Ahmet Hâşim’in Sanata Dair Nesirlerine Yansıyan Fikirler

Yıl 2024, Sayı: 16, 158 - 172, 28.06.2024

Gülten Bulduker

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1474630

Öz

1885 yılında doğan Ahmet Hâşim, modern Türk edebiyatının kurucu şairlerinden olmakla beraber iyi bir nesir yazarıdır. Onun nesirleri de şiirleri kadar sevilmiş ve beğenilmiştir. Cumhuriyet Devri’nin birçok yazarı ve edebiyat araştırmacısı, Ahmet Hâşim’in nesirlerinden övgüyle söz eden yazılar kaleme almıştır. Durum böyle olmakla birlikte Ahmet Hâşim’in nesirleri, taşıdıkları estetik güç, değişik konularda kategorize edilebilecek muhteva zenginliği ve kendi devrini aşan öngörüleriyle bugün de hâlâ derin okumalarla yeniden değerlendirilebilir niteliktedir. Çünkü dar şekline rağmen, bunlar, zengin bir muhtevaya sahiptir ve konuları itibarıyla da değerinden bir şey kaybetmemiştirler. Ne de olsa kaleme alındığı zamanı aşabilen yazıların ayrı bir değeri olduğu, bilinen bir gerçektir. Bu yazılar, “toplumsal hayat”, “tabiat”, “Doğu-Batı mukayesesi”, “hayvanlar”, “seyahat”, “kültür/ sanat / medeniyet”, “dil meseleleri”, “kadınlık ve erkeklik” gibi alt başlıklar altında ayrı ayrı ele alınabilir. Bu çalışmanın kapsamı gereği burada, Ahmet Hâşim’in, sanat algısını yansıtan metinlerden hareketle, genel olarak sanata dair fikirleri değerlendirilmiştir. Bu bağlamda sanatın işlevine ve sanatçının görevine dair görüşleri de ele alınmıştır. Böylece Batı medeniyetine geçiş sürecinde, sanatın pek çok türü hakkında genel olarak onun estetik algısını ortaya koyduğu metinlerin, sanat tarihi açısından ayrı bir değer taşıdığı ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Hâşim, sanat, edebiyat, nesir, estetik, hayat.

Ideas Reflected in Ahmet Hâşim’s Prose About Art

Öz

Ahmet Hâşim, born in 1885, is one of the founding poets of modern Turkish literature and a good prose writer. His prose was loved and admired as much as his poetry. Many writers and literary researchers of the Republican Era wrote articles praising Ahmet Hâşim’s prose. Even though this is the case, Ahmet Hâşim’s prose can still be re-evaluated with deep readings today, with the aesthetic power they carry, the richness of content that can be categorized on different subjects, and the foresights that transcend their time. Because despite their narrow shape, these have a rich content and have not lost any of their value in terms of their subject. After all, it is a known fact that writings that survive the time they were written have a special value. These articles are separated under subheadings such as “social life”, “nature”, “East-West comparison”, “animals”, “travel”, “culture / art / civilization”, “language issues”, “femininity and masculinity” can be considered separately. Due to the scope of this study, Ahmet Hâşim’s ideas about art in general are evaluated here, based on the texts that reflect his perception of art. In this context, his views on the function of art and the duty of the artist were also discussed. Thus, it has been tried to demonstrate that the texts in which he generally reveals his aesthetic perception about many genre of art during the transition to Western civilization have a special value in terms of art history.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Hâşim, art, literature, prose, aesthetics, life.

Kaynakça

• Ahmet Hâşim (1999). Bize Göre, Gurabâhâne-i Laklakan, Frankfurt Seyahatnamesi. (haz. Mehmet Kaplan). İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Ahmet Hâşim (1991). Gurabahânei Laklakan, Diğer Yazıları III. (haz. İnci Engin Ünginün, Zeynep Kerman). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Ahmet Hâşim (2004). Bize Göre, İkdam’daki Diğer Yazıları II. (haz. İnci Engin Ünginün, Zeynep Kerman). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Ayvazoğlu, B. (2012). Ömrüm Benim Bir Ateşti. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Bostan, M. (2017). Bir Nesir Yazarı Olarak Ahmet Hâşim. Türk Şiirinin Yıldızlarından Ahmet Hâşim, Hece Dergisi Özel Sayısı, 390-394.
• Çoban, A. (2004). Göller ve Çöller Şairi Ahmet Hâşim. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Demirci, İ. (2017). Ahmet Hâşim’in Nesirleri. Ankara: Ebabil Yayınları.
• Gökçek, F. (2017). Bir Tartışmanın Hikâyesi Dekadanlar. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Hisar, A. Ş. (2006). Ahmet Hâşim Şiiri ve Hayatı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• İldeş, Ö. (2019). Hâşim Nesrine Yeni Bir Bakış: Hâşim’in Mensur Şiirleri. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 23(2), 334-374.
• Kaplan, M. (1999a). Ahmet Hâşim ve Nesirleri Hakkında Birkaç Söz. Bize Göre, Gurabâhâne-i Laklakan, Frankfurt Seyahatnamesi. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Kaplan, M. (1999b). Ahmet Hâşim’in Şiirinde Renkli Hayaller. Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar II. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Okay, M. O. (2014). Poetika Dersleri. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (1992). Ahmet Hâşim’e Dair. Edebiyat Üzerine Makaleler. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tevfik Fikret (2000). Dil ve Edebiyat Yazıları. (Haz. İsmail Parlatır). Ankara: TDK Yayınları.
• Yetkin, S. K. (2007). Edebiyat Üzerine Denmeler. İstanbul: Palme Yayıncılık