Okulların Örgütsel DNA Özelliklerinin Bürokratik Eğilime Etkisinin Yapısal Eşitlik Modellemesi ile İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 2, 67 - 84, 31.12.2021

Davut Nacar , Zülfü Demirtaş

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmen algılarına göre okulların örgütsel DNA özelliklerinin bürokratik eğilime etkilerini incelemektir. Araştırma nicel araştırma yöntemlerden ilişkisel tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini 2019-2020 eğitim öğretim yılı Kahramanmaraş ili - Onikişubat ve Dulkadiroğlu merkez ilçelerindeki liselerde görev yapmakta olan 2598 öğretmen oluştururken örneklemini bu ilçelerde görev yapmakta olan 537 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veri elde etmek için okulların örgütsel DNA Özellikleri Ölçeği ve Okulların Bürokratik Özellikleri Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada veriler yapısal eşitlik modeli kullanarak analiz edilmiştir. İletişime açık, girişimci ve bürokratik okulun bürokratik eğilim üzerinde anlamlı bir etkisi vardır.

Anahtar Kelimeler

Bürokratik Eğilim, Güç Kullanımı., Örgütsel DNA

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

Investigation of the Effect of Organizational DNA Characteristics of Schools on Bureaucratic Tendency by Structural Equation Modeling

Öz

The purpose of this research is to examine the effects of school organizational DNA characteristics on bureaucratic tendency according to teacher perceptions. The research was carried out in the relational survey model, which is one of the quantitative research methods. The population of the research consists of 2598 teachers working in high schools in the central districts of Kahramanmaraş - Onikişubat and Dulkadiroğlu in the 2019 - 2020 academic year, while the sample consists of 537 teachers working in these districts. Organizational DNA Characteristics Scale of Schools and Bureaucratic Characteristics Scale of Schools were used to obtain data in the study. In the study, the data were analyzed using the structural equation model. The communicative, entrepreneurial and bureaucratic school has a significant effect on the bureaucratic tendency.

