Reading The City and the Urban Dicotomocy Over the Concepts

Yıl 2022, Cilt: 14 Sayı: 26, 177 - 189, 29.03.2022

Arzu Yılmaz Aslantürk

https://doi.org/10.38155/ksbd.1110206

Öz

It is frequently seen that the concepts of “urban” and “city” are used interchangeably in the literature on the urban,
such as public administration, architecture and sociology in Turkey. The fact that there is a direct relationship
between the city and civilization in Islamic sources and that the phenomenon of modernity, which emerged as a
social product of the Industrial Revolution, is generally handled on the urban level, supports the view that there is
a deep meaning difference between the concepts of “urban” and “city”. This study provides an original guide to
the content of the concepts in question by making a terminological analysis of the periods in which the concepts
of “urban” and “city” were used from the past to the present. In addition, It determined the trajectory of the method
of our study, where the term city representing organicity and value produced the concept of home, and the term
urban representing mechanicalness and utility produced the concept of housing. In this sense, it is aimed to reveal
the similar and different aspects of the use of the city and the concept of the urban in the literature, and to clarify
the terminological use border between them. In this framework, it has been concluded that the concepts of “urban”
and “city” are the products of different dynamics.

Anahtar Kelimeler

Concept, Urban, Civilization, Modernity, City.

Şehir ve Kent Dikotomosini Kavramlar Üzerinden Okumak

Öz

Türkiye’de kamu yönetimi, mimarlık ve sosyoloji gibi kenti konu alan literatürde “kent” ve “şehir” kavramlarının
birbirinin yerine kullanıldığı sıkça görülmektedir. İslam kaynaklarında şehir ile medeniyet arasında dolaysız
ilişkinin olması, Sanayi Devriminin toplumsal ürünü olarak ortaya çıkan modernite olgusunun genellikle kent
düzleminde ele alınması “kent” ve “şehir” kavramlarının arasında derin bir anlam farklılığı olduğu görüşünü
desteklemektedir. Bu çalışma geçmişten günümüze “kent” ve “şehir” kavramlarının kullanıldıkları dönemlere ait
terminolojik tahlilini yaparak, söz konusu kavramların içeriklendirilmesine ilişkin özgün bir rehber sunmaktadır.
Buna ilaveten, organikliği ve değeri temsil eden şehir teriminin ev kavramını ürettiği, mekanikliği ve faydayı
temsil eden kent teriminin ise konut kavramını ürettiği çalışmamızın metodunun yörüngesini belirlemiştir. Bu
anlamda şehir ve kent kavramının alan yazınında kullanımının benzer ve farklı yönleri ortaya konularak,
aralarındaki terimsel kullanım sınırını belirginleştirmek hedeflenmektedir. Bu çerçevede “kent” ve “şehir”
kavramlarının farklı dinamiklerin ürünü olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kavram, Kent, Medeniyet, Modernite, Şehir

