İki Sistemli Kuram Olarak Sosyalist Feminizm

Yıl 2017, Cilt: 9 Sayı: 2, 395 - 414, 20.12.2017

Özlem Özdemir

Öz

Çalışmada, sosyalist feminizmin ‘ataerkil kapitalizm’ bağlamında tarihsel gelişimi ele

alınarak incelenmiştir. Tarihsel analizi ile diğer akımlardan ayrılan sosyalist

feminizm, kadının toplumsal konumunu Marksist kuramın kapitalizm eleştirisi ve

radikal feminizmin ataerkil yapıya bakış açısı üzerinden açıklamaktadır. Her iki

kuramı birbiriyle bağlantılı bir şekilde bir bütün olarak ele alan sosyalist feministler,

ataerkilliğin kaynağı olarak kapitalizmle birlikte erilliğin kadın emeğini kontrol

etmesini ve sömürmesini görmektedirler. Bu nedenle kuram kadının ikincil konumuna

sınıf temelli bir açıklama getirmektedir. Kapitalizmin hem üretimine (emeği ve emek

gücüne katılacak yeni işçiler dünyaya getirecek doğurganlık özellikleriyle) hem de

yeniden üretimine (dişilik rolleriyle sistemin ürettiği metaları aile fertleri için satın

alarak) katkı sağladıkları için kadınlar, sistemin merkezine yerleştirilmişlerdir.

Kadının ikincil konumunun oluştuğu bu sürecin açıklanması, çalışmanın feminizm

açısından önemini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sosyalist Feminizm, Ataerkil Kapitalizm, Emek

Socialist Feminism As a Dual - Systems Theory

Öz

In this article, socialist feminism is evaluated historically in the context of patriarchal

capitalism. Socialist feminism, which is differentiated from the other movements with

its historical analysis, is explained the position of woman from the perspectıve of

capitalism critique of Marxist theory and the view of radical feminism to patriarchy.

Socialist feminists that handle the both theories in a unified and interconnected

context, they see the root of patriarchy as the control of men over the labour of women

with the rise of capitalism. Therefore, the theory explained the second position of

woman as class basis. Women do not only contribute the production of (with her

labour force and her reproductive feature that breeds new labour force) capitalism

but also contribute the reproduction (buying commodity for her family member with

her femininity role) of it. Explanation of the second position of woman in his process

reveals the importance of the article from feminist perspective.

