Kahramanmaraş'ın Coğrafi İşaretli Ürünleri ve İlin Potansiyel Durumu

Yıl 2017, Cilt: 20 Sayı: 1, 80 - 88, 01.01.2017

Kenan Sinan Dayısoylu , Tarık Yörükoğlu , Tuğberk Ançel

Öz

Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle kökenin bulunduğu bir yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş ürünler coğrafi işaret olarak nitelenir ve bu tarz ürünler yasalar ile korunmaktadır. Coğrafi işaretler, menşe adı ve mahreç işareti olarak ikiye ayrılmıştır. Coğrafi işaretler kimi zaman tarımsal bir ürün olabildiği gibi doğal ürünler, maden, el sanatları ve sanayi ürünleri de olabilmektedir.

Kahramanmaraş ili, Akdeniz bölgesini İç Anadolu, Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgesine bağlayan bir geçiş bölgesi olması ve geçmişten günümüze çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmasıyla coğrafi işaret açısından zengin bir potansiyeli barındırmaktadır.

Bu çalışmada, ilk olarak Kahramanmaraş ilinde koruma altına alınan coğrafi işaretler, menşe veya mahreç olma özellikleriyle ele alınmıştır. Sonraki bölümde ise Kahramanmaraş ilinin coğrafi işaret potansiyeli zenginliğine dikkat çekilerek; coğrafi işarete konu olabilecek ürünlerin tespiti ve bu ürünlerin menşe adı veya mahreç işareti üzerinden tescil durumları irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Kahramanmaraş, Coğrafi İşaret, Mahreç İşareti ve Menşe Adı, Yöresel Ürünler

 

The Products with Geographical Indication of Kahramanmaraş Province and Its Potentials

 

ABSTRACT: Products, which are a specific quality, a reputation or others criteria be synonymous with origin of its area, region or country are called as geographical indication and this kind of products are under protection of law. Geographical indication are divided into two categories; designation of origin and geographic indication.  Sometimes geographical indications can be agricultural products, sometimes can be natural or industrial products, can also mining or handcraft products.

Kahramanmaraş province, a transition region, connects Mediterranean region between Central Anatolia, Southeastern and Eastern Anatolia and has a rich geographical indications potential due to fact that hosted a various civilization from past to present,

In this study, it is first discussed geographic indications, putting under protection, in terms of designation of origin or geographic indication in Kahramanmaraş province. In the next section drawing attention to the potential wealth of geographical indications of Kahramanmaraş province; it is determined products which have potential to be a geographical indication. And also it is discussed whether these product are designation of origin or geographic indication.

Key words: Kahramanmaraş, Geographical Indications, Designation of Origin, Local Product.

