Zonguldak’ın Meşhur Bir Unlu Mamulü: Ereğli Pidesi

Yıl 2021, Cilt: 13 Sayı: 25, 701 - 721, 31.12.2021

Abdullah Badem , Elif Kurt

https://doi.org/10.38155/ksbd.988765

Öz

Zonguldak mutfak kültürü incelendiğinde, yörede yetişen çeşitli ot, sebze ve meyveler ile balıkçılık faaliyetlerinin mutfak kültürünün zenginleşmesinde önemli rol oynadıkları görülmektedir. Geniş bir mutfağa sahip yörede, turistlerin ve dışarından gelenlerin deneyimlemek isteyeceği birçok yöresel lezzet yer almaktadır. Somut olmayan kültürel miras kaynaklarından biri olarak nitelendirilen yöresel lezzetler, bölgelerin kendine has karakteristik özellikleri ile şekillenmiş mutfak kültürlerinde gelişerek yöreyi temsil etmeleri, bölge kültürünün tanıtılmasında önemli rol oynamaktadır. Bu kültürel mirasların bilinirliklerinin ve alana ilişkin yapılan çalışmaların az olması, gelecek nesillere aktarılamadan yitirilmelerine neden olmaktadır. Zonguldak’ın Ereğli ilçesine özgü olan Ereğli pidesine ilişkin literatürde fazla bilgi yer almaması ve kaybolma tehlikesine sahip olmasıyla gerçekleştirilen araştırmada, Ereğli pidesinin tanıtılması ve alana kazandırılması amaçlanmıştır. Çalışma, Zonguldak’ın Merkez ve Ereğli ilçelerinde ikamet eden 11 katılımcı ile gerçekleştirilmiş ve konuya ilişkin elde edilen bulgular kayıt altına alınarak sunulmuştur. Bu çalışma sonucunda Ereğli pidesinin Zonguldak’a has bir ürün olduğu, yapımında farklı malzeme ve yöntemlerin kullanılabildiği, orijinal tariflerinde maya kullanılmadığı görülmektedir. Karadeniz Bölgesinin pideler açısından zengin olduğu, birçoğunun coğrafi işaretinin bulunduğu görülmüş olup, aralarındaki ayrımın net yapılabilmesi için kapsamlı bir araştırma ihtiyacı bulunduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ereğli pidesi, Zonguldak mutfağı, Zonguldak kültürü, Yöresel yemekler

Destekleyen Kurum

bulunmamaktadır.

A Famous Bakery Product of Zonguldak: Ereğli (Pita) Pidesi

Öz

When the culinary culture of Zonguldak is examined, it is seen that various herbs, vegetables and fruits grown in the region and fishing activities play an important role in the enrichment of the culinary culture. The region, which has a wide cuisine, has many local flavors that tourists and outsiders would like to experience. Local flavors, which are described as one of the intangible cultural heritage resources, develop in the culinary cultures shaped by the unique characteristics of the regions and represent the region, playing an important role in the promotion of the regional culture. The lack of awareness of these cultural heritages and the lack of studies on the area cause them to be lost before they can be passed on to future generations. Ereğli pide, which is unique to Zonguldak's Ereğli district, has a little information in the literature and it has the risk of being lost, in the preliminary research, it was aimed to introduce Ereğli pita and bring it to the literature. The study was carried out with 11 participants residing in the Merkez and Ereğli districts of Zonguldak, and the findings related to the subject were recorded and presented. As a result of this study, it is seen that Ereğli pita is a product unique to Zonguldak, different materials and methods can be used in its production, and yeast is not used in its original recipes. It has been seen that the Black Sea Region is rich in pides, most of them have geographical indications, and it is thought that a comprehensive research is needed to make a clear distinction between them.

