Fatma Hilal Başal Tarafından Yazılan Keloğlan Masallarının UNESCO Değerler Listesi Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2024, Sayı: 16, 181 - 201, 28.06.2024

Büşra Değirmenci , Sedat Karagül

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1470204

Öz

Bu araştırmada, Fatma Hilal Başal’ın Keloğlan Masalları serisinde yer alan Keloğlan Dersini Alıyor, Keloğlan ile Değirmenci, Keloğlan ile Hayat Pınarı, Keloğlan ile Haydutlar, Keloğlan ile Hekim, Keloğlan ile İyi Yürekli Padişah, Keloğlan ile Korkut ve Turgut Kardeşler, Keloğlan ile Köyde Yangın, Keloğlan ile Zehra Sultan, Keloğlan Köyünün Kahramanı Oluyor adlı masal kitaplarındaki değerlerin UNESCO tarafından kabul edilen on iki evrensel değer bağlamında incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın amacına uygun ve tutarlı bir biçimde gerçekleşmesine rehberlik etmesi için nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Veriler doküman inceleme yolu ile toplanmıştır. Toplanan verilerin çözümlenmesinde içerik analizi yöntemi kullanılmış, içerik çözümlemesi tekniklerinden de “kategorisel çözümleme tekniği”nden yararlanılmıştır. Araştırmada seçilen Keloğlan masalları UNESCO Değerler Listesi’nde yer alan sevgi, mutluluk, yardımlaşma, sorumluluk, dürüstlük, saygı, birlik, sadelik, barış/huzur, alçakgönüllülük, hoşgörü (tolerans) ve özgürlük değerlerine göre incelenmiş ve masallarda geçen değerler not edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre her değerin masal kitaplarındaki sayıları frekans, yüzde ve yoğunluk puanlarına göre tablolaştırılmıştır. Ardından değerlerin masallarda hangi boyutlarla ele alındığı masallardan alıntılar yapılarak ifade edilmiş ve yorumlanmıştır. Araştırmada elde edilen sonuçlar doğrultusunda incelenen masal kitaplarında sevgi değerinin 59 kez, mutluluk değerinin 44 kez, yardımlaşma değerinin 42 kez, sorumluluk değerinin 32 kez, dürüstlük değerinin 30 kez, saygı değerinin 17 kez, birlik değerinin 14 kez, sadelik değerinin 8 kez, barış/huzur değerinin 7 kez, alçakgönüllülük değerinin 6 kez ve hoşgörü (tolerans) değerinin ise 5 kez geçtiği belirlenmiştir. İncelenen masal kitaplarında 11 evrensel değerin varlığı gözlemlenirken “özgürlük” değerinin hiçbir masal kitabında yer almadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Değer, değerler eğitimi, çocuk edebiyatı, masal, Keloğlan Masalları.

Analysis of Keloğlan Tales Written by Fatma Hilal Başal in the Context of UNESCO Values List

Öz

In this research, in Fatma Hilal Başal's Keloğlan Tales series, Keloğlan Takes His Lesson, Keloğlan and the Miller, Keloğlan and the Spring of Life, Keloğlan and the Bandits, Keloğlan and the Doctor, Keloğlan and the Good-Hearted Sultan, Keloğlan and Korkut and Turgut Brothers, Keloğlan and the Village It is aimed to examine the values in the fairy tale books named Yang, Keloğlan and Zehra Sultan Becoming the Hero of Keloğlan Village in the context of twelve universal values accepted by UNESCO. Qualitative research method was used to guide the research to be carried out in a consistent and appropriate manner. Data were collected through document review. Content analysis method was used to analyze the collected data, and "categorical analysis technique" was also used among content analysis techniques. The Keloğlan tales selected in the research were examined according to the values of love, happiness, cooperation, responsibility, honesty, respect, unity, simplicity, peace, humility, tolerance and freedom in the UNESCO Values List, and the values in the tales were noted. According to the results obtained, the numbers of each value in the fairy tale books were tabulated according to their frequency, percentage and density scores. Then, the dimensions in which the values were discussed in the tales were expressed and interpreted by quoting from the tales. In line with the results obtained in the research, in the fairy tale books examined, the value of love was used 59 times, the value of happiness 44 times, the value of cooperation 42 times, the value of responsibility 32 times, the value of honesty 30 times, the value of respect 17 times, the value of unity 14 times, It was determined that the value of simplicity was mentioned 8 times, the value of peace was mentioned 7 times, the value of humility was mentioned 6 times and the value of tolerance was mentioned 5 times. While the presence of 11 universal values was observed in the examined fairy tale books, it was determined that the value of "freedom" was not included in any of the fairy tale books.

Anahtar Kelimeler

Value, values education, children’s literature, fairy tale, Keloğlan Tales.