Kaynakça

• Akın EB 2006. Coğrafi İşaret Olarak Tescil Edilmiş Malatya Kayısısının Teknolojik Özelliklerinin Saptanması ve Gıda Güvenliği Açısından Araştırılması. Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Müh. Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Ankara, 136 s.
• Akpınarlı F, Baykasoğlu N, Kurt G, Yılmazoğlu İH, Yıldız E 2014. Kahramanmaraş El Sanatları Cilt 2. Hangar Yayıncılık, Ankara, 12-268.
• Alparslan Y, Yakar S 2009. Seyahatname, Şehir Tarihi ve Coğrafya Kitaplarına Göre Maraş. Ukde Yayıncılık, Kahramanmaraş, 39-42.
• Alparslan Y, Özturan HA 2012. Eski Maraş’ta Aile Ev Ekonomisi ve Zahra. Ukde Yayıncılık, Kahramanmaraş, 49-131.
• Altun İ 1995. Kahramanmaraş-Elbistan Bölgesinde Üretilen Kelle Peynirinin Teknik ve Hijyenik Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Müh. Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Van, 58 s.
• Anonim 1995. 555 Sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin Uygulama Şeklini Gösterir Yönetmelik. http://www.tpe.gov.tr/TurkPatentEnstitusu/resources/temp/B599A95C-2ECC-4096-B289-04F2FBD63B76.pdf (Erişim tarihi: 01.06.2016).
• Anonim 1996. Özel İhtisas Komisyonu Raporları. http://www.kalkinma.gov.tr/lists/zel%20htisas%20komisyonu%20raporlar/allitems.aspx (Erişim tarihi: 23.05.2016).
• Anonim 2002. Maraş Biberi. http://www.tpe.gov.tr/TurkPatentEnstitusu/resources/temp/F6465DA2-798F-4A44-962B-15BA8EA745D5.pdf (Erişim tarihi: 01.06.2016).
• Anonim 2010a. Andırın Tirşiği. http://www.tpe.gov.tr/TurkPatentEnstitusu/resources/temp/EA899ADD-BFBD-4949-857C-7164413587B9.pdf (Erişim tarihi: 01.06.2016).
• Anonim 2010b. Maraş Tarhanası. http://www.tpe.gov.tr/TurkPatentEnstitusu/resources/temp/E798CDA9-6467-4979-85A5-069A4325123A.pdf (Erişim tarihi: 01.06.2016).
• Anonim 2011a. T.C. Kahramanmaraş İli 2012-2016 Yılları Tarımsal Yatırım ve Üretim Stratejik Planı. Kahramanmaraş İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, Kahramanmaraş, 61-195.
• Anonim 2011b. Çağlayancerit Cevizi. http://www.tpe.gov.tr/TurkPatentEnstitusu/resources/temp/563EECFE-326A-4EBD-8E71-EF22329AC027.pdf (Erişim tarihi: 01.06.2016).
• Anonim 2011c. Kahramanmaraş Turizm Eylem Planı. Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı Yayınları, Kahramanmaraş, 38-79.
• Anonim 2012. Maraş Burma Bileziği. http://www.tpe.gov.tr/TurkPatentEnstitusu/resources/temp/7DC82C76-2AE6-4D33-AC48-26D6F2345AD0.pdf (Erişim tarihi: 01.06.2016).
• Anonim 2014a. Akdeniz’in Altın Kenti Kahramanmaraş. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, 95-299.
• Anonim 2014b. Başvuru Aşamasındaki Coğrafi İşaretler. http://www.tpe.gov.tr/TurkPatentEnstitusu/geographicalList/ (Erişim tarihi: 01.06.2016).
• Anonim 2015a. Doğu Akdeniz Asma Gen Kaynaklarının Belirlenmesi ve Muhafazası. http://arastirma.tarim.gov.tr/dagtem/Menu/30/Sonuclanan-Projeler (Erişim tarihi: 28.05.2016).
• Anonim 2015b. Hönüsü ve Kabarcık Üzüm Çeşitlerinde Klon Seleksiyonu. http://arastirma.tarim.gov.tr/dagtem/Menu/30/Sonuclanan-Projeler (Erişim tarihi: 28.05.2016).
• Anonim 2015c. Mado Geleneksel Lezzetlerinde Kahramanmaraş Beslenme Kültürü (Cilt 1). Mado Yayınevi, Kahramanmaraş, 64-160.
• Anonim 2015d. TR63 Bölge Planı. Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı Yayınları, Kahramanmaraş, 23-202.
• Anonim 2015e. TR63 Bölgesi Yaş Sebze Meyve Bölgesel Sektör Raporu. Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı Yayınları, Kahramanmaraş, 9-21.
• Anonim 2015f. Coğrafi Yapı. http://www.kahramanmaras.gov.tr/cografi-yapi (Erişim tarihi: 01.06.2016).
• Anonim 2015g. Yöresel Mutfak. http://www.kahramanmaraskulturturizm.gov.tr/TR,151915/yoresel-mutfak.html (Erişim tarihi: 01.06.2016).
• Anonim 2016a. Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretler. Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı 3 Aylık Dergisi, 4(9): 6-60.
• Anonim 2016b. İklim Sınıflandırması, Kahramanmaraş. http://www.mgm.gov.tr/iklim/iklim-siniflandirmalari.aspx?m=KAHRAMANMARAS (Erişim tarihi: 05.08.2016).
• Çalışkan V, Koç H 2012. Türkiye’de Coğrafi İşaretlerin Dağılış Özelliklerinin ve Coğrafi İşaret Potansiyelinin Değerlendirilmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 17(28): 193-211.
• Kazancı E 2015. Kahramanmaraş’ın Nesi Meşhur. http://marasavucumda.com/kahramanmarasin-nesi-meshur/ (Erişim tarihi: 01.06.2016).
• Küpelikılıç S 2013. Kahramanmaraş Mutfak Kültürü ve Yöresel Lezzetler. Noya Medya Yayınevi, Kahramanmaraş, 10-249.
• Tekerek FS 2010. Sonsuz Evrende Bir Vav İle Bütünleşmek. Öncü Basımevi, Kahramanmaraş, 1-116.
• Yakar E, Yakar EB 2011. Maraş İşi Sim Sırma ve Bindallılar. Halim ofset Basımevi, Kahramanmaraş, 1-206.
• Yayan G, Kılıç A 2014. Kahramanmaraş Sandıklarında Kullanılan Motiflerin ve Sembollerin Dili. Öncü Basımevi, Kahramanmaraş, 1-114.
• Yener A 2012. Kahramanmaraş Piyasasında Keçi ve İnek Sütlerinden Yapılarak Satışa Sunulan Sıkma Peynirlerinin Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş, 79 s.
• Yenipınar U, Köşker H, Karacaoğlu S 2014. Turizmde Yerel Yiyeceklerin Önemi ve Coğrafi İşaretleme: Van Otlu Peyniri. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 2(2): 13-23.