Asef Bayat Bağlamında Türkiye'de Madunlar ve Madun Siyaseti

Yıl 2020, Sayı: 40, 89 - 108, 31.12.2020

Gürbüz Özdemir

https://doi.org/10.35343/kosbed.787646

Öz

Sanayi Devrimi sonrası Batı’da yaşanan göçler, şehirlerde işsizlik, yoksulluk, dışlanma gibi sorunları beraberinde getirmiştir. Bu durum, Batıyla sınırlı kalmamış ve kapitalizmin gittikçe ağırlaşan yansıması olarak sosyal adalet, sosyal güvenlik vb. politikaları terk eden özellikle küresel güneydeki ülkelerde daha yoğun yaşamış ve şehir yoksulluğunu (maduniyet) ortaya çıkarmıştır. 1960’lardaki kalkınma çabasının sonucu olarak yaşanan göç, İran’da da bir sosyal değişim başlatmış ve şehir yoksulluğuna zemin hazırlamıştır. Bu süreç İran’da, Asef Bayat’ın ‘sokak siyaseti’ kavramıyla açıkladığı yeni bir siyaset tarzını ortaya çıkarmıştır. Bayat, şehir yoksullarının (madunlar) yürüttüğü bu siyasetin kodlarını ararken özgün bir siyaset teorisi geliştirmiştir. Bayat’ın tespitleri sadece İran’da değil, yoğunluk dereceleri farklı olsa da Türkiye’de de kendisini göstermiş ve madunların hayatta kalma çabaları, madun siyasetini Türkiye’de şekillendirmiştir.
Çalışmamda; Bayat bağlamında Türkiye’de madunlar ve madun siyaseti incelenmiştir. Öncelikle, Bayat’ın teorisindeki kavramlar açıklanmıştır. Ardından, Türkiye’de şehir yoksulluğu ele alınmış ve son olarak Türkiye’deki madun siyasetine dair değerlendirmeler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Asef Bayat, Madun, Şehir Yoksulluğu, Madun Siyaseti

Teşekkür

İyi çalışmalar. Teşekkürler.

Kaynakça

• Bayat, A. (2006). Ortadoğu’da Maduniyet: Toplumsal Hareketler ve Siyaset, (Çev. Ö. Gökmen ve S. Deren), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bayat, A. (2008). Sokak Siyaseti, (Çev. S. Torlak, Ankara: Phoenix Yayınları.
• Beall, J. and Fox, S. R. (2006). Urban Poverty And Development in The 21st Century: Towards An Inclusive and Sustainable World, Oxfam Gb Research Report.
• Castells, M. (1983). The City and Grassroots, Berkeley: University of California Press.
• Çakır, Ö. (2002). “Sosyal Dışlanma”, Dokuz Eylül Üniversitesi SBE Dergisi, 4 (3): 83-104.
• Çolakoğlu, E. (2003). “Kentsel Yoksulluk”, Şu Kitapta: M. A. Çukurçayır ve A. Tekel, Yerel ve Kentsel Politikalar, Konya: Çizgi Yayınevi: 463-490.
• Danış, D. (2008). “Asef Bayat İle Söyleşi: Kent, Modernite ve Yoksulluk”, İstanbul Dergisi, (64), www.Birikimdergisi.com/Birikim/Makale.
• Emami, M. (2019). Neoliberal Dönemde Tahran’da ve Ankara’da İşportacılık. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi SBE, Ankara.
• Erder, S., (1995). “Yeni Kentliler ve Kentin Yeni Yoksulları”, Toplum ve Bilim, (66): 106-121.
• Gökburun, İ. (2017). “İstanbul’da Nüfusun Gelişimi Ve İlçelere Dağılımı (1950-2015)”, Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 1 (3): 110-130.
• Güneş-Ayata, A. (1991). “Gecekondularda Kimlik Sorunu, Dayanışma Örüntüleri ve Hemşerilik”, Toplum ve Bilim, 51/52, Kış: 89-101.
• Gürler Hazman, G. (2010). “Kamusal Etkililik Göstergesinin Seçilmiş Değişkenler Üzerindeki Etkilerinin OECD Ülkeleri Açısından Değerlendirilmesi”, Afyon Kocatepe Üni. İİBF Dergisi, 12 (2): 1-22.
• Işık, O. ve Pınarcıoğlu, M. M. (2005). Nöbetleşe Yoksulluk, İstanbul: İletişim Yayınları.
• İçduygu, A. ve Sirkeci, İ. (1999). “Cumhuriyet Dönemi Türkiye’sinde Göç Hareketleri”, Şu Kitapta: O. Baydar, 75 Yılda Köylerden Şehirlere, İstanbul: Tarih Vakfı Yay.: 249-268.
• İngün, Ö. (2013). “Dönüş(Türül)En Mahallelerde Toplumsal Muhalefet ve Cinsiyet”, Şu Kitapta: C. Ergun, M. Güneş, ve A. Dericioğulları, Kent Üzerine Özgür Yazılar, İstanbul: Bağlam Yay.: 216-237.
• Kaygalak, S. (2001). "Yeni Kentsel Yoksulluk, Göç ve Yoksulluğun Mekânsal Yoğunlaşması: Mersin/Demirtaş Mahallesi Örneği", Praksis, (2): 124-172.
• Keyder, Ç. (2005). “Globalization and Social Exclusion in Istanbul”, International Journal of Regional Research, 29 (1), March: 124-134.
• Koray, M. (2008). Sosyal Politika, Ankara: İmge Kitabevi.
• Kök, S. (2011). Kent Yoksulluğu ve Siyaset: Ankara Örneği, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi SBE, Ankara.
• Mingione, E. (1993). “New Urban Poverty and The Crisis in The Citizenship/Welfare System: The Italian Experience”, Antipode, 25(3): 206-222.
• Özbudun, S. (2002). “Küresel Bir Yoksulluk Kültürü Mü?’’, Şu Kitapta: Y. Özdek, Yoksulluk, Şiddet ve İnsan Hakları, Ankara: TODAİE Yay.: 53-69.
• Özcan, A. ve Karakılçık, Y. (2007). “Kent Yoksulluğunun Sürdürülebilir Kentsel Gelişme Hareketleri Çerçevesinde Değerlendirilmesi”, Şu Kitapta: IV. Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi Bildiriler Kitabı, Çanakkale: ÇOMU Yay.: 439–453.
• Özdemir, G. (2014). Hemşehri Derneklerinin Baskı Grubu Niteliği, Ankara: Nobel Dağıtım.
• Özdemir, G. (2013). “Tampon Mekanizmadan Siyasal Aktörlüğe Hemşehri Dernekleri”, Turkish Studies, 8(6): 943-959.
• Özkazanç, A. ve Ağtaş, Ö. (2006). “Kaçak Hayatlar ve Sokak Siyaseti: Asef Bayat Üzerine Bir Değerlendirme”, Birikim, (208), Ağustos: 13-27
• Özkazanç, A. (2007). Siyaset Sosyolojisi Yazıları: Yeni Sağ ve Sonrası, Ankara: Dipnot Yayınları.
• Özkazanç, A. ve Ağtaş, Ö. (2014). “Bütün toplumun çelişkide olduğunu söyleyeceğim size!’’ Seyyar Esnafın Sokakla İmtihanı, Kenarın Kitabı, Şu Kitapta: F. Şenol Cantek, “Ara”da Kalmak, Çeperde Yaşamak, İstanbul: İletişim Yay.: 11-60.
• Öztürk, M. ve Altuntepe, N. (2008). “Türkiye’de Kentsel Alanlara Göç Edenlerin Kent ve Çalışma Hayatına Uyum Durumları: Bir Alan Araştırması”, Journal of Yasar University, 3(11): 1587-1625.
• Park, R. (1982). “Human Migration And Marginal Man”, American Journal of Sociology, 33(6): 881-893.
• Ryan, K., (2007). Social Exclusion and the Politics of Order, U.S.A: Manchester University Press.
• Sağlam, S. (2006). “Türkiye'de İç Göç Olgusu ve Kentleşme, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), (5): 33-44.
• Sezal, İ. (1992). Şehirleşme, İstanbul: Ağaç Yayıncılık.
• Stonequist, E. (1935). “The Problem of the Marginal Man”, American Journal of Sociology, 41 (1): 1-12.
• Şengül, H. T., (2001). Kentsel Çelişki ve Siyaset: Kapitalist Kentleşme Süreçleri Üzerine Yazılar, İstanbul: Wald Demokrasi Kitaplığı.
• Şenses, F., (2003). Küreselleşmenin Öteki Yüzü Yoksulluk, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Şenyapılı, T. (2000). “Enformel Sektör: Devingenlikten Durağanlığa/Gecekondulaşmadan Apartmanlaşmaya”, Şu Kitapta: H. Akder ve M. Güvenç, Yoksulluk, İstanbul: TESEV Yayını: 161-183.
• Tümtaş, M. S. ve Çelikkaleli, Ö. (2014). “Kente Göç Sosyal Dışlanmışlık Ve Ergenlerdeki Psikolojik Belirtileri”, Şu Kitapta: A. Keçeli ve Ş. Çelikoğlu, Kent Çalışmaları I, Ankara: Detay Yay.: 41-66.
• Tümtaş, M. S. (2012). Kent, Mekân ve Ayrışma, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yılmaz, M. (2012). “Küreselleşme ve Kentsel Yoksulluk: Sosyolojik Bir Perspektif”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1 (4): 257-287.
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı (2009), 1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı, 103 sayılı İBB Meclisi Kararı.