Kaynakça

• Akkaya, N. (2014). Keloğlan Masallarında Yer Alan Değerlerin İncelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 312-324.
• Altuntaş Gürsoy, İ. (2020). Çocuk Edebiyatında Yazınsal Türler (ed. Sedat Karagül ve Erhan Şen). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Aslan, C. (2019). Çocuk Edebiyatı ve Duyarlık Eğitimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Berge, H. (2019). Çizgi Masal Karakterlerinin Ego Durumlarının Transaksiyonel Analizi: Keloğlan Masalları. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacı Bayram Veli Üniversitesi.
• Bilgin, M. ve Bilgin, A. C. (2014). Tanıklarıyla Deyimler Sözlüğü. İzmir: Yayın-B Yayınları.
• Cerit, E. (2015). Türkiye’de Yayınlanan Türk Masal Kitaplarının Grafik Tasarım Ögeleri Açısından İncelenmesi: Keloğlan Masalları Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Çetin, İ. (2018). Yurt Dışındaki Türk Çocuklarına Türkçe Öğretiminde Çizgi Filmler Yoluyla Değerler Aktarımı (Keloğlan Masalları Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Dilidüzgün, S. (2003). Çağdaş Çocuk Yazını. İstanbul: MORPA Kültür Yayınları.
• Diren, N. (2013). Translation of Children’s Literatüre: A Study on Keloğlan Masallari and Their Translations into English. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Atılım Üniversitesi.
• Dursun, A. (2008). Keloğlan Masallarının Tespiti ve Tasnifi. Yüksek Lisans Tezi. Muğla: Muğla Üniversitesi.
• Gişi, C. (2019). Müzik Ders Kitaplarında Yer Alan Eserlerin UNESCO Tarafından Kabul Edilen Değerler Çerçevesinde İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi.
• Güney, S. (2021). Eğitim Filmlerinde Yer Alan Değerlerin Evrensel Değerler Çerçevesinde İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
• Hayran, Z. (2020). Çocuk Edebiyatı Tarihi (ed. Sedat Karagül ve Erhan Şen). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karagül, S. (2019). Çocuk Edebiyatının Temel İşlevleri: Felski’nin Yaklaşımı Doğrultusunda Bir Değerlendirme. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 5(2), 334-351.
• Karagül, S. (2020). Çocuk Edebiyatı ve Temel Nitelikleri (ed. Sedat Karagül ve Erhan Şen). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kavcar, C. (1999). Edebiyat ve Eğitim. Ankara: Engin Yayıncılık.
• Kaymak, N. (2020). Yerli ve Yabancı Çizgi Filmlerin Evrensel Değerler Bakımından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Köseoğlu, M. (2022). Maysa ve Bulut Çizgi Filminin UNESCO Yaşayan Evrensel Değerler Bağlamında İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2010). İlk Ders Genelgesi (B.08.0.TTK.0.72.02.00). Ankara: MEB Yayınları.
• Miles, H. B. & Huberman, M. (2015). Nitel Veri Analizi (çev. ed. Sadegül Akbaba Altun ve Ali Ersoy). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Neydim, N. (2007). Dünyada ve Türkiye’de Çocuk Edebiyatının Tarihsel Gelişimi (ed. Zeliha Güneş). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Oğuzkan, F. (2010). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ourakova, L. (2001). Anadolu’daki Keloğlan Masalları ile Kazakistan’daki Tazşa Bala Masallarının Mukayesesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Özcan, A. (1991). Eine Vergleichende Studie Der Ausgewaehlten Original Türkischen ‘Keloğlan Masalları’ Von T. Alangu Mit Den Neuen Deutschen. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Özer, D. (2019). Keloğlan Masallarının Değer Aktarımı Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Kütahya: Kütahya Dumlupınar Üniversitesi.
• Russell, D. L. (2004). Literature for Children. London: Pearson Education.
• Sever, S. (2013). Çocuk ve Edebiyat. İzmir: Tudem Yayınları.
• Sever, E.- vd. (2015). Pertev Naili Boratav’ın Zaman Zaman İçinde Masal Kitabının Değerler Açısından İncelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XIV. Uluslararası Katılımlı Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu (21-23 Mayıs 2015) Özel Sayısı, 246-263.
• Sezgin, M. S. (2018). Tiyatroda El Kuklasının Teknik Özelliklerinin Araştırılması ve ‘Keloğlan Macun’ Adlı Masaldan El Kuklasına Bir Uygulama Çalışması. Yüksek Lisans Tezi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Strauss, A. ve Corbin, J. (1990). Basics Of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures and Techniques. New York: Sage Publications.
• Şirin, M. R. (2019). Masal Atlası. İstanbul: Uçan At Yayınları.
• Tavşancıl, E. & Aslan, A. E. (2001). Sözel, Yazılı ve Diğer Materyaller İçin İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Tezcan Aksu, B.- vd. (2011). Türk Atasözleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Türkan, F. T. (2010). Keloğlan Masallarının Bilişsel Gelişim Açısından İncelenmesi (6-12 Yaş). Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Yalçın, A. & Aytaş, G. (2017). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yardımcı, M. ve Tuncer, H. (2002). Eğitim Fakülteleri İçin Çocuk Edebiyatı. Ankara: Ürün Yayınları.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık