SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK (SMMM) FİRMALARININ POTANSİYEL BİR MÜŞTERİ KABULÜNDE ANALİTİK HİYERARŞİ PROSESİ (AHP) YÖNTEMİNİN KULLANIMI

Yıl 2019, Sayı: 38, 243 - 260, 31.12.2019

Ayşe Demirhan , Sadiye Oktay Tolga Atasoy

https://doi.org/10.35343/kosbed.545363

Öz

Çok
kriterli karar problemlerinin çözümünde kullanılan yöntemlerden biri olan Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP)
yöntemi, nitel ve nicel kriterleri göz önünde bulundurarak en uygun seçimi
yapmayı hedefler. Bu alanlardan biri de muhasebe meslek uygulamalarıdır. Söz
konusu uygulamalardan biri olan serbest muhasebeci mali müşavirlikte (SMMM),
karşılaşılan en önemli kararlardan biri hizmet verilecek müşteri firmanın
seçimidir. Bu çalışmada, AHP yöntemi kullanılarak serbest muhasebeci mali
müşavirlerin müşteri seçim kriterlerinin belirlenmesi hedeflenmektedir. Bu
hedefe uygun olarak, 16 adet muhasebe firmasındaki üst düzey yöneticilerle yapılan
yüz yüze mülakat sonucunda elde edilen değişkenlere göre, kriterlerin
ağırlıkları AHP yöntemiyle tespit edilmiş ve değerlendirmeye alınmıştır. Elde
edilen verilerin AHP yöntemi ile yapılan analizi sonucunda müşteri işletmelerin
seçiminde daha çok firmaların finansal özelliklerine ait kriterlerin öncelikli
olarak öne çıktığı görülmüştür. Göz önüne alınan kriterler açısından 4 aday işletmeden,
en uygun adayın 1. aday olduğu da tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Analitik Hiyerarşi Prosesi, Çok Kriterli Karar Verme, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir

Kaynakça

• Akhisar, İ., ve Tunay, N. (2016). “ AHP ve TOPSİS ile Türk Hayat Sigortası Şirketlerinde Performans Ölçümü”. Avrasya İşletme ve İktisat Dergisi, 7:50-60.
• Ardahan, F.(2010). “Hizmet Üretiminde Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirlerin Mesleki Problemleri, Mesleği Algılama Biçimleri ve İş Tatmin Düzeyleri : Antalya Örneği”. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 10(19):100-138.
• Bastı, M., ve Boyar, E.(2012). “Muhasebe Paket Programı Seçiminde Analitik Ağ Sürecinin Kullanımı“. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (34):261-279.
• Cicone Jr, D., Udaeta, M.E.M., Grimoni, J.A.B. and Galvao, L.C.R. (2008). “Functionality of the Approach of Hierarchical Analysis in the Full Cost Accounting in the IRP of a Metropolitan Airport”. Energy Policy 36: 991–998.
• Çavuşoğlu, A.(2012). “İMKB’de İşlem Gören Dokuma Sanayi Şirketlerinin Finansal Performanslarının AHP ve TOPSIS Yöntemleri ile Karşılaştırılması”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Dinçer, H., ve Görener, A. (2011). “Performans değerlendirmesinde AHP-TOPSIS ve AHP-VIKOR yaklaşımları: Hizmet sektöründe bir uygulama”. Yıldız Teknik Üniversitesi-Sigma Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 29(3):244-260.
• Erkiletlioğlu, A. (2000). “İşletmelerde Karar Verme ve Analitik Hiyerarşi Yöntemi İle Bir Uygulama”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Esmeray, M., ve Tanç, Ş.G. (2009). “Çevresel Maliyetlerin Mamullere Yüklenmesinde Kullanılan Dağıtım Anahtarlarının Seçiminde Analitik Hiyerarşi Yöntemi ve Bir Uygulama”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2):241-260.
• Gökgöz, A., ve Zeytin, M.(2012). “Muhasebe Meslek Mensuplarının Mesleki Faaliyetlerinde Karşılaştıkları Sorunlar ve Beklentileri : Bilecik ve Yalova İlleri Uygulaması”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1):477-493.
• Gündüz, M., ve Özen, E. (2016). “Muhasebe Meslek Mensuplarının Sorunları ve Mesleki Memnuniyetlerinin Analizi: Uşak İli Örneği”. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 70:67-90.
• Karaoğlan S., ve Şahin, S. (2018). “BİST XKMYA İşletmelerinin Finansal Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Ölçümü ve Yöntemlerin Karşılaştırılması”. Ege Akademik Bakış Dergisi, 18(1):63-80.
• Kaya, Y., ve Özdemir, S.(2014). “Muhasebe Meslek Mensuplarının Sundukları Hizmetin Müşteri Tarafından İlişkisel Pazarlama Anlayışı Doğrultusunda Değerlendirilmesine Yönelik Ampirik Bir Çalışma”. İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(14):157-171.
• Kersuliene, V., and Turskis, Z. (2014). “A Hybrid Linguistic Fuzzy Multiple Criteria Group Selection of a Chief Accounting Officer”. Journal of Business Economics and Management 15(2): 232–252.
• Koç, F., ve Şahin, N.K. (2015). “Muhasebecilik Hizmetlerinde Değiştirme Maliyetleri”. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(2):326-348.
• Kuruüzüm, A., ve Atsan, N. (2001). “Analitik Hiyerarşi Yöntemi ve İşletmecilik Alanındaki Uygulamaları”. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 1(1):83-105.
• Li, E.L. (2013). “Study of the Decision-Making Model of Outsourcing Service Provider Selection”. International Journal of u- and e- Service, Science and Technology, 6(2): 43-52. .
• Oğuzlar, A. (2007). “Analitik Hiyerarşi Süreci İle Müşteri Şikayetlerinin Analizi”. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 14:122-134.
• Ömürbek, V., ve Kozak, H. (2013). "Birleşik Mamullerde Maliyet Dağıtım Yönteminin Belirlenmesinde Analitik Hiyerarşi Sürecinin Kullanılması". Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 15(2): 79-97.
• Özgüven, N. (2011). “Vakıf Üniversitesi Tercihinin Analitik Hiyerarşi Süreci İle Belirlenmesi”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30:279-290.
• Saaty, T.L. (1994). “How to make A Decision:The Analytic Hierarchy Process”. Interfaces, 24:19-44.
• Saaty,T. L., Peniwati, K. and Shang, J. S. (2007). “The Analytic Hierarchy Process and Human Resource Allocation: Half The Story”. Mathematical and Computer Modelling, 46:1041-1053.
• Tayyar, N., Akcanlı, F., Genç, A., ve Erem, I. (2014). “BİST’e kayıtlı bilişim ve teknoloji alanında faaliyet gösteren işletmelerin finansal performanslarının analitik hiyerarşi prosesi (AHP) ve gri ilişkisel analiz (GİA) yöntemiyle değerlendirilmesi”. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 61:19-40.
• Tetik, N., Kınay, F. ve Ciğer, A. (2008). “Antalya İlindeki Muhasebe Meslek Mensuplarına Yönelik Durum Analizi ve Beklentilerini Saptamaya Yönelik Bir Araştırma”. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 38:70-79.
• Tunca, M.Z., Bülbül, H. ve Ömürbek, N.(2015). "AHP Temelli TOPSIS ve ELECTRE Yöntemiyle Muhasebe Paket Programı Seçimi”. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8:53-71.
• Urfalıoğlu, F., ve Genç, T. (2013). “Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri İle Türkiye’nin Ekonomik Performansının Avrupa Birliği Üye Ülkeleri İle Karşılaştırılması”. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 35(2):329-360.
• Usul, H., ve Uyar, G. (2012). “Algılanan Hizmet Kavramının Muhasebeci Seçimine Etkisi”. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 4(7):65-72.
• Uzay, Ş., ve Tanç, Ş.G. (2004). "Muhasebecilerin Sorunları ve Beklentileri: Kayseri ve Nevşehir İlleri Uygulaması". Muhasebe Finansman Dergisi, 22:94-104.
• Ünal, S., İçigen, F.K. ve Gürdal, H.(2017). ‘‘BIST Seramik Sanayi Firmalarının Finansal Performanslarının AHP ve GRA Yöntemleriyle Ölçülmesi’’. Yönetim, Ekonomi ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 1(4):1-12.
• Yalçın, S.(2010). “Kriz Ortamında Kobilerin Muhasebeci Seçimini Etkileyen Faktörler: Kütahya Araştırması”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28:195-212.
• Yilmaz, M., Eroğlu, A. ve Erdaş M.L. (2017). "AHP ve TOPSIS Yöntemleri ile İşletme Kredibilitesinin Değerlendirilmesi: BİST'te Kayıtlı İşletmeler Üzerine Bir Çalışma". International Journal of Academic Value Studies, 3:411-432.
• Yurdakul, M. (2002). “Measuring a Manufacturing System’s Performance Using Saaty’s System With Feedback Approach”. Integrated Manufacturing Systems, 13(1):25-34.