Anahtar Kelimeler

Ereğli (pita) pidesi, Zonguldak cuisine, Zonguldak culture, Local dishes

Kaynakça

• Akbıyık, D. (2021). Zonguldak Mutfak Kültürü. Erişim adresi: http://www.gundem67.com/gundem-ozel/zonguldak-mutfak-kulturu-h90597.html
• Aksoy, M. ve Üner, E. H. (2016). Rafine Mutfağın Doğuşu ve Rafine Mutfağı Şekillendiren Yenilikçi Mutfak Akımlarının Yiyecek İçecek İşletmelerine Etkileri. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(6), 1-17.
• Arıkan, A. D. (2019). Türk Mutfağında Geleneksel Ekmek Pişirme Yöntem, Araç ve Gereçlerinin Yaşatılması: Pileki Örneği. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, (41), 52-61. https://doi.org.10.17498/kdeniz.480663
• Badem, A. (2021). Ekmek ve Unlu Mamuller. Edi: Geçgin, E. ve Baltacı, M. Temel Mutfak Teknikleri ve Yönetimi içinde. Ankara: Detay Yayıncılık. ISBN: 978-605-254-394-8.
• Badem, A. ve Akturfan, M. (2020). Yöresel Bir Çorba: Arabaşı (Arap aşı, Ara aşı). Küçüktığlı, M. S., Seçim, Y., Adabalı, M. M. ve Yılmaz, M. (Ed.), Anadolu Mutfak Kültüründen Esintiler (s. 48) içinde. Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı (BAKKA). (2016). Zonguldak için Yeni Lezzetler. İstanbul: Mavi Ofset. 8-25
• Baysal, K., Kurnaz, A. ve İşlek, E. (2018). Yöresel Yemeklerin Gastronomik Ürün Olarak Kullanılması: Bozdoğan Pideleri Örneği. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 5 (26), 2505-2514.
• Berard, L. ve Marchenay, P. (2006), “Local Products and Geographical İndications: Taking Account of Local Knowlodge and Biodiversity”, International Social Science Journal, 187, 1009-1016.
• Beşirli, H. (2010). Yemek, Kültür ve Kimlik. Milli Folklor, 22(87), 159-169.
• Canbolat, E., Keleş, Y. ve Akbaş, Y. Z. (2016). Gastronomi Turizmi Kapsamında Samsun Mutfağına Özgü Turistik Bir Ürün: Bafra Pidesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies (4), 4, 75-87. https://doi.org.10.21325/jotags.2016.49
• Civelek, H. (2006). Karadeniz’de lezzet yolculuğu. İstanbul: İnkılap Kitabevi. ISBN: 975-10-2419-6.
• Cömert, M. ve Özata, E. (2016). Tüketicilerin Yöresel Restoranları Tercih Etme Nedenleri ve Karadeniz Mutfağı Örneği. Journal of International Social Research, 9(42).
• Çelik, D. Y. (2010). Mengen’de Özel Gün Yemekleri. Milli Folklor Dergisi, 86, 127-139.
• Çetinkaya, N. (2020). Orta Asya’dan Selçuklu’ya Anadolu mutfağı. Edi: Akbaba, A. ve Çetinkaya, N. Gastronomi ve Yiyecek Tarihi içinde. Ankara: Detay Yayıncılık. ISBN: 978-605-2323-67-0.
• Çetinkaya, N., Şimşek, A. ve Yıldız, S. (2019). Anadolu’nun Mirası Ekmeklerin Dini Açıdan Önemi. Edi: Harman, S., Kaya, O. ve Yurtseven, R. Mutfak Mirası ve Yadigar Ürünler içinde. Ankara: Detay Yayıncılık. ISBN: 978-605-254-099-2.
• Emeksizoğlu, B. (2017). Anadolu’nun Lezzetli Ekmekleri. Türk Tarım Dergisi, (235), 24.
• Güvenç, B. (1999). İnsan ve Kültür. Ankara: Remzi Kitabevi.
• Halıcı, N. (1999), Siniden Tepsiye Klasik Türk Mutfağı. İstanbul: Numune Matbaacılık.
• Işık, N., Kılıçarslan, A., Güldemir, O., Derin, D. Ö., ve Barı, N. (2017). Ilgın Mutfak Kültürü ve Yemekleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (38), 86-94.
• Işkın, M. ve Sarıışık, M. (2019). Karadeniz Bölgesi Mutfağı. Sarıışık, M. ve Özbay, G. (Ed.), Ulusal Gastronomi ve Türk Mutfağı içinde. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Karaosmanoğlu, H., Üstün, Ş.N. ve Karaosmanoğlu, A. (2011). Doğu Karadeniz Bölgesindeki Gıda Turizmi ve Geleneksel Gıdalar. Akyurt, H. ve Yağcı, K. (Yay. haz.) Uluslararası Doğu Karadeniz Turizm Sempozyumu, 7-8-9 Ekim 2010, Giresun, Bildiriler Kitabı içinde (s.181). ISBN: 978-975-01408-7-7.
• Kozak, M. (2018). Bilimsel Araştırma: Tasarım, Yazım ve Yayım Teknikleri. İstanbul: Detay Yayıncılık.
• Nöraşin, S. (2014). Yöresel Mutfak Kültürü. Eren, S. (Ed.), Zonguldak Yemekleri içinde. Ankara: Ankara Ofset.
• Özdemir, M. (2020). Coğrafi İşaretler ve Türk Mutfak Kültüründe Bir İmge: Espiye Pidesi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8 (25), 92-104. https://doi.org.10.33692/avrasyad.836094
• Sabbağ, Ç. ve Boğan, E. (2019). Türk Mutfağını Gelişim Sürecine Genel Bakış. Sarıışık, M. ve Özbay, G. (Ed.), Ulusal Gastronomi ve Türk Mutfağı içinde. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Saunders, M., Philip L., and A., Thornhill. (2012). Research Methods for Business Students. New Jersey: Pearson Education Limited.
• Seçim, Y. (2018). Yöresel Bir Ürün Olan Konya Etliekmeği ve Genel Özellikleri Hakkında Nitel Bir Çalışma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(4), 197-209. https://doi.org.10.21325/jotags.2018.304
• Sertel, E. (2018). Ezgi Sertel ile Lezzetin Haritası Zonguldak-Ereğli (Video). Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=vdlzbV5XgjM&t=471s
• Sürücüoğlu, M. S. ve Özçelik, A. Ö. (2007). Türk Mutfak ve Beslenme Kültürünün Tarihsel Gelişimi. ICANAS, Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 10-15.
• Şengül, S. ve Türkay, O. (2015). Doğu Karadeniz Mutfak Kültürünün Sürdürülebilirliği Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Akdu, U. ve Çalık, İ. (Ed.), Doğu Karadeniz Bölgesi Sürdürülebilir Turizm Kongresi Bildiri Kitabı içinde. Trabzon: Harman Yayıncılık. 599-606.
• Şengül, S. ve Türkay, O. (2016). Akdeniz Mutfak Kültürünün Gastronomi Turizmi Bağlamında Değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4(1), 91. https://doi.org.10.21325/jotags.2016.24
• Tez, Z. (2021). Lezzetin Tarihi. İstanbul: Hayy Kitap. ISBN: 978-605-4325-87-0.
• Vikipedi Özgür Ansiklopedisi, (2021, 29 Nisan). Erişim adresi: https://tr.wikipedia.org/wiki/Karadeniz_pidesi
• Yerasimos, M. (2019). 500 Yıllık Osmanlı Mutfağı. İstanbul: Boyut Matbaacılık.