The Traces of Reşat Nuri Güntekin’s Childhood in “Anadolu Notları”

Yıl 2022, Sayı: 7, 356 - 364, 30.04.2022

Yavuz Selim Uğurlu

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1072183

Öz

“Anadolu Notları” by Reşat Nuri Güntekin (1889-1956), one of the leading novelists, story authors and playwrights of the Republican period, contains the features of the travel writing, memoir and essay genre. The work was created by the author’s collecting his notes on his trips to Anatolia because of his duty as an inspector into a book. The work consists of two volumes. The first edition of the first volume was published in 1936 and the first of the second volume was published in 1966. Twenty-seven notes in the first volume and twenty-five in the second volume, fifty-two notes in total, are included in the “Anadolu Notları”. The work contains various opinions and impressions of the author regarding the social and cultural life of Anatolia in the 1930s. The main topics in the “Anadolu Notları” can be listed as follows: Anatolian geography and Anatolian people, poverty, education, health, transportation, religion, hospitality, theatre, coffeehouse culture, money. The fact that the author lived in Anatolia in his childhood, as well as his travels to many parts of Anatolia due to his duty as an inspector in the Ministry of National Education, played an undeniable role in his penning the “Anadolu Notları”. In the introduction to this study, information about the life, art and works of the author is given respectively. Then the work was introduced. Finally, the contribution of the author’s childhood in the creation of this work is briefly explained. In the “Anadolu Notları”, the most comprehensive part of this study, information about Reşat Nuri Güntekin’s childhood is included while in the section titled the stories he listened to or read in his childhood and the author’s childhood memories’ contribution to the work is shown by quoting from the texts. It was aimed to reveal how the traces of Reşat Nuri Güntekin’s childhood were reflected in the “Anadolu Notları” with this study.

Anahtar Kelimeler

Reşat Nuri Güntekin, travel writing, Anadolu Notları, childhood.

“Anadolu Notları”nda Reşat Nuri Güntekin’in Çocukluğuna Dair İzler

Öz

Cumhuriyet Dönemi’nin önde gelen roman, hikâye ve tiyatro yazarlarından Reşat Nuri Güntekin’in (1889-1956) “Anadolu Notları” adlı yapıtı; gezi yazısı, anı ve deneme türünün özelliklerini bünyesinde barındırmaktadır. Eser, yazarın müfettişlik görevi sebebiyle Anadolu’ya yaptığı gezilere ilişkin notlarını kitaplaştırmasıyla oluşturulmuştur. Eser iki ciltten oluşmaktadır. Birinci cildin ilk baskısı 1936’da, ikinci cildin ilk baskısı ise 1966’da yapılır. Birinci ciltte yirmi yedi, ikinci ciltte yirmi beş olmak üzere “Anadolu Notları”nda toplamda elli iki not yer almaktadır. Eserde Anadolu’nun 1930’lu yıllardaki sosyal ve kültürel hayatıyla ilgili yazarın çeşitli görüş ve izlenimleri yer almaktadır. “Anadolu Notları”ndaki temel konuları şu şekilde sıralayabiliriz: Anadolu coğrafyası ve Anadolu insanı, fakirlik, eğitim, sağlık, ulaşım, din, misafirperverlik, tiyatro, kahvehane kültürü, para. Yazarın “Anadolu Notları”nı kaleme almasında çocukluğunu Anadolu’da geçirmesinin ayrıca Milli Eğitim Bakanlığındaki müfettişlik görevi sebebiyle Anadolu’nun birçok yerine seyahatler yapmasının payı büyüktür. Bu çalışmanın giriş kısmında sırasıyla; yazarın hayatı, sanatı ve eserleri hakkında bilgi verilmiştir. Ardından eserin tanıtımı yapılmıştır. Son olarak da bu eserin oluşmasında yazarın çocukluğunun katkısı kısaca belirtilmiştir. Bu çalışmanın en kapsamlı kısmı olan “Anadolu Notları”nda Reşat Nuri Güntekin’in çocukluğuna dair izler” başlıklı kısımdaysa metinlerden alıntılar yapılmak suretiyle yazarın çocukluk hatıralarının, çocukluğunda dinlediği veya okuduğu hikâyelerin esere olan katkısı gösterilmiştir. Bu çalışmayla, Reşat Nuri Güntekin’in çocukluğuna dair izlerin “Anadolu Notları”na ne şekilde yansıdığı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Reşat Nuri Güntekin, gezi yazısı, Anadolu Notları, çocukluk.

Kaynakça

• Çelik, H. (1996). Reşat Nuri Güntekin. TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 14. İstanbul: TDV Yayınları. 307-309.
• Emil, B. (1989). Reşat Nuri Güntekin. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Güntekin, R. N. (2017). Anadolu Notları I-II. İstanbul: İnkılâp Yayınevi.
• Kurdakul, Ş. (1973). Reşat Nuri Güntekin. Şairler ve Yazarlar Sözlüğü. Ankara: Bilgi Yayınevi. 183-84.
• Poyraz, T. ve Alpbek, M. (1957). Reşat Nuri Güntekin Hayatı ve Eserleri. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni, 6(3), 1-18.
• Sert, E. (2016). Reşat Nuri Güntekin’in Anadolu Notları I-II Adlı Eserinin Teması. Yüksek Lisans Tezi. Lefkoşa: Yakındoğu Üniversitesi.