Anahtar Kelimeler

Organizational DNA, Bureaucratic Tendency, Using of Power

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• Alberts, B., Bray, D., Lewis, J., Raff, M., Roberts, K., & Watson, J. D. (1994). Molecular biology of the cell. Garland Publishing, Inc.
• Albert, S., & Whetten, D. (1985). Organizational ıdentity. Research İn Organizational Behavior, 7, 263–295. https://psycnet.apa.org/record/1986-02640-001
• Arıcan, T. (2009). Öğretmenlerde mesleki tükenmişlik ve okul yönetiminde bürokrasi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi.
• Ataman, G. (2001), İşletme yönetimi. Türkmen Yayıncılık.
• Aydın, N. (2012). Weberyen bürokraside liyakat ve türk kamu bürokrasisinden bir kesit: ‘siyasetin bürokrasi ironisi’. Sayıştay Dergisi, 85, 51–67. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sayistay/issue/61540/919083
• Aziz, A. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem ve teknikleri (5. Baskı). Nobel Yayıncılık.
• Balcı, A. (2001). Sosyal bilimlerde araştırma. Pegem A Yayıncılık.
• Balıkçı, A. (2016). Bürokrasi ve gündelik hayat bağlamında okul müdürlüğünün incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Bancar, A. (2016). Örgüt DNA’sı. Nobel Yayıncılık.
• Baskin, K. (1998). Corporate DNA: Learning From Life. Butterworth-Heinemann.
• Buluç, B. (2009). İlköğretim okullarında bürokratik okul yapısı ile okul müdürlerinin liderlik stilleri arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 34(152), 71–86. http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/9
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö., & Köklü, N. (2016). Sosyal bilimler için istatistik. Pegem A Yayıncılık.
• Cerit, Y. (2012). Okulun bürokratik yapısı ile sınıf öğretmenlerinin profesyonel davranışları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 4(4), 497–521. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/108164
• Creswell, J. W. (2017). Eğitim araştırmaları. (Çev. Ed. H. Ekşi). Adama Yayıncılık.
• Çandır, E. (2005). Örgütsel DNA ve bir uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi.
• Dönder, H. H. (2006). Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ve bürokrasi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi.
• Gagliardi, P. (1986). Örgütsel kültürlerin oluşturulması ve değişimi: kavramsal bir çerçeve. Organizasyon Çalışmaları, 7(2), 117–134. https://doi:10.1177/017084 0686 00700203
• Gioia, D. A., Schultz, M. & Corley, K. G. (2000). Organizational identity, image, and adaptive instability. Academy of Management Review, 25(1), 63–81. https://doi.org/10.2307/259263
• Gönüllü, Y. (2009). Bürokrasi ile öğretmen yeterliliği arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi.
• Hatch, M. J. & Schultz, M. (1997). Relations between organizational culture, identity and image. European Journal of Marketing, 31(6), 356-365. https://doi.org/10.1108/eb060636
• Karaman, K., Yücel, C. & Dönder, H. (2008). Öğretmen görüşlerine göre, okullardaki bürokrasi ile örgütsel vatandaşlık arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 53, 49–74. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/108295
• Karasar, N. (2003). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayıncılık.
• Karcıoğlu, F. (2001). Örgüt kültürü ve örgüt iklimi ilişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1), 265–283. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/29932
• Kono, T. (1992). Corporate Culture and long-range plannig. Strategic Management in Japanese Companies. 23(4), 9–19. https://doi.org/10.1016/0024-6301(90) 901 48-W
• Lunenburg, F. C., & Ornstein A. C. (2013). Örgütsel yapı (Çev. Ed. G. Aratman). Nobel Yayıncılık.
• Marguerite G. L., Dean T. S. & Katherine H. V. (2006). Methods in educational research; from theory to practice. Jossey-Bass.
• Mintzberg, H. (2014). Örgütler ve yapıları (Çev. Ed. A. Aypay). Nobel Yayıncılık.
• Moingeon, B., & Ramanantsoa, B. (1997). Understanding corporate ıdentity: the french school of thought. European Journal of Marketing, 31(6), 383–395. https://doi.org/10.1108/eb060638
• Nacar, D. (2021). Okulların örgütsel DNA özelliklerinin öğretmenlerin bürokratik eğilim ve gücün yönetsel kullanım algıları üzerindeki etkileri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi.
• Ottekin Demirbolat, A. (2016). Öğretmenlerin bürokratik sosyalleşme düzeyleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(2), 41–55.
• Ömeroğlu, Ö. (2006). Okul yönetiminde bürokrasi ile öğretmenlerin okula ilişkin tutumları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Önal, H. (2012). İlköğretim kurumlarında örgüt kültürü ile bürokrasi arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi.
• Özdemir, S. (2012). İlköğretim okullarında okul kültürü ile örgütsel sağlık arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(4), 599–620. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/108168
• Özdemir, S., & Cemaloğlu, N. (2000). Eğitimde örgütsel yenileşme ve karara katılma. Milli Eğitim. Nisan-Mayıs-Haziran. Sayı: 146.
• Öztürk, N. (2001). Liselerde bürokratikleşme ve öğretmenlerin stres düzeyleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Pounder, D. G., & Blase, J. J. (1988). Principal favoritism: explanations, effects and implications for practice. University of Arkansas University Libraries, 19(1), 3–7. https://eric.ed.gov/?id=EJ380024
• Robbins, S. (1990). Organization theory: structure, design, and applications (3rd Edition). Prentice Hall.
• Soroush, S., Esfahani, D., Mohammadpouri, M., & Poorfarahmand, B. (2014). Studying of organizational dna in esfahan povince sport and youth offices. International Journal of Human Resource Studies, 4(3),125–138. http://dx.doi.org/10.5296/ijhrs.v4i3.5903