Kaynakça

• Akıllı, V. (2021, Ağustos) Kent, Şehir değildir. Erişim adresi: https://www.gazeteipekyol .com/kent -sehir-degildir-makale,956.html
• Alada, A., (2008). Osmanlı şehirlerinde Mahalle. İstanbul: Sümer Kitabevi.
• Aslanoğlu, R., (2000). Kent, Kimlik ve Küreselleşme. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Arıtan, Ö. (2008). Modernleşme ve Cumhuriyetin Kamusal Mekân Modelleri. Mimarlık Dergisi, 347, 49-56.
• Bal, H. (2011). Kent Sosyolojisi. Isparta: Fakülte Kitabevi.
• Bayraklı, B. (2008). Fârâbî’de Devlet Felsefesi. İstanbul: Düşün Yayınları.
• Bozoğlu, T. (2017). Hegel’in Zeıtgeıst’ı ve Otoriter Popülist Siyasal Söylem: Trump Üzerine Bir Okuma Ekonomi. Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 2(1), 67-82.
• Can, A. (2010). Ayaküstü Bir Kahve İçimi- Kentte Gündelik Yaşam. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Cansever, T. (1996). İslâm Mimarîsi üzerine düşünceler. Divan: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, 119-146.
• Çınar, A. (2013). Modernizm, Kent ve Toplum. Bursa: Emin Yayınları.
• Doğan, C. (1990). Türkiye'de Gecekondu Meselesi ve Ümraniye (Mustafa Kemal Cumhuriyet Bölgesinde Bir Saha Araştırması) (Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Yapı –Sosyal Değişme Anabilim Dalı, İstanbul.
• Enkvist, N. (1985).Text and Discourse Linguistics, Rhetoric And Stylistics. V. Dijk (Ed.)., Discourse and Literatüre, Amsterdam, pp. 11-38.
• Erkan, N. E. (Ed.). (2014). Şehir kavramlarının yolculuğu. İstanbul:İdeal Kültür Yayıncılık.
• Farabi, İ. (2005). Fusul’ül Medeni (Siyaset Felsefesine Dair Görüşler) (H. Özcan, Çev.). İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayını.
• Gökalp, Z. (1997). Makaleler IV. Tuncor, F.R. (Haz.). Ankara: Kültür Bakanlığı Serisi Yay.
• Güler, R. (2006). Tanzimat’tan II. Meşrutiyete Medeniyet Kavramının Evrimi (Doktora tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, İstanbul.
• Hançerlioğlu, O. (2012). Felsefe Ansiklopedisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Harvey, D., 2002. Sınıfsal Yapı ve Mekânsal Farklılaşma Kuramı. Alkan, A. ve Duru, B. (Der.) 20.Yüzyıl Kenti içinde (ss.147-172). Ankara: İmge Yayınevi.
• Haydar, G. (1991). Şehirlerin Ruhu. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Huot, J. L., Thalmann, J. P. and Valbelle, D. (2000). Kentlerin Doğuşu. Ankara: İmge Kitabevi.
• Kafesoğlu, İ. (1977). Türk milli kültürü. İstanbul: Ötüken Neşriyat AŞ.
• Karakoç, S. (2005). Kıyamet Aşısı. İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Kartal, K. (1982). Kentleşme Sürecinde Toplumsal Değişme Odağı Olarak Ankara. Erder. T (Ed.) Kentsel Bütünleşme kitabı içinde (ss.123-163). Ankara: Türkiye Gelişme Araştırmaları Vakfı.
• Kayaer, O. (2021, Ağustos). Kent mi, Şehir mi. Erişim adresi: https://hertaraf.com/koseyazisi-osman-kayaer-kent-mi-sehir-mi-662
• Keleş, R. (1973). 100 Soruda Türkiye'de Şehirleşme. Ankara: Gerçek Yayınevi.
• Keleş, R. (2008). Kentleşme Politikası. Ankara: İmge Kitabevi.
• Kuban, D. (1968). Anadolu- Türk şehri: Tarihî Gelişmesi, Sosyal ve Fizikî Özellikleri Üzerinde Bazı Gelişmeler. Vakıflar Dergisi, (7), 53-73.
• Ökten, S. (2017). Fincanımda Kola Var. İstanbul: Tutikitap.
• Pırenne, H. (1994). Ortaçağ Kentleri -Kökenleri ve Ticaretin Canlanması. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Rex, J. ve Moore, R., (1974). Race, Community, and Conflict (4th ed.). London:Oxford University Press,
• Sami, Ş. (2009). Kamus-i Türki. İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Sennett, R. (2002). Kamusal İnsanın Çöküşü. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Serjeant, R. B. (Ed.). (1992). İslam Şehri. İstanbul: Ağaç Yayıncılık.
• Soykan, F. (1999). Doğal Çevre ve Kırsal Kültürle Bütünleşen Bir Turizm Türü: Kırsal Turizm. Kırsal Turizm. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 10(1), 67-75.
• Simmel, G. (2000). Öncesizliğin ve Sonrasızlığın Işığında An Resimleri Felsefi Minyatürler. Ankara: Dost Kitabevi.
• Simmel, G. (2013). Modern Kültürde Çatışma. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (1969). Beş Şehir. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• Tanyeli, U. (1987). Anadolu Türk Kentinde Fiziksel Yapının Evrim Süreci, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı (Doktora tezi), İstanbul.
• Tatlıdil, E. (1992). Kent Sosyolojisi Kuram ve Kavramlar. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi Sosyoloji Dergisi, 5, 25-43.
• Touraine, A. (1995). Modernliğin Eleştirisi. İstanbul:Yapı Kredi Yayınları.
• Volpi, F. (2006). Algeria’s Pseudo-democratic Politics: Lessons for Democratization in the Middle East. Democratization, 442-455.
• Kartal, K. (1982). Kentleşme Sürecinde Toplumsal Değişme Odağı Olarak Ankara. Erder. T (Ed.) Kentsel Bütünleşme kitabı içinde (ss.123-163). Ankara: Türkiye Gelişme Araştırmaları Vakfı.
• Wirth, L. (2002). Bir Yaşam Biçimi Olarak Kentlileşme. Alkan, A. ve Duru, B. (Der.) 20.Yüzyıl Kenti kitabı içinde (ss.77-106). Ankara: İmge Yayınevi.
• Yalanız, Y. Şehir, kent ya da her neyse. Millî Gazete. 18.02.2019., https://www.milligazete.com.tr/makale/1880494/yusuf-yalaniz/sehir-kent-ya-da-her-neyse (Erişi m Tarihi, 20.09.2021).