Psikolojik Danışman Adaylarına Pandemi Döneminde Danışmanlık Becerilerinin Kazandırılması: Bireyle Psikolojik Danışma Uygulamalarına İlişkin Değerlendirme

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 86 - 103, 27.06.2024

Ali Güllü , İsmail Yelpaze

Öz

Psikolojik danışma, ruh sağlığı konusunda yardıma ihtiyacı olanlara sunulan profesyonel bir hizmettir. Bu yardım hizmetini sağlayacak psikolojik danışmanların bir eğitimden geçerek belirli yeterliklere sahip olması beklenmektedir. Bu yeterlikler üniversitelerin rehberlik ve psikolojik danışmanlık (RPD) lisans programlarında verilmektedir. Bu çalışmanın amacı, RPD son sınıf öğrencilerinin psikolojik danışma becerilerini Covid-19 pandemi sürecinde nasıl kullandıklarına ilişkin deneyimleri araştırmaktır. Araştırmanın katılımcıları üç farklı üniversiteden RPD son sınıftaki bireyle psikolojik danışma uygulaması dersini alan 62 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik desen ile yürütülmüştür. Veriler çevrimiçi ortamda Psikolojik Danışma Oturumları İçin Temel Psikolojik Danışma Becerileri Ölçeği ve araştırmacılar tarafından oluşturulan açık uçlu sorularla toplanmıştır. Bulgulara bakıldığında, psikolojik danışman adaylarının iletişim ve ilişki kurma, danışanı değerlendirme ve müdahale becerileri noktasında kendilerini yeterli hissettikleri bulunmuştur. Katılımcılar ortalama sekiz oturum danışma yapmışlardır. Psikolojik danışman adayları kendi becerilerini artıran etmenler olarak model alma, alınan teorik dersler, süpervizyon, uygulama yapma, alınan okul dışı eğitim, araştırma ve kişilik özellikleri olarak belirtmişlerdir. Engelleyici etmenler olarak; dersin uygulanma biçimi, ulaşılan uygulama sayısı, kuramsal temel kaynaklı, süpervizör, danışma fiziksel ortamı, kaynak eksikliği, terapötik ortam, psikolojik danışma becerileri ve kişisel özellikleri olarak belirtmişlerdir. Danışmanlık becerilerini artırmak için sundukları öneriler ise süpervizör, uygulama imkânı ve sayısı, kuramsal psikolojik danışma becerileri, yüz yüze eğitim, terapötik ortam ve kişilik özelliklerinden oluşmaktadır

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Danışma becerileri, Pandemi, Psikolojik danışma

Kaynakça

• Aladağ, M. (2014). Psikolojik danışman eğitiminin farklı düzeylerinde bireyle psikolojik danışma uygulaması süpervizyonunda kritik olaylar. Ege Eğitim Dergisi, 15(2), 428-475. Bernard, J. M., & Goodyear, R. K. (2009). Fundamentals of clinical supervision ( 4th ed.). Pearson.
• Büyükgöze-Kavas, A. (2011). Bireysel ve grupla psikolojik danışma uygulamalarına yönelik bir değerlendirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 411-432 CACREP Psikolojik Danışmanlık ve İlgili Programların Akreditasyonu Konseyi (The Council for Accreditation of Counseling and Related Programs [CACREP]) Standartları (2009). Retrieved October 12, 2010, from http://67.199.126.156/doc/2009%20Standards.pdf.
• Carkhuff, R. R. (2000). The art of helping in the 21st century. U.S.A.: Human Resource Development Press, Inc.
• Council for Accreditation of Counseling and Related Educational Programs (CACREP). (2009). 2009 standards. Retrieved from http://www.cacrep.org/2009standards.html. Creswell, J. W. (2015). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (Çev. Ed. M Bütün & S. B. Demir). Sisyasal Yayın Dağıtım.
• Daşçı, E., Atik, G., Aşçıoğlu-Önal, A., Çelik, E.G. ve Güç, E. (2017). Psikolojik Danışman Adayları İçin Öz-Farkındalık ve Yönetim Stratejileri Ölçekleri: Türkçe formlarının geçerlik ve güvenirlik çalışması. IV. International Eurasian Educational Research Congress içinde (s.1544-1546). Pamukkale Üniversitesi.
• Egan, G. (1997). Kişilerarası ilişkiler kurmada ve kişisel yardım hizmetini vermede sistematik bir model (Çev. Ed. F. Akkoyun). Form Ofset. Ekoja, O. C. A., G.M, Rural Youth extension programme and counseling as means of eradicating gang delinquency in youths in Nigeria. Journal of the Nigeria Society for Educational Psychologist 2008, 6, 100-107.
• Eryılmaz, A. & Mutlu, T. (2018). Gelişimsel kapsamlı süpervizyon modeline ilişkin psikolojik danışman adaylarının görüşlerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(65), 123-141. DOI: 10.17755/esosder.306932
• Hackney, H. & Cormier, S. (2008). Psikolojik Danışma ilke ve teknikleri: Psikolojik Yardım Süreci El Kitabı (Çev. T. Ergene ve S. Aydemir-Sevim). Mentis Yayıncılık Hill, C. E., Roffman, M., Stahl, J., Friedman, S., Hummel, A., & Wallace, C, (2008) Helping skills training for undergraduates: Outcomes and prediction of outcomes. Journal of Counseling Psychology, 55 (3), 359-370.
• Hill, E. C., Sullivan, C., Knox, S., & Schlosser, L. Z. (2007). Becoming psychotherapists: Experiences of novice trainees in a begining graduate class. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training, 44(4), 434-449. Ivey, A. E., Ivey, M. B., & Zalaquett, C. P. (2018). Intentional interviewing and counseling: Facilitating client development in a multicultural society. 8 ed.; Independence, KY: Brooks/Cole, Cengage Learning.
• Gelso, C. J., & Carter, J. A. (1994). Components of the psychotherapy relationship: Their interaction and unfolding during treatment. Journal of Counseling Psychology, 41(3), 296–306. https://doi.org/10.1037/0022-0167.41.3.296 Rust, J. P., Raskin, J. D., & Hill, M. S. (2013). Problems of professional competence among counselor trainees: Programmatic issues and guidelines. Counselor Education and Supervision, 52(1), 30-42.
• Koçyiğit Özyiğit, M. ve Erkan Atik, Z. (2021). Covid-19 sürecinde psikolojik danışma ve süpervizyon: #evdekal Deneyimi. Başkent University Journal of Educaiton, 8(1), 253-274.
• Korban, İ. (2018). Psikolojik danışmanların çok kültürlü psikolojik danışma yeterliklerinin psikolojik danışma becerilerini yordama düzeyi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul
• Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. Meydan, B. (2014). Psikolojik danışman adaylarına psikolojik danışma becerilerinin kazandırılması: Karşılaştırmalı bir inceleme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 29(3), 110-123. Nwokolo, C., Counseling teachers towards the effectiveness of new trends in educational sciences. Procedia Social and Behavioral Sciences 2009, 1, 1029–1032.
• Öz Soysal, F. S. , Uz Baş, A. & Aysan, F. (2016). Okul Psikolojik Danışmanlarının Psikolojik Danışma Yaklaşımlarına İlişkin Görüşleri . Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 6(46), 53-69. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/tpdrd/issue/42744/515914
• Özteke Kozan, H. İ. (2018). Psikolojik Danışman Adaylarının Danışma Uygulamasına Yönelik Kaygıları: Nitel Bir Yaklaşım. OPUS International Journal of Society Researches, 9(16) , 109-137 . DOI: 10.26466/opus.476077 Paw Eng See, N. M. I. S. A. (2008). Lukisan sebagai proses diagnosis dan intervensi rawatan dalam sesi kaunseling. Jurnal PERKAMA, (Kuala Lumpur: Persatuan Kaunseling Malaysia), 14.
• Swank, J. M., Lambie, G. W., & Witta, E. L. (2012). An exploratory investigation of the Counseling Competencies Scale: A measure of counseling skills, dispositions, and behaviors. Counselor Education and Supervision, 51(3), 189-206. https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen-Yetistirme-Lisans Programlari/Rehberlik_ve_Psikolojik_Danismanlik_Lisans_Programi.pdf