Investigation of Teachers' Career Satisfaction Levels According to Demographic Variables

Yıl 2021, Cilt: 13 Sayı: 24, 231 - 252, 30.06.2021

Yrd. Doç. Dr. Mustafa Kılınç , Muhammet Tortumlu , Kıvanç Uzun

https://doi.org/10.38155/ksbd.819500

Cited By: 5

Öz

The aim of this research is to examine teachers’ career satisfaction by gender, age, seniority, income, marital status, educational background and branch variables. For this purpose, the causal comparative method was used in the research. The study was conducted on 325 teachers working in official and private institutions affiliated to the Ministry of National Education located in the city center and districts of Burdur in the academic year of 2020-2021. The mean age of the study group is 37,39. The data of the study were collected by the personal information form developed by the researchers and the Career Satisfaction Scale. In the analysis of the collected data, percentage, frequency, arithmetic mean, standard deviation were used; In addition, independent samples t-test and one-way variance analysis were used to determine the differences and Tukey and Hochberg’s GT2 tests were used to test the source of the differences. For all the statistical analyses, SPSS 22.0 program package was used and the significance level was set to be ,05. As a result of the analyses, the teachers’ career satisfaction was found to be varying significantly depending on seniority, income, marital status and branch but not varying significantly depending on gender, age and educational background. Findings of the study were discussed in light of the literature.

Anahtar Kelimeler

Career Satisfaction, Teachers, Differences Analysis, Demographic Variables

Öğretmenlerin Kariyer Tatmini Düzeylerinin Demografik Değişkenlere Göre İncelenmesi

Öz

Bu araştırmada, öğretmenlerin kariyer tatminlerinin cinsiyet, yaş, kıdem, gelir durumu, medeni hâl, öğrenim durumu ve branş değişkenleri açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada, nedensel karşılaştırma modeli kullanılmıştır. Araştırma, 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Burdur il merkezinde ve ilçelerinde yer alan Millî Eğitim Bakanlığına bağlı resmi ve özel kurumlarda çalışmakta olan 325 öğretmen üzerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubunun yaş ortalaması 37.39’dur. Veriler araştırmacıların geliştirdiği kişisel bilgi formu ve Kariyer Tatmini Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin analizinde yüzde, frekans, aritmetik ortalama, standart sapma kullanılmış olup; farklılıkların tespitine ilişkin analiz için ise ilişkisiz örneklemler t-testi ve tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Farklılıkların kaynağını test etmek amacıyla Tukey ve Hochberg’s GT2 testlerinden yararlanılmıştır. Tüm bu istatistiksel analizlerde SPSS 22.0 programı kullanılmış olup, anlamlılık düzeyi olarak .05 alınmıştır. Araştırmanın sonucunda, öğretmenlerin kariyer tatminlerinin, kıdem, gelir durumu, medeni hâl ve branş değişkenleri açısından anlamlı olarak farklılaştığı; ancak cinsiyet, yaş ve öğrenim durumu değişkenlerine göre anlamlı bir farkın olmadığı tespit edilmiştir. Çalışma bulguları ilgili alanyazın ışığında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kariyer Tatmini, Öğretmenler, Farklılık Analizleri, Demografik Değişkenler