Anahtar Kelimeler

Socialist Feminism, Patriarchal Capitalism, Labour

Kaynakça

• Arat, Necla (2010), Feminizmin ABC’si, Say Yayıncılık, İstanbul
• Beaud, Michel (2001), A History of Capitalism: 1500-2000, Montly Review Press, New York.
• Barokas, Safiye Kırlar (1994), Reklam ve Kadın, Türkiye Gaz. Cem. Yay., İstanbul.
• Beauvoir, Simon (1976), The Second Sex, Alfred Knoph, New York.
• Bebel, August (1976), Kadın ve Sosyalizm, çev. Sabiha Zekeriya Sertel, Toplum Yayınevi, Ankara.
• Berger, John (1972), Seeing is Believing, Penguen Books, London,
• Binark, Mutlu (1992), “İletişim Araştırmalarında Kadın Müdahalesi”, A.Ü. İletişim Fakültesi Yıllık, s.61-78.
• Brownmiller, Susan (1977), Against Our Will, Penguin, Harmondsworth.
• Bryson, Valerie (2003), Feminist Political Theory, Palgrave Macmillan, New York.
• Bubeck, Diemut Elisabet (1995), Care, Gender and Justice, Clarendon Press, Oxford.
• Crain, Diane (2003), Moda ve Gündemleri, çev. Özge Çelik, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Çakır, Serpil (2008), “Kapitalizm ve Patriyarkaya Karşı: Sosyalist Feminizm”, Toplum ve Demokrasi, 2 (4), Eylül-Aralık, 185-196.
• Daly, Mary (1973), Beyond God the Father: Towards a Philosophy of Women’s Liberation, Beacon Press, Boston.
• Daly, Mary (1978), Gyn/Ecology: The Metaethics of Radical Feminism, Beacon Press, Boston.
• Deane, Phyllis (1988), İlk Sanayi İnkılâbı, çev. Tevfik Güran, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Delmar, Rosalind (2001), “What is Feminism?”, Theorizing Feminism, ed. Anne Herman, Abigail Stewart , Westview Press, Oxford, s.5-28.
• Delphy, Christine (1980), “A Materialist Feminism is Possible”, Feminist Review, no, 4, s. 79- 104.
• Delphy, Christine (2016), “Baş Düşman”, Kadının Görünmeyen Emeği, e d. G ülnur A car- Savran , Nesrin Tura Demiryontan, Yordam Kitap, Ankara, 89-113.
• Dobb, Maurice (1965), Kapitalizm Dün Bugün, çev. Mehmet Selik, Sosyal Adalet Yayınları, Ankara.
• Donovan, Josephine (2000), Feminist Teori, çev. Aksu Bora, Meltem Ağduk Gevrek ve Fevziye Sayılan, İletişim, Ankara
• Eisenstein, Zillah (1979), Capitalist Patriarchy and the Case for Socialist Feminism, Montly Review Press, London.
• Engels, Friedrich (1967), Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni, Çev, Kenan Somer, Sol Yayınları, Ankara.
• Firestone, Shulamith (1979), The Dialectic of Sex, Women’s Press, London.
• Fiske, John (1996), İletişim Çalışmalarına Giriş, çev. Süleyman İrvan, Ark Yayınları, Ankara.
• French, Marilyn (1985), Beyond Power: Women, Men and Morals, Jonathan Cape, London.
• Fülberth, Georg (2008), Kapitalizmin Kısa Tarihi, çev. Sadık Usta, Yordam Kitap Basın ve Yayın, İstanbul.
• Giddens, Anthony (2001), Sosyoloji, çev. Ülgen Yıldız, Phoenix Yayınevi, Ankara.
• Hartmann, Heidi (1979), “Capitalism, Patriarchy, and Job Segregation by Sex”, Capitalist Patriarchy and the Case for Socialist Feminism, ed. Zillah Eisenstein, Montly Review Press, London, s.206-248.
• Hartmann, Heidi (2006). Marksizmle Feminizmin Mutsuz Evliliği, çev. Gülşat Aygen, Agora, Ankara.
• Hartmann, Heidi (1992) “Marksizmle Feminizmin Mutsuz Evliliği”, der. Savran Acar, G. ve N. Tura, Kadının Görünmeyen Emeği içinde, İstanbul: Kardelen.
• Hunt, Emery Kay (2005), İktisadi Düşünce Tarihi, çev. Müfit Günay, Dost Kitabevi, Ankara. İmançer, Dilek (2002), “Feminizm ve Yeni Yönelimler”, Doğu Batı Düşünce Dergisi, Felsefe Sanat ve Kültür Yayınları, Ankara, (3), s.151-171.
• Jackson Stevi; Jones, Jackie (1998), “Thinking for Ourselves: An Introduction to Feminist Theorising”, Contemporary Feminist Theories, ed. Stevi Jackson ve Jackie Jones, Edinburg University Press, Edinburg, s.1-11.
• Jackson Stevi (1998a), “Theorising Gender and Sexuality”, Contemporary Feminist Theories, ed. Stevi Jackson, Jackie Jones, Edinburg University Press, Edinburg, s.135-146.
• Jackson Stevi (1998b), “Feminist Social Theory”, Contemporary Feminist Theories, ed. Stevi Jackson, Jackie Jones, Edinburg University Press, Edinburg, s.12-34.
• Karataş, Hülya (1989), “İktisadi Hayatta Kadın ve Sorunları”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ekonomi Anabilim Dalı, İstanbul.
• Marks, Karl; Engels, Friedrich; Lenin, Vladimir (2002), Kadın ve Aile, çev. Arif Gelen, Sol Yayınları, Ankara.
• Marks, Karl; Engels, Friedrich (2003), Alman İdeolojisi, çev. Tonguç Ok, Olcay Geridönmez, Evrensel Basım Yayım, İstanbul.
• Millett, Kate (1985), Sexual Politics, Virago, London.
• Mitchel, Juliet (1985), Psychoanalysis and Feminism, Penguin, Harmondsworth.
• Murray, Mary (2005), The Law of the Father?: Patriarchy in the Transition from Feudalism to Capitalism, Routledge, London.
• Oxford Dictionary (1993), der. Sally Wehmeıer, Oxford University Press, London.
• Pelizzon, Sheila Margaret (2009), Kadının Konumu Nasıl Değişti Feodalizmden Kapitalizme, Çev. İhsan Ercan Sadi, Cem Somel, İmge Kitapevi, Ankara.
• Rich, Adrienne (1977), Of Woman Born: Motherhood as Experience and Institution, Virago, London.
• Sancar, Serpil (2011), Erkeklik: İmkânsız İktidar, Metis Yayınları, İstanbul.
• Savran, Gülnur Acar (2011), “Kadınların Emeğini Görünür Kılmak: Marx’dan Delphy’ye Bir Ufuk Taraması”, Praksis (10), 159-210
• Sevim, Ayşe (2005), Feminizm, İnsan yayınları, İstanbul.
• Spender, Dale (1985), Man Made Language, Routledge and Kegan Paul, London.
• Stuurnam, Siep (1998) “L’égalité des sexes qui ne se conteste plus en France: Feminism in the Seventeenth Century”, Perspectives on Feminist Political Thought in European History: From the Middle Ages to the Present, ed. Tjitske Akkerman, Siep Stuurnam, Roudledge, London, New York, s.67-85.
• Şenel, Alâeddin (1999), Siyasi Düşünceler Tarihi, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
• TİSK (2002), Çağdaş Sanayi Merkezinde Kadın İşgücünün Konumu: Bursa Örneği, TİSK Yayını, Ankara.
• Van Zoonen, Liesbet (2002), “Medyada Feminist Yaklaşımlar”, Medya, Kültür, Siyaset, ed. Süleyman İrvan, Alp Yayınevi, Ankara, s. 467-514.
• Vogel, Lise (1983), Marxism and the Oppression of Women, Pluto Press, London.
• Vogel, Lise (2003), Marksist Teoride Kadın, Çev. Mine Öngören, Pencere Yayınları, İstanbul.
• Young, Iris (1986), “Beyond the Unhappy Marriage: A Critique of the Dual Systems Theory”, Women and Revolution, ed. Lydia Sargent, South End Press, Boston, s. 43-69.
• Wallerstein Immanuel (2012), Tarihsel Kapitalizm ve Kapitalist Uygarlık, çev. Necmiye Alpay, Metis Yayınları, İstanbul.