Elit İvesi Koyunlarında Meme Tipinin ve Bazı Çevre Faktörlerinin Süt Verimine Etkisi

Yıl 2017, Cilt: 20 Sayı: 4, 344 - 349, 22.06.2017

Ali Kaygısız , Birol Dağ

https://doi.org/10.18016/ksudobil.285944

Öz

Bu çalışmada Ceylanpınar tarım işletmesinde
yetiştirilen Elit İvesi koyun (n=1434) sürüsünde meme tiplerinin ve bazı çevre
faktörlerinin süt verimine etkileri incelenmiştir. Koyunların meme tipleri Epstein’in bildirdiği şemadan yararlanılarak
belirlenmiştir. Sürüde I, II, III, IV ve VI meme tipleri oranları ise sırasıyla
% 31, %1, %42, %3 ve %23 olarak tespit edilmiştir. Laktasyon süt verimi ve laktasyon süresine ait genel ortalamalar
sırasıyla 244.39±73.04 l ve 173.81±16.92 gün olarak hesaplanmıştır. Laktasyon süt verimi üzerine meme tipi, doğum tipi, yıl ve laktasyon
sırasının etkileri önemli bulunmuştur (P<0.01). Ayrıca, laktasyon süresi
üzerine doğum tipi dışındaki faktörlerin etkileri önemli bulunmuştur (P<0.05,
P<0.01). Araştırma sonuçlarına dayanarak yıllardan beri uygulanan subjektif
seleksiyon ile gerek süt veriminde ve gerekse makineli sağıma uygun meme
tipleri bakımından sürünün ıslahında önemli bir ilerleme sağlandığı, ancak verim
kontrollerine ve objektif değerlendirmelere dayalı bir seleksiyon ile daha
fazla bir ilerlemenin sağlanabileceği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

İvesi, koyun, mem tipi, süt verim özellikleri

Effects of Udder Types and Some Environmental Factors on Milk Production of Improved Awassi Sheep

Öz

In this research, the
effects of udder types and some environmental factors on milk production of an
Elite Awassi sheep flock (n = 1434) raised in Ceylanpınar State Farm were
investigated. Udder types were determined according to Epstein’s
schema. Udder type I, II, III, IV and VI sustained the
ratios of 31%, 1%, 42%, 3% and 23%, respectively. The average of total milk
yield and lactation period were determined 244.39±73.04 l and 173.81±16.92 days, respectively. Effect of udder types, birth type, birth year and
lactation order on lactation milk yield were significant (P< 0.01). Effect
of udder types, birth year and lactation order on lactation length were
significant (P<0.05, P<0.01). Based on these results, it could be said
that significant progress were made in improvement of both milk yield and
appropriate udder types of machine milking by subjective selection over the years, but even more progress can be
achieved with a selection based yield controls and objective evaluations.

