2008 Küresel Krizi ve Değişen Para Politikaları: Dünyada ve Türkiye’de Faiz Koridoru Uygulaması

Yıl 2017, Cilt: 9 Sayı: 2, 465 - 486, 20.12.2017

Ömer Emirkadı

Öz

Hemen hemen tüm dünya ekonomileri geride bıraktığımız yaklaşık son 10 yılda,

etkilerini yoğun olarak hissettikleri ekonomik kriz sonucu, hâlihazırda

uygulananlardan farklı para politikası araçları geliştirerek, piyasalara müdahale

olanaklarını çeşitlendirmişlerdir. Yaşanan kriz, Türkiye ve benzeri gelişmekte olan

pek çok ülkede, finansal istikrarı tehdit etmiş ve geleneksel para politikası

uygulamalarının dışında, şoklara karşı süratli bir şekilde tepki verilebilmesine olanak

tanıyan, daha esnek politika arayışlarını gündeme getirmiştir.

2008 yılının ikinci yarısında Lehman Brothers’ın iflas etmesiyle ortaya çıkan ve

başlangıçta finansal bir kriz olarak öngörülen, fakat sonradan reel sektöre de yansıyan

bu krizde, dünya merkez bankaları ile beraber Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’

da geleneksel olarak kullanılan açık piyasa işlemleri, reeskont oranı politikası gibi

para politikası araçlarının yanına, faiz koridoru ve likidite yönetimi gibi konjonktürel

araçları da eklemiştir. Böylece merkez bankaları para otoritesi olarak, hem piyasalara

dönük etki alanlarını genişletmişler hem de, ani ve beklenmedik ekonomik

gelişmelere kolayca adapte olma ve zamanında müdahale edebilme sürecini

hızlandırmışlardır.

2011 yılı başından itibaren TCMB, finansal oynaklığa zamanında tepki verebilmek

için daha önce kullanılmamış olan birer araç olarak, faiz koridoru ve fonlama

politikasını uygulamıştır. Buna göre, Merkez Bankası’nın piyasaya sağladığı kısa

vadeli fonların kompozisyonu, yüksek frekanslarda değiştirilerek, ihtiyaç duyulan

dönemlerde piyasa faizlerinin Merkez Bankası fonlama faizinden sapması

hedeflenmiştir.

Çalışmada; TCMB’nin yaşanan küresel kriz ve ortaya çıkan küresel ekonomik

gelişmeler sonucu, fiyat istikrarı hedefine ilave olarak eklemlenen finansal istikrarı da

etkilemesi amacıyla, uyguladığı para politikası ve özelde de merkez bankalarının

gecelik borç alma ve verme faizleri arasındaki pencere olarak tanımlayabileceğimiz

faiz koridoru aracının ve onun etki kanallarının daha iyi anlaşılmasına katkı

sağlanması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Faiz Koridoru, Küresel Ekonomik Kriz, Merkez Bankası, Para Politikası

2008 Global Crisis and Changing Monetary Policy: The Practise of Interest Rate Corridor in the World and Turkey

Öz

Almost every world economies has diversified the opportunities of market

interventions in the last 10 years by developing different monetary policies than the

existing ones, in result of the economic crisis that was experienced heavily. The crisis

threatened the financial stability in Turkey and other developing countries. Also, out

of the practice of traditional monetary policy, the crises brought up the search of a

more flexible policy that enables to react to shocks rapidly.

In the second half of 2008, as a result of Lehman Brothers bankruptcy a global crisis

occured, which was considered as a financial crisis at first but then affected the real

sector. In this crisis, along with the world central banks, the Central Bank of the

Republic of Turkey too added cylical tools such as interest rate corridor and liquidity

management to the tools of monetary policy like open market operations, which is

used traditionally, and discount rate policy. Consequently, as a monetary authority,

central banks both expanded their scope, directed to market, and expedited the process

of adopting to unexpected economical developments and involving the situation

easily.

Since the beginning of 2011, the CBT, has applied interest rate corridor and funding

policy that were not practised before, in order to react to the financial volatility in

time. According to this, it is aimed to swap the composion of short term fund, which

is provided by central bank, to high frequencies and so market rate may deviate from

the funding rate of central bank, when needed.

In this study; it was aimed to contribute to get a better understanding on interest rate

corridor tools, which may be defined as a window between the monetary policy, which

CBT applied, as result of global crisis and global economical developments, in order

to effect the financial stability, that added to price stability goals and overnight

borrowing - lending rates of central banks in the private and also on the effects of

interest rate corridor tool.