Kaynakça

• Avşar, P. ve Soğancı, İ. Ö. (2011). Sınıf öğretmeninin yürüttüğü görsel sanatlar dersine yönelik öğrenci yaklaşımları: Konya\Şeydişehir örneği. İlköğretim Online, 10(1), 348-363.
• Burdur İl Milli Eğitim Müdürlüğü (2020, 14 Eylül). Öğretmen sayıları. Erişim adresi: http://burdur.meb.gov.tr/
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (19.Basım). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (21.Basım). Ankara: Pegem Akademi.
• Cascio, W. F. (1995). Managing human resources: Productivity, quality of work life, profits (4.Basım). New York: McGraw-Hill.
• Çakmak, N. ve Türkcan, B. (2019). Değişmeyen algılar, değişmeyen sorunlar: Öğrenci-öğretmen-veli bağlamında ilkokul görsel sanatlar dersi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(2), 768-791. https://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.7c.2s.13m
• Çamur, Ş. (2019). Tükenmişlik ile işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkide kariyer tatmininin aracı etkisi ve bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları (3.Basım). Ankara: Pegem Akademi.
• Çolakoğlu, Ü., Ayyıldız, T. ve Cengiz, S. (2009). Çalışanların demografik özelliklerine göre örgütsel bağlılık boyutlarında algılama farklılıkları: Kuşadasındaki beş yıldızlı konaklama işletmeleri örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 20(1), 77-89.
• Demirdelen, D. (2013). Yöneticilerin kariyer tatminine ilişkin görüş ve algılamaları: Antalya’da 5 yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Demirdelen, D. ve Ulama, Ş. (2013). Demografik değişkenlerin kariyer tatminine etkileri: Antalya’da 5 yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma. İşletme Bilimi Dergisi, 1(2), 65-89.
• Demirel, Y. ve Özçınar, M. F. (2009). Örgütsel vatandaşlık davranışının iş tatmini üzerine etkisi: Farklı sektörlere yönelik bir araştırma. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(1), 129-145.
• Eby, L. T., Butts, M. ve Lockwood, A. (2003). Predictors of success in the era of the boundaryless career. Journal of Organizational Behavior, 24(6), 689-708. https://doi.org/10.1002/job.214
• Emmerik, H. V., Euwema, M. C., Geschiere, M. ve Schouten, M. F. A. G. (2006). Networking your way through the organization, gender differences in the relationship between network participation and career satisfaction. Women in Management Review, 21(1), 54-66. https://doi.org/10.1108/09649420610643411
• Erdem, A. R. (1998). Süreç kuramlarının eğitim yönetimine katkıları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(4), 51-57.
• Field, A. (2005). Discovering statistics using SPSS (2.Basım). Beverly Hills: Sage Publications.
• Gattiker, U. E. ve Larwood, L. (1987). Career success, mobility and extrinsic career satisfaction studying corporate managers. Paper Presented at the Annual Meeting of the American Sociological Association, Chicago, Illinois.
• Gerçek, M., Elmas-Atay, S. ve Dündar, G. (2015). Çalışanların iş-yaşam dengesi ile kariyer tatmininin, işten ayrılma niyetine etkisi. KAÜ İİBF Dergisi, 6(11), 67-86.
• Gönen, S. ve Kocakaya, S. (2006). Fizik öğretmenlerinin hizmet-içi eğitimler üzerine görüşlerinin değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(19), 37-44.
• Greenhaus, J. H., Parasuraman, S. ve Wormley, W. M. (1990). Effects of race on organizational experiences, job performance evaluations, and career outcomes. Academy of Management Journal, 33(1), 64-86. https://doi.org/10.5465/256352
• Gürkan, Ç. G. ve Koçoğlu, M. (2014). Yaratıcı örgüt ikliminin kariyer tatmini üzerine etkisinde duygusal bağlılığın aracı değişken rolü: Türkiye’de bir vakıf ve bir devlet üniversitesinde karşılaştırmalı bir araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(29), 588-602.
• Güven-Yıldırım, E. ve Köklükaya, A. N. (2016). İlk ve ortaokul öğrencilerinin fen konularına yönelik ilgi düzeylerinin belirlenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 1-22. https://doi.org/10.17539/aej.20578
• Hatipoğlu, A. ve Kavas, E. (2016). Veli yaklaşımlarının öğretmen performansına etkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(4), 1012-1034.