Anahtar Kelimeler

Awassi, sheep, milk yield traits, udder types

Kaynakça

• Aktaş ZM, Kaygısız A, Baş S 2012. Kahramanmaraş Yetiştirici Şartlarında Türk Saanen Keçilerinin Süt Verim Özellikleri, Bazı Meme Ölçüleri ve SHS Arasındaki İlişkiler. Doğa Bilimleri Derg., 15: 7-17.
• Al-Samarai WI, Al-Kazraji, WJ, Al-Jelawi JR, Ajeel HM 2015. The Effect of Some Environmental Factor in Some Growth Traits and Milk Production in Turkish Awassi Sheep. Diyala Agricultural Sciences Journal, 7: 59-68.
• Altinçekiç ŞÖ, Koyuncu M 2011. Relationship Between Udder Measurements and The Linear Scores for Udder Morphology Traits in Kıvırcık, Tahirova and Karacabey Merino Ewes. Kafkas Universitesi Veteriner Fakultesi Dergisi, 17(1): 71-76.
• Canatan, T 2010. Konya Merinoslarında Meme Tipinin Süt Verimi, Somatik Süt Verimi, Somatik Hücre Sayısı ve Kuzularda Büyümeye Etkileri. http://www.tarim. gov.tr/ TAGEM/Menu/27 /Proje-Degerlendirme-Toplantilari
• Dağ B 1996. TİGEM Gözlü Tarım İşletmesinde Yetiştirilen Akkaraman ve İvesi Sürülerinde Süt Ve Yapagı Verimi Özelliklerini Etkileyen Bazı Faktörlerin Parametrelerinin Tahmini. Doktora Tezi, S.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Anabilim Dalı (Basılmamış), Konya, 108 s.
• Dağ B 2000. Akkaraman Koyunlarında Meme Ölçüleri İle Süt Verimi Arasındaki İlişkiler. Hayvancılık Araş. Derg, 10: 39-42.
• Dağ B, Zülkadir U 2004. Relationships Among Udder Traits and Milk Production in Unimproved Awassi Sheep. Journal of Animal and Veterinary Advances, 3: 730-735.
• Doğan Ş, Aytekin İ, Boztepe S 2013. Anadolu Merinosu Koyunlarında Meme Tipleri İle Meme Özellikleri, Süt Verimi ve Bileşenleri Arasındaki İlişkiler. Journal of Tekirdag Agricultural Faculty, 10: 58-69.
• Epstein H 1985. The Awassi Sheep With Special Reference to The Improved Dairy Type. FAO Animal Production and Health Paper 57, Food and Agriculture Organization of The United Nations. Rome.
• Fernanadez G, Baro JA, de la Fuente LF, San Primitivo F. 1997. Genetic Parameters for Linear Evaluation System for Udder Traits of Dairy Ewes. J. Dairy Sci., 80: 601-605.
• Gootwine E, Alef B, Gadeesh S 1980. Udder conformation and its heritability in the Assaf (Awassi x East Friesian) cross of dairy sheep in Israel. Ann. Gen. Sél. Anim., 12, 9-13.
• Gürsoy O, Özcan L 1983. Ceylanpinar Devlet Üretme Çiftliği Ekstansif ve Yarı Entansif Koşullarında Yetiştirilen İvesi Koyunlarının Bazı Özellikleri Üzerinde Karşılaştırmalı Araştırmalar. Çukurova Üniv. Zir. Fak. Yıllığı, 14: 115–168.
• ICAR 2010. International Committee for Animal Recording : Guidelines Approved by the General Assembly Held in Riga, Latvia on June 2010. (http://www.icar.org/ Documents/ Rules%20 and%20regulations/ Guidelines /Guidelines_ 2011.pdf). Iniguez L, Hilali M, Thomas DL, Jesry G 2009. Udder Measurements and Milk Production in Two Awassi Sheep Geno- Types and Their Crosses. J. Dairy Sci. 92: 4613-4620.
• Kominakis AP, Papavasiliou D, Rogdakisa E 2009. Relationships Among Udder Characteristics, Milk Yield and, Nonyield Traits in Frizarta Dairy Sheep. Small Rumin. Res. 84: 82-88.
• Kukovics S, Nagy A, Molnar A, Abraham M. 1993. Relationships Among Udder Types and Relative Udder Size and Milk Production as well as Their Changes During the Succesives Lactations. In: Kukovics, S. (Ed.) Proc. 5th Int. Symp. Machine Milking Small Ruminants, Budapest, Hungary, pp: 40-53.
• Legarra A, Ugarte E 2005. Genetic Parameters of Udder Traits, Somatic Cell Score and Milk Yield in Latxa Sheep. J. Dairy Sci. 88: 2238-2245.
• Marnet PG, McKusick BC 2001. Regulation of Milk Ejection and Milkability in Small Ruminats. Livest Prod Sci, 70: 125 – 133. Mavrogenis AP, Papachristoforou C, Lysandrides P, Roushias A 1988. Environmental and genetic factors affecting udder characters and milk production in Chios sheep. Genet. Sel. Evol., INRA Editions, 20 (4), pp.477-488.
• Merkhan KY 2014. Milk Traits And Their Relationship with Udder Measurements in Awassi Ewes. Iranian Journal of Applied Animal Science, 4: 521-526.
• Pollott GE, Gootwine E 2001. A Genetic Analysis of Complete Lactation Milk Production in İmproved Awassi Sheep. Livestock Production Sci., 71: 37-47.
• Reiad K, Al-Azzawı W, Al-Najjar K, Masrı Y, Salhab S, Abdo Z, El-Herek İ, Omed H, Saatcı M 2010. Factors Influencing the Milk Production of Awassi Sheep in A Flock With the Selected Lines at the Agricultural Scientific Research Centre in Salamieh/Syria. Kafkas Univ Vet Fak Derg, 16: 425-430.
• SAS., 2003. SAS user’s guide version 9.1: Statistics. SAS Institute, Inc, Cary, NC.
• Sezenler T, Ceyhan A, Yüksel MA, Önaldı AT, Yıldırır M 2016. Effect of parity and type of lambing on performance and udder traits of Bandirma ewes. The Indian Journal of Animal Sciences, 86(5) : 575-577.
• Şeker İ, Bayraktar M 2001. Sütçü Irk Koyunlarda Damızlık Seçiminde Meme Puvantajının Yeri ve Kullanımı. FÜ. Sağ. Bil., Vet., Derg., 15:219-224 .
• Vanlı Y, Özsoy MK, Emsen H, Dayıoğlu H, Baş S 1984. İvesi Koyunlarında Verimlilik. Atatürk Üniv. Zir. Fak. Zir. Derg, 15: 39-50.
• Yardımcı M, Özbeyaz C 2001. Akkaraman, Sakız X Akkaraman Melezi F1 Koyunlarının Süt Verimi ve Meme Özelliklerinin Karşılaştırılması. Lalahan Hay. Araş. Enst. Derg, 41: 63-77.
• Yıldız A, Yıldız N 2002. Ceylanpınar Tarım İşletmesi’nde İvesi Koyunlarının Süt Verimi ve Laktasyon Süresi. YYU Vet Fak Derg, 13: 117-122.