Anahtar Kelimeler

Central Bank, Global Economic Crisis, Interest Rate Corridor, Monetary Policy

Kaynakça

• Alper, K., Altunok, F. ve Çapacıoğlu, T. (2015). “ABD Merkez Bankası (Fed) Politikaları ve Bankacılık Sektörü Dış Borçlanması”, TCMB Ekonomi Notları, 2015(14).
• Bank of England, Statistical Interactive Database, http://www.bankofengland.co.uk/boeapps/iadb/ simplesearch.asp?Travel=NIx, (04.05.2017).
• Bank of England (BoE). (June 2012). The Red Book: The Framework for the Bank of England’s Operations in the Sterling Money Markets, http://www.bankofengland.co.uk/markets/Documents/money/ publications/redbookjune2012.pdf, (11.05.2017)
• Başçı, E. ve Kara, H. (2011). “Finansal İstikrar ve Para Politikası”, İktisat İşletme Finans, 27 (315).
• Berentsen, A. ve Monnet, C. (2006). Optimal Monetary Policy in a Channel System of İnterest- Rate Control. 2006 Meeting Papers 572, Society for Economic Dynamics.
• Berentsen, A., Marchesiani, A., ve Waller, C. J. (2010). Channel Systems: Why is There a Positive Spread? IEW - Working Papers 517, Institute for Empirical Research in Economics - University of Zurich.
• Bernhardsen T. ve Kloster, A, 2010. “Liquidity Management System: Floor or Corridor?”, Norges Bank. Staff Memo, No. 4, 1-31.
• Binici, M., B., Kara, H. ve Özlü, P. (2016). “Faiz Koridoru ve Banka Faizleri: Parasal Aktarım Mekanizmasına Dair Bazı Bulgular”, TCMB Çalışma Tebliği No: 16/8, Mart, Ankara
• BIS. (2009). “79th BIS Annual Report, Ch. VI. Policy Responses to The Crisis”, Bank for International Settlements, 91-115
• Bowman D, Etienne, G, ve Leahy, M., 2010. “Interest on Excess Reserves as a Monetary Policy Instrunment: The Experience of Foreign Central Banks”, Board of Guvernors of the Federal Reserv System. International Finance Discussion Papers, No. 996, ss. 1-47.
• Clews, Roger., SAalmon, C. ve Weeken, O. (2010). “The Bank’s Money Market Framework”, Bank of England, Quarterly Bulletin, 2010:Q4, 292-301
• Çevik, F. (2016). “Sermaye Akımı Oynaklığı ve Kredi Büyümesinde Yeni Para Politikasının Önemi”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Bahar, Cilt: 15, Sayı: 57
• Friedman B. M. ve Kenneth N. Kuttner, (2010). “Implementation of Monetary Policy: How Do Central Banks Set Interest Rates?”, NBER Working Paper Series, No. 16165, 1-94.
• Kahn, George A. (2010),“Monetary Policy Under a Corridor Operating Framework”, Federal Reserve Bank of Kansas City, Economic Revıew, Fourth Quarter.
• Kara, A. H. (2012), “Küresel Kriz Sonrası Para Politikası”, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Çalışma Tebliği, No: 12/17
• Kutlar, A. ve Gündoğan, H. (2012). “Türkiye’de 2008 Finansal Kriz Sürecinde Para Politikası ve Enflasyon Hedeflemesi”, Türkiye Ekonomi Kurumu-Uluslararası Ekonomi Konferansı, 1-3 Kasım 2012, İzmir.
• Serel, A. ve Bayır M. (2013)."2008 Finansal Krizinde Para Politikası Uygulamaları: Türkiye Örneği", Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Sayı 19.
• Şentürk, M ., K ayhan, S . v e B ayat, T . ( 2016). “ Küresel Finans Krizi Sonrasında Merkez Bankacılığı ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası”, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Temmuz, 2016; 9(3)
• TCMB. (2010). “Finansal İstikrar Raporu”, TCMB Yayınları, Ankara.
• TCMB. (2012). “2013 Yılı Para ve Kur Politikası”, TCMB Yayınları, Ankara, 25 Aralık.
• TCMB. (2013). “2014 Yılı Para ve Kur Politikası”, TCMB Yayınları, Ankara.
• TCMB. (2015). “Türkiye’de Finansal İstikrar Gelişmeleri”, TCMB Finansal İstikrar Raporu, Ankara.
• TCMB.(2016).http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/6f8c4952-8336-4f40-af89- f0910f71b32f/Temel%2BEkonomik%2BGeli%25C5%259Fmeler_26%2BEyl%25C3 %25BCl_2016.pdf?MOD=AJPERES&attachment=true&CACHE=NONE&CONTEN TCACHE=NONE, 30.09.2016
• Ünalmış, D. (2015). “Faiz Koridoru, Likidite Yönetimi ve Para Piyasalarında Efektif Fonlama Faizi”,TCMB Ekonomi Notları, Sayı: 2015-20
• Vural, U. (2013). “Geleneksel Olmayan Para Politikalarının Yükselişi”, TCMB Uzmanlık Yeterlilik Tezi, TCMB İletişim ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, Ankara, Mart