• Hendley, D., Stables, S. ve Stables, A. (1996). Pupils’ subject preferences at key stage 3 in South Wales. Educational Studies, 2(22), 177-186. https://doi.org/10.1080/0305569960220204
• Hirschi, A., Nagy, N., Baumeler, F., Johnston, C. S. ve Spurk, D. (2017). Assessing key predictors of career success: Development and validation of the career resources questionnaire. Journal of Career Assessment, 26(2), 338-358. https://doi.org/10.1177/1069072717695584
• Hsu, M. K., Chen, H. G., Jiang, J. J. ve Klein, G. (2003). Career satisfaction for managerial and technical anchored IS personnel in later career stages. Database for Advances in Information Systems, 34(4), 64-72. https://doi.org/10.1145/957758.957766
• Judge, A. T., Cable, M. D., Boudreau, W. J. ve Bretz, D. R. (1995). An empirical investigation of the predictors of executive career success. Personnel Psychology, 48, 485-519. https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.1995.tb01767.x
• Kendir, H. ve Özkoç, A. G. (2018). Otel işletmelerinde çalışanların kariyer tatmini ve kariyer bağlılığı ilişkisinde öz yeterliliğin rolü. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(4), 78-112. https://doi.org/10.21325/jotags.2018.299
• Kılınç, M. ve Uzun, K. (2020). Kariyer geliştirme uygulama ve araştırmaları için önemli bir kavram: Hizmet yönelimi. TAY Journal, 4(2), 92-121.
• Kılınç, M. ve Uzun, K. (2021). Öğretmenler ve okul psikolojik danışmanları için pozitif psikoloji. G. Arslan ve M. Yıldırım (Ed.), Okulda pozitif psikoloji: Kuramdan uygulamaya kitabı içinde (ss. 333-368). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kline, P. (2014). An easy guide to factor analysis. New York: Routledge.
• Knight, D. K., Crutsinger, C. ve Kim, H. (2006). The impact of retail work experience, career expectation, and job satisfaction on retail career intention. Clothing and Textiles Research Journal, 24(1), 1-14. https://doi.org/10.1177/0887302X0602400101
• Koçoğlu, M. (2012). Çalışanların örgütlerine yönelik girişimcilik yönelimi algıları, örgüt desteği, kariyer tatminleri ve işten ayrılma niyetleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Otomotiv sektöründe bir araştırma (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Küçükusta, D. (2007). Konaklama işletmelerinde iş-yaşam dengesi sorunları ve çözüme yönelik yaklaşımlar. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(3), 243-268.
• Liu, N. ve Liu, X. Y. (2008). A study on the assessment criteria of the career success of enterprise managers. Economic Survey, 5, 75-78.
• Lortie-Lussier, M. ve Rinfret, N. (2005). Determinants of objective and subjective success of men and women. International Review of Administrative Sciences, 71(4), 607-624. https://doi.org/10.1177/0020852305059601
• Martins, L. L., Eddleston, K. A. ve Veiga, J. F. (2002). Moderators of the relationship between work-family conflict and career satisfaction. Academy of Management Journal, 45(2), 399-409. https://doi.org/10.5465/3069354
• Mertler, C. A. ve Vannatta, R. A. (2016). Advanced and multivariate statistical methods: Practical application and interpretation (6.Basım). New York: Taylor & Francis.
• Nauta, A., Vianen, A. V., Heijden, B. V. D., Dam, K. V. ve Willemsen, M. (2009). Understanding the factors that promote employability orientation: The impact of employability culture, career satisfaction, and role breadth self-efficacy. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 82, 233-251. https://doi.org/10.1348/096317908X320147
• Ng, T. W. H., Eby, L. T., Sorensen, K. L. ve Feldman, D. C. (2005). Predictors of objective and subjective career success: A meta-analysis. Personnel Psychology, 58(2), 367-408. https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.2005.00515.x
• Özdemir, S. M. (2016). Öğretmen niteliğinin bir göstergesi olarak sürekli mesleki gelişim. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 233-244.
• Özen, Y. ve Gül, A. (2007). Sosyal ve eğitim bilimleri araştırmalarında evren-örneklem sorunu. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 394-422.
• Özkişi, Z. G. (2012). Toplumsal cinsiyet bağlamında türkiye’de kadınların bestecilik eğitimine erişimi ve bestecilik kariyeri. Turkish Studies, 7(3), 2105-2114.
