Geleneksel Sporların Sürdürülebilirliğinde Dijitalleşmenin Rolü: Home Game Örneği

Yıl 2023, Sayı: 13, 1672 - 1683, 31.12.2023

Kadirhan Özdemir

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1384501

Öz

İnsanın fiziksel gelişimine katkı sağlayan sporlar zamanla geleneksel sporlar/halk sporları adıyla kültürel çeşitliliğin içinde yer almıştır. Küreselleşme gibi tüm dünyayı etkileyen fenomenler bir yandan kültürlerin birbirinden haberdar olmasını, kültürel çeşitliliğin ve etkileşimin devamlılığını sağlarken diğer taraftansa kurduğu hegemonya ile kültürel sürdürülebilirliği risk altına sokar. Bu riskleri fark eden birçok yerel ve uluslararası kurum bulunmaktadır. Bunlardan biri olan Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), kültürü, somut ve somut olmayan kültürel miras (SOKÜM) alanı olarak iki biçimde değerlendirmektedir. Somut miraslar daha çok anıtlar, sit alanları gibi doğal mirası ifade ederken SOKÜM ise yaşayan mirası temsil etmektedir. UNESCO, SOKÜM’ün dinamik yapısının ortaya çıkarılmasını, farklı yönlerden canlandırılıp sürdürülebilirliğinin sağlanmasını ve bu unsurların dijitalleştirilmesini de tavsiye etmektedir. Bu bağlamda çalışmada SOKÜM’ün bir parçası olan geleneksel sporların korunması, sürdürülebilirliği ve uluslararası görünürlüğünün sağlanması noktasında dijital bir video akış sağlayıcısı olan Netflix’te yer alan Home Game belgesel dizisi değerlendirme konusu edilmiştir. 2021 yılında yayımlanan dizi 8 bölümden oluşmaktadır. Makalede, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Elde edilen verilere göre dijital platformlar, geleneksel sporlara ilişkin kültürel değerleri ve çeşitliliği daha geniş bir izleyici kitlesine ulaştırmaya, geleneksel spor kültürüne ilişkin millî unsurların dijital ortamlarda yaşatılmasına ve bu sporların yeniden canlandırılmasına olanak tanımaktadır. Bu nedenle, küresel kültür söylemlerinin yoğunlukta olduğu günümüzde özelde geleneksel sporların genelde ise kültürel miras unsurlarının sürdürülebilirliğini desteklemek için dijital teknolojilerin etkili bir şekilde kullanılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kültürel değişim, dijitalleşme, Netflix, belgesel dizi, görsel kültür.

The Role of Digitalization in the Sustainability of Traditional Sports: The Case of Home Game

Öz

Over time, sports that contribute to the physical development of human beings have been included in cultural diversity under the name of traditional sports/folk sports. Phenomena affecting the whole world such as globalization, on the one hand, ensure the continuity of cultural diversity and interaction, while on the other hand, it puts cultural sustainability at risk with the hegemony it establishes. There are many local and international institutions that recognize these risks. One of them, the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO), considers culture in two forms: tangible and intangible cultural heritage (ICH). While tangible heritage mostly refers to natural and built heritage such as monuments and protected areas, ICH represents living heritage. UNESCO also recommends revealing the dynamic structure of ICH, ensuring its sustainability by revitalizing it from different aspects and digitizing these elements. In this context, the Home Game documentary series on Netflix, a digital video streaming provider, was evaluated in the study in the context of safeguarding, sustaining and ensuring the international visibility of traditional sports, which is a part of ICH. The series was released in 2021 and consists of 8 episodes. Content analysis technique, one of the qualitative research methods, was used in the article. According to the data, digital platforms allow the cultural values and diversity of traditional sports to reach a wider audience, keep the national elements of traditional sports culture alive in digital environments and revitalize these sports. Therefore, it is concluded that digital technologies should be used effectively to support the sustainability of traditional sports and cultural heritage elements in general in today's world where global cultural discourses are intense.

Anahtar Kelimeler

Cultural change, digitalization, Netflix, documentary series, visual culture.

Kaynakça

• Baki Nalcıoğlu, Z. S. (2020). Folklorun Elektronik Bağlamı: İnternet. Gazi Türkiyat, 26, 187-205.
• Burke, P. (2011). Kültürel Melezlik. İstanbul: Asur Yayınları.
• Charter on the Preservation of the Digital Heritage (2003). https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000179529.page=2 (Erişim Tarihi: 15 Eylül 2023).
• Cocchiara, G. (2017). Avrupa’da Folklor Tarihi (Çev.: Yerkesh Özer, Çev.). Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• Connell, R. W. (1998). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar: Toplum, Kişi ve Cinsel Politika. (Çev.: Cem Soydemir. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Dundes, A. (1998). Halk Kimdir?. (Çev.: Metin Ekici). Millî Folklor, 37, 139-153.
• Ekici, M. (2007). Türk Halk Kültürü Araştırmalarında Dün, Bugün ve Yarın. Motif Dergisi, 48, 47-59.
• Ekici, M. (2008). Geleneksel Kültürü Güncellemek Üzerine Bir Değerlendirme. Millî Folklor, 80, 33-38.
• Fikret Çobanoğlu, S. (2022). Halkbilimi ve Metaverse: Yeni Dünyaların Beşiğinde. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Fiske, J. (1996). İletişim çalışmalarına giriş. (Çev.: S. İrvan). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Gülüm, E. (2020). Teorik ve Pratik Boyutlarıyla: Sanal Ortam Folkloru. Ankara: Grafiker Yayınları.
• https://ich.unesco.org/en/lists (Erişim Tarihi: 15 Eylül 2023).
• https://ich.unesco.org/en/RL/kok-boru-traditional-horse-game-01294 (Erişim Tarihi: 15 Eylül 2023).
• https://ich.unesco.org/en/RL/krkpnar-oil-wrestling-festival-00386 (Erişim Tarihi: 12 Eylül 2023).
• https://variety.com/2023/tv/news/netflix-subscribers-ads-password-sharing-q1-earnings-1235586770/(Erişim Tarihi: 15 Eylül 2023).
• https://www.netflix.com/tr/title/80227160 (Erişim Tarihi: 15 Eylül 2023).
• Karahüseyinoğlu, M. F. (2017). Küreselleşme ve Geleneksel Türk Sporları. Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• McLuhan, M. (2014). Gutenberg Galaksisi Tipografik İnsanın Oluşumu. (Çev.: G. Çağalı Güven). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Oğuz, M. Ö. (2018b). Somut Olmayan Kültürel Miras Nedir?. Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• Oğuz, M. Ö. vd. (2018a). İnternet Folkloru: Netlore ve Netnografi. Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• Ong, W. (2014). Sözlü ve Yazılı Kültür: Sözün Teknolojileşmesi. (Çev.: Sema Postacıoğlu Banon). İstanbul: Metis Yayınları.
• Ölçer Özünel, E. (2005). Kan Olgusunun Soyun Devamlılığı Bağlamındaki Dönüştürücülüğü. Millî Folklor, 65, 40-45.
• Ölçer Özünel, E. (2017). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Karanlık Yüzleri: Turistifikasyon, Bağlamından Koparma, Millileştirme, Müzeifikasyon, Otantifikasyon ve Aşırı Ticarileşme. Kültürel Mirasın Korunması Uluslararası Bursa Sempozyumu, 19-20 Ekim 2017, Bursa, 349-366.
• Örnek, S. V. (2014). Türk Halkbilimi. Ankara: Bilgesu Yay.
• Özdemir, M. (2019). Kültürün Dönüşümü veya Dijitalleşme. Özdemir, Mehmet (Ed.). Dijital Kültür Tradijital-Medya-İnternet-Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları içinde. İstanbul: Arı Sanat Yayınları.
• Parekh, B. (2014). Kimliğin Mantığı. (Çev. Suat Aksoy). Fırat Mollaer (Ed.) Kimlik Politikaları: Tanınma, Özdeşlik ve Farklılık içinde, Ankara: Doğu Batı Yayınları
• Ritzer, G. (2011). Küresel Dünya. (Çev.: Melih Pakdemir). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sayak, B. (2023). Erkeğin İnkılabı-100. Yılında Cumhuriyet’i ve Romanı Erkeklik Üzerinden Okumak 1923-1938. İstanbul: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Shills, E. (2003). Gelenek Nedir?. Doğu Batı Modernliğin Gölgesinde: Gelenek, (Çev.: Hüsamettin Arslan), 25, 101-131.
• Sweterlitsch, R. (2016). Gelenek. (Çev.: Aslı Büyükoukutan Töret). Millî Folklor, 110, 121-124.
• Türkeş Günay, U. (2013). Folklor ve Siber Çağ. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, XIII/1, 213-221.
• UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri. (2023). https://www.unesco.org.tr /Pages/126/123/UNESCO-Somut-Olmayan-K%C3%BClt%C3%BCrel-Miras-Listele -ri (Erişim Tarihi: 12 Eylül 2023).
• UNESCO. (2003). Text of the Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage. https://ich.unesco.org/en/convention (Erişim Tarihi: 20 Eylül 2023).
• Varnalı, K. (2019). Dijital Kabilelerin İzinde Sosyal Medyada Netnografik Araştırmalar. İstanbul: MediaCat Kitapları