Öz
The deterioration of the ecological balance with the development of industry, population growth and urbanization is among the biggest problems of the 21st century. Environmental organizations, activists and volunteers explain the dimensions of the problem in every platform and seek a solution. Litterateurs have also begun to think about this issue that concerns every individual in the world in order to raise awareness and have written eco-critical texts. Especially after 1980, it has become one of the topics discussed in Turkish literature. Just as there are works written with eco-critical consciousness, there are also literary works in which environmental consciousness is questioned in the background.
Orhan Pamuk is one of the authors of Turkish literature who dealt with the phenomenon of urbanization along with modernism and environmental problems in many of his works. Describing Istanbul as a character in his novels, the author revealed all the details of the city’s cultural, sociological, physical development and changes. In this article, what is eco-criticism, its development, its entry into the world of literature are explained.
In the study, what ecocriticism is, its development, its entry into the world of literature have been discussed; environmental ideas in Orhan Pamuk’s novels have been identified and examined. As a result of this approach, it has been revealed that the ecocritical approach has been used by just a few authors in Turkish literature. In the study, the ecocritical approach in Orhan Pamuk’s novels, which is seen sometimes directly, but sometimes indirectly, has been evaluated through examples.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Abasıyanık, S. F. (2003). Son Kuşlar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Arıkan, A. (2011). Edebi Metin Çözümlemesi ve Ekoeleştiri. Mediterranean Journal of Humanities, 1(1), 43-51.
- Ayaz, H. (2014). Çevreci Eleştiri Üzerine Genel Bir Değerlendirme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 3(1), 278-292.
- Balık, M. (2013). Çevreci Eleştiri Işığında Latife Tekin’in Romanları. Acta Turcica, (1), 1-16.
- Bulut, D. (2005). Çevre ve Edebiyat: Yeni Bir Edebi Kuram Olarak Ekoeleştiri. Littera Edebiyat Yazıları, 17, 79-87.
- Gonagova, Y. (2020). Ekoeleştiri Bağlamında Buket Uzuner’in “Tabiat Dörtlemesi” Serisindeki Üç Roman Üzerine Bir Değerlendirme. Yüksek Lisans Tezi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
- Kabaağaçlı, C. Ş. (2014). Aganta Burina Burinata. Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Kabak, T. (2018). Dadaloğlu’nun Şiirlerine Ekoeleştirel Bir Yaklaşım. Motif Vakfı, 11(21), 36-47.
- Özdağ, U. (2017). Çevreci Eleştiriye Giriş. Ankara: Ürün Yayınları.
- Pamuk, O. (2004). Kara Kitap (31 b.). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Pamuk, O. (2008). Masumiyet Müzesi. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Pamuk, O. (2014). Kafamda Bir Tuhaflık. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Pamuk, O. (2016). Kırmızı Saçlı Kadın. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Pamuk, O. (2018). Sessiz Ev. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Sezai, S. P. (2018). Küçük Şeyler. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
Öz
Sanayinin gelişmesi, nüfus artışı ve kentleşme ile birlikte ekolojik dengenin bozulması, 21. yüzyılın en büyük sorunları arasında yerini almaktadır. Çevreci örgütler, aktivistler ve gönüllüler, sorunun boyutlarını her platformda anlatmakta ve çözüm yolu aramaktadır. Dünyadaki her bireyi ilgilendiren bu meseleye edebiyatçılar da farkındalığı artırmak adına kafa yormaya başlamış ve ekoeleştirel metinler kaleme almışlardır. Özellikle 1980’den sonra Türk edebiyatında da ele alınan konular arasına girmiştir. Sadece ekoeleştirel bilinçle yazılan eserler olduğu gibi, arka planda çevre bilincinin sorgulandığı yapıtlar da mevcuttur.
Orhan Pamuk, Türk edebiyatının, modernizmle birlikte kentleşme olgusuyla beraber çevre sorunlarını birçok eserinde ele almış yazarlarındandır. İstanbul’u romanlarında bir karakter olarak anlatan yazar, şehrin kültürel, sosyolojik, fiziki gelişim ve değişimlerini tüm ayrıntılarıyla gözler önüne sermiştir.
Çalışmada; ekoeleştirinin ne olduğu, gelişimi, yazın dünyasına girişi anlatılmış; Orhan Pamuk’un romanlarındaki çevresel fikirler tespit edilmiş ve incelenmiştir. Bu yaklaşım sonucunda Türk yazınında, ekoeleştirel yaklaşımın az sayıda yazar tarafından kullanıldığı gözlemlendi. Orhan Pamuk’un romanlarında direk ya da dolaylı yoldan ekoeleştirel yönelim örnekler üzerinden değerlendirildi.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Abasıyanık, S. F. (2003). Son Kuşlar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Arıkan, A. (2011). Edebi Metin Çözümlemesi ve Ekoeleştiri. Mediterranean Journal of Humanities, 1(1), 43-51.
- Ayaz, H. (2014). Çevreci Eleştiri Üzerine Genel Bir Değerlendirme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 3(1), 278-292.
- Balık, M. (2013). Çevreci Eleştiri Işığında Latife Tekin’in Romanları. Acta Turcica, (1), 1-16.
- Bulut, D. (2005). Çevre ve Edebiyat: Yeni Bir Edebi Kuram Olarak Ekoeleştiri. Littera Edebiyat Yazıları, 17, 79-87.
- Gonagova, Y. (2020). Ekoeleştiri Bağlamında Buket Uzuner’in “Tabiat Dörtlemesi” Serisindeki Üç Roman Üzerine Bir Değerlendirme. Yüksek Lisans Tezi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
- Kabaağaçlı, C. Ş. (2014). Aganta Burina Burinata. Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Kabak, T. (2018). Dadaloğlu’nun Şiirlerine Ekoeleştirel Bir Yaklaşım. Motif Vakfı, 11(21), 36-47.
- Özdağ, U. (2017). Çevreci Eleştiriye Giriş. Ankara: Ürün Yayınları.
- Pamuk, O. (2004). Kara Kitap (31 b.). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Pamuk, O. (2008). Masumiyet Müzesi. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Pamuk, O. (2014). Kafamda Bir Tuhaflık. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Pamuk, O. (2016). Kırmızı Saçlı Kadın. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Pamuk, O. (2018). Sessiz Ev. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Sezai, S. P. (2018). Küçük Şeyler. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Edebi Çalışmalar |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 28 Kasım 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Sayı: 9 |
- Makale Dosyaları