• Peluchette, J. V. E. (1993). Subjective career success: The influence of individual difference, family, and organizational variables. Journal of Vocational Behavior, 43(2), 198-208. https://doi.org/10.1006/jvbe.1993.1042
• Punnett, B. J., Duffy, J. A., Fox, S., Gregory, A., Lituchy, T., Miller, J., Inés-Monserrat, S., Olivas‐Luján, M. R. ve Santos, N. M. B. F. (2007). Career success and satisfaction: A comparative study in nine countries. Women in Management Review, 22(5), 371-390. https://doi.org/10.1108/09649420710761446
• Rasdi, R. M., Ismail, M. ve Garavan, T. N. (2011). Predicting Malaysian managers' objective and subjective career success. The International Journal of Human Resource Management, 22(17), 3528-3549. https://doi.org/10.1080/09585192.2011.560878
• Rizzo, J. R., House, R. J. ve Lirtzman, S. I. (1970). Role conflict and ambiguity in complex organizations. Administrative Science Quarterly, 15(2), 150-163. https://doi.org/10.2307/2391486
• Ronen, S. (1978). Job satisfaction and the neglected variable of job seniority. Human Relations, 31(4), 297-308. https://doi.org/10.1177/001872677803100401
• Sağ, V. (2003). Toplumsal değişim ve eğitim üzerine. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27(1), 11-25.
• Sağdıç, M. ve Demirkaya, H. (2009). Üniversite öğrencilerinin kariyer gelişim planlarına ilişkin yaklaşımları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(26), 233-246.
• Seibert, S. E. ve Kraimer, M. L. (2001). The five-factor model of personality and career success. Journal of Vocational Behavior, 58(1), 1-21. https://doi.org/10.1006/jvbe.2000.1757
• Sevimli, F. ve İşcan, Ö. F. (2005). Bireysel ve iş ortamına ait etkenler açısından iş doyumu. Ege Akademik Bakış, 5(12), 55-64.
• Shanafelt, T. D., Balch, C. M., Bechamps, G. J., Russell, T., Dyrbye, L., Satele, D., Collicott, P., Novotny, P. J., Sloan, J. ve Freischlag, J. A. (2009). Burnout and career satisfaction among American surgeons. Annals of Surgery, 250(3), 463-471. https://doi.org/10.1097/SLA.0b013e3181ac4dfd
• Shawer, S. F. ve Alkahtani, S. A. (2012). The relationship between program evaluation experiences and stakeholder career satisfaction. Creative Education, 3(8), 1336-1344. http://dx.doi.org/10.4236/ce.2012.38196
• Tak, J. ve Lim, B. (2008). The differences in career-related variables between temporary and permanent employees in information technology companies in Korea. Journal of Career Development, 34(4), 423-437. https://doi.org/10.1177/0894845308316294
• Tarı, H. (2011). İlköğretim okullarının 1. 2. 3. sınıflarında uygulanan güzel sanatlar dersinin öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• The Holmes Group (1996). Tomorrow’s teachers: A report of the holmes group. The Holmes Group, East Lansing, MI.
• Uzunbacak, H. H. (2004). Türk emniyet teşkilatının amir sınıfının mesleki durgunluk (kariyer platosu) döneminin geciktirilmesine yönelik kariyer planlaması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Varol, S. ve Türkmen, M. (2017). Beden eğitimi öğretmeni adayı son sınıf öğrencilerinin beden eğitimi öğretim yeterlilik algı düzeylerinin belirlenmesi. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(2), 330-342.
• Vatansever, Ç. (2008). Work and non-work life balance, and its relation to organizational commitment and career satisfaction (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Wang, Y. F., Horng, J. S., Cheng, S. Y. ve Killman, L. (2011). Factors influencing food and beverage employees’ career success: A contextual perspective. International Journal of Hospitality Management, 30, 997-1007. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2011.03.005
• Yaman, S. ve Öner, F. (2006). İlköğretim öğrencilerinin fen bilgisi dersine bakış açılarını belirlemeye yönelik bir araştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 339-346.
• Yap, M., Cukier, W., Holmes, M. R. ve Hannan, C. A. (2010). Career satisfaction: A look behind the races. Relations Industrielles / Industrial Relations, 65(4), 584-608. https://doi.org/10.7202/045587ar
• Yüksel, İ. (2005). İş-aile çatışmasının kariyer tatmini, iş tatmini ve iş davranışları ile ilişkisi. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2), 301-314.