The Religious Life in Şırnak

Yıl 2022, Sayı: 40, 218 - 263, 31.12.2022

Kayhan Bayram , Ali Coşkun

https://doi.org/10.35209/ksuifd.1142618

Öz

Our research includes a sociological field study investigating religious life in the city center of Şırnak and its districts. The social aspects of religious life in Şırnak, which has a sociologically important place in our country and the Southeastern Anatolia Region, are mentioned the functional characteristics of religion in the society. Through the research, it is aimed to put the religious life, which is important for the region and the country, on a scientifically sound basis. Questionnaire technique, which is a quantitative study model, was used in the research. The scale, field work, was conducted on 1299 people over the age of 18, regardless of gender. According to the results of the research, in the face of rapidly advancing modernization, industrialization, urbanization and technological progress, it is seen that the application level of religious-referenced norms in social life and towards religious practices is high in the Şırnak region. This research is very important because it is the first study on religious life conducted in Şırnak. In this respect, while our research will be a guide for future studies, it will also provide an opportunity to compare with the studies on religious life in other regions and cities.

Şırnak’ta Dini Hayat

Öz

Araştırmamız, Şırnak il merkezi ve ilçelerinde dini hayatı araştıran sosyolojik bir saha çalışmasını kapsamaktadır. Ülkemiz ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi için sosyolojik olarak önemli bir yere sahip Şırnak’ta dinsel yaşayışın toplumsal görünümleri, dinin toplumdaki işlevsel niteliklerine değinilmiştir. Araştırma vesilesiyle, bölge ve ülke açısından önem teşkil eden dini hayatın bilimsel olarak daha sağlıklı bir temele oturtulması amaçlanmıştır. Araştırmada nicel bir çalışma modeli olan anket tekniği kullanılmıştır. Ölçek, saha çalışması, cinsiyet farkı gözetilmeksizin 18 yaşından büyük 1299 kişi üzerinde yapılmıştır. Araştırma sonucuna göre, hızla ilerleyen modernleşme, sanayileşme, şehirleşme, teknolojik ilerlememeler karşısında, Şırnak bölgