Öz
Özet:
Organik atık ve artıkların bertarafı için uygulanan yöntemlerden biri de kompostlamadır. Bu çalışmada, bazı tarımsal ve endüstriyel organik atıkların farklı kompozisyonlarla kompostlanarak tarımda kullanılma olanaklarının araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla; elma suyu fabrika atıkları (A.W.), sigara fabrikası atıkları (T.W), deri işleme fabrikası atıkları (L.W.), buğday sapı (W.W.) ve mısır sapı (C.W) gibi organik atıklar kompostlama materyali olarak kullanılmıştır. Indore yönteminin kullanıldığı kompostlama işleminde, adı geçen organik atıkların farklı oranlarından 7 farklı karışım hazırlanmıştır. Laboratuvar koşullarında yürütülen deneme, tesadüf parselleri deneme desenine göre 3 yinelemeli olarak yürütülmüştür. Hazırlanan karışımlara su ilave edilerek oda sıcaklığında (20-25°C) ayrışmaya bırakılmıştır. 10-15 gün ara ile karıştırılan materyallerin kompostlaşması 6 ayda gerçekleştirilmiştir. Elde edilen 7 farklı kompostun verimlilik özellikleri yapılan analizler ile belirlenmiş ve verime etkisini belirlemek için toprağa belli oranlarda karıştırılan kompostların olduğu saksılarda yulaf bitkisi (Avena sativa L.) yetiştirilmiştir. 45 gün süre ile yetiştirilen bitkiler hasat edildikten sonra kuru ağırlıkları ile N, P, K, Fe, Cu, Zn ve Cu içerikleri belirlenmiştir. Sonuçları istatistiki olarak değerlendirmek için varyans analizi ve Duncan testi uygulanmıştır.
Araştırma sonucunda elde edilen kompost karışımlarının N derişiminin, 9.24-4.03 g kg-1; P derişiminin, 0.92-0.09 g kg-1; K derişiminin, 24.2-10.0 g kg-1; Fe derişiminin; 14.2-5.3 mg kg-1, Cu derişiminin, 2.80-1.50 mg kg-1; Zn derişiminin, 12.3-6.20 mg kg-1, Mn derişiminin, 27.2-19.7 mg kg-1; EC'nin 11.100-1.750 µmhos cm-1; pH'ın, 6.85-8.32 ve C/N oranının da, 28.2-8.9 arasında olduğu belirlenmiştir. 7 kompost varyantının da kontrole göre verimde artışa neden olduğu, artışın kompost çeşidine göre değiştiği, artış oranının ise %45-%6 arasında değiştiği belirlenmiştir. Araştırma sonucuna göre, elde edilen tüm kompost varyantlarının bitki besin elementlerince zenginleştirilerek organik gübre olarak tarımda kullanılabileceği sonucu elde edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Kompostlama, tarımsal atıklar, endüstriyel organik atıklar, yulaf, verim
Abstract:
Composting is one of the applied methods to organic waste disposal methods. In this study, some agricultural and industrial organic wastes of agricultural sector are composted, as different compositions, to see whether they are usable as agricultural aids. To this end, apple juice factory waste (A.W), cigarette factory waste (T.W), leather processing factory waste (L.W.), organic wastes, namely wheat stalk (W.W) and corn stalk (C.W.) material, are used as composted material. Indore method of composting process was adopted; seven different compositions prepared from the aforementioned organic wastes were prepared. Laboratory experiments were carried out in conditions according to a pattern of coincidence plot experiment that was carried out by three replications. Prepared at room temperature, the mixtures (20-25 °C) were left to decompose for six months. Compost mixtures were mixed carefully every 10 to 15 days. Finally after 6 months compost mixtures were found to be fully composted. Obtained 7 different composts, yield analysis were determined and the effects of these mixtures on soil when applied in certain proportions in previously unused pots and on oat plant (Avena sativa L.) which was cultivated were determined. Plants were allowed to grow for a period of 45 days and then they were harvested to determine their dry weight and N, P, K, Fe, Cu, Zn and Cu contents. Results of the statistical analysis in terms of variance analysis and Duncan test were obtained. According to the results; N, P, K, Fe, Cu, Zn and Mn contents of seven different compost mixtures were found to be between 9.24 and 4.03 g kg-1; 0.92 and 0.09 g kg-1; 24.2 and 10.0 g kg-1; 14.2 and 5.3 mg kg-1; 2.80 and 1.50 mg kg-1; 12.3 and 6.20 mg kg-1; 27.2 and 19.7 mg kg-1, respectively. Electrical conductivity of seven different compost mixtures was measured between 11,100 and 1,750 μmhos cm-1; pH was found to be between 6.85 and 8.32 and C/N was detected to be between 28.2 and 8.9. Compared to the control, all seven compost mixtures were found to increase plant yield and this increase was found to be between 45% and 6%. Based on the results, all compost mixtures, especially three compost mixtures (since they gave statistically significant difference), were found to increase soil fertility as well as plant yield being as useful in agriculture.
Key words: Composting, Agricultural wastes, Industrial organic wastes, oat plant, yield