüktür. Osmaniye; yolların ve kültürlerin kesiştiği noktada, ülkemizin Akdeniz, Orta Anadolu ile Güney ve Doğu Anadolu bölgeleri arasında önemli bir köprüdür. Edebî açıdan da mümbit bir yer olan Osmaniye’nin bugün şiir sancağını dalgalandıranlardan biri Mehmet Avşar’dır. 1941 yılında Osmaniye’de doğup büyüyen Avşar, öğretmen şairlerden olup başta memleketi Osmaniye olmak üzere ülkemizin çeşitli şehirlerinde görev yapmıştır. Avşar’ın şiirlerinde sıkça işlediği tema ve konulardan biri Osmaniye ve çevresine ait güzelliklerdir. Osmaniye’yi birçok açıdan şiirlerinde işlemiş olan Avşar; bu coğrafyanın, ovasına, dağına, taşına, yaylarına büyük bir tutkuyla bağlıdır. Bu çalışmada; Avşar’ın şiirlerinde Osmaniye konusu ele alınmış olup, Gökşen ve Çetinkol tarafından hazırlanan “Mehmet Avşar/ Hayatı, Sanatı ve Şiirleri” adlı kitapta yer alan 132 şiir ve 99 dörtlük çalışmaya dâhil edilmiştir. Yapılan inceleme neticesinde 35 şiir ve 9 dörtlükte Osmaniye’ye ait unsur olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada nitel bir yöntem izlenmiş; literatür tarama, metin tahlili ve görüşme teknikleri kullanılmıştır. Çalışmanın amacı “şehir-şiir-şair” ilişkisini Mehmet Avşar’ın şiirlerinde Osmaniye özelinde inceleyip tespit etmektir.

Anahtar Kelimeler

Mehmet Avşar, Osmaniye, şehir, şiir, şair.

Kaynakça

• Aba, Veli (2006). Osmaniye Şair ve Âşıkları Antolojisi. Osmaniye: Akdeniz Ofset.
• Aça, Mehmet ve Yolcu, Mehmet Ali (2019). Halk Bilgisinin İnanış Temelli Temsilleri. Halk Bilimi El Kitabı (ed. Mehmet Aça). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 345-440.
• Arı, Necdet (2018). Bir Zamanlar Osmaniye. Osmaniye: Hasret Matbaası.
• Asker, Hüseyin (2019). “Zamana Mühür Vurmak”a Vesile Olmak. Osmaniye’nin Ulu Çınarı Mehmet Avşar’a Armağan (haz. Reşat Gürel, Mehmet Fatih Köksal, Tayyib Atmaca). Osmaniye: Hasret Matbaası, 38-40.
• Aslan, Hayrettin (2013). Osmaniye Belediyesi “Kent Müzesi”. Osmaniye: Hasret Matbaası.
• Atmaca, Tayyib (2019). Osmaniye’de Bir Ulu Çınar. Osmaniye’nin Ulu Çınarı Mehmet Avşar’a Armağan (haz. Reşat Gürel, Mehmet Fatih Köksal, Tayyib Atmaca). Osmaniye: Hasret Matbaası, 124-129.
• Aydoğan, Fatih (2019). Türk Edebiyatında Şehir Denemeleri (1905-2015). Ankara: Gazi Üniversitesi, SBE Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Bachelard, Gaston (2020). Mekânın Poetikası (çev. Alp Tümertekin). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Cansever, Edip (1998). Seçme Şiirler. İstanbul: Adam Yayınları.
• Çakmakcı, Selami (2020). Şiir ve Şehir: Türk Şiirinde İstanbul Sevgisi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (19), 1-35.
• Doğaner, Ali (2013). Çukurova Bölgesi Konargöçerlerinde Halk Kültürü ve Edebiyatı. Adana: Çukurova Üniversitesi SBE Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Garip, Recep (2016). Şiir ve Medeniyet. Kayseri: İncir Yayıncılık.
• Gökşen, Cengiz ve Çetinkol, Mehmet (2021). Mehmet Avşar/ Hayatı, Sanatı ve Şiirleri. Osmaniye: Hasret Matbaası.
• Gökşen, Cengiz ve Gökşen, Rukiye (2016). “Dağ”ın Türkülere Mitik Bir Öge Olarak Yansıması. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (57), 1599-1618.
• Gökşen, Cengiz ve Temiz, Murat (2019). Kürtün’de Değirmen Kültürüne Dair Terminolojik Bir Değerlendirme. 1st. İnternational Language and Literature Congress, 6-8 November 2019, (ed. Bülent Kırmızı). Konya: Aybil Yayınları, 114-126.
• Gürel, Reşat (2019). Avşarca Sevgi. Osmaniye’nin Ulu Çınarı Mehmet Avşar’a Armağan (haz. Reşat Gürel, Mehmet Fatih Köksal, Tayyib Atmaca). Osmaniye: Hasret Matbaası, 106-109.
• Hasköy, Elif (2019). Osmaniye’nin Sosyo-kültürel ve Ekonomik Yapısı (1923-1950Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi SBE Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• İpek, İsmet (2009). Osmaniyeli. Osmaniye: Hasret Matbaası.
• İpek, İsmet (2013). Osmaniyeli Kuvayımilliyeciler: Çeteler. Osmaniye: Akdeniz Ofset.
• İpek, İsmet (2019). Osmaniye’de 60’lı Yıllar. Osmaniye: Hasret Matbaası.
• Kafesoğlu, İbrahim (2016). Selçuklular ve Selçuklu Tarihi Üzerine Araştırmalar. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Kaplan, Mehmet (1997). Kültür ve Dil. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kâşgarlı Mahmud (2018). Dîvânu Lugâti’t-Türk (Giriş-Metin-Çeviri-Notlar-Dizin) (haz. Ahmet B. Ercilasun- Ziyad Akkoyunlu). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Koç, Erdem (2008). Osmaniye’nin Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Yapısı. Adana: Nobel Yayın ve Dağıtım.
• Narlı, Mehmet (2007). Şiir ve Mekân. Ankara: Hece Yayınları.
• Öztelli, Cahit (1962). Köroğlu ve Dadaloğlu. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Payaslı, Volkan (2017). Fransız İşgalinde Osmaniye (Cebel-i Bereket) ve Rahime Hatun Üzerine Bir Değerlendirme. Atatürk Yolu Dergisi, 16 (61), 269-308.
• Sakaoğlu, Saim (2012). Karaca Oğlan. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi (2016). Yahya Kemal. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tural, Sadık (1993). Edebiyat Eseri ile Çevre Arasındaki Bağlar. Türk Edebiyatında Tabiat (ed. Şükrü Elçin). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını, 3-4.
• Türkçe Sözlük (1988). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Yavuz, Emre (2020). Arif Nihat Asya’nın Şiirlerinde Şehir ve Medeniyet. Kastamonu: Kastamonu Üniversitesi SBE Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Yolcu, Mehmet Ali (2014). Kutsalın Yeniden Üretimi: Kutsal Su İnançları ve Hacıbektaş Zemzem Çeşmesi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3 (8), 93-102.
• Yurtsever, Cezmi (2009). Osmaniye Tarihi. Adana: Ekrem Matbaası.
• Yüksel, Süheyla (2012). Yahya Kemal’in Şiirinde Bir Duygu İfadesi Olarak “Yaz” ve “Geçmiş Yaz” Üzerine. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, (31), 337-352.
• Elektronik Kaynakça
• https://osmaniye.ktb.gov.tr/TR-60829/kaleler.html(Erişim tarihi: 08. 02. 2021).
• https://osmaniye.ktb.gov.tr/TR-60790/cografya.html(Erişim tarihi: 08. 02. 2021).
• Kaynak Kişi
• (K.K.): Mehmet AVŞAR, 1941, Osmaniye-Kırmacılı, Yüksek İslam Enstitüsü Mezunu, Öğretmen ve Millî Eğitim Müdürlüğü Emeklisi, Osmaniye-Kaynak Kişinin Evi, 05.02.2021-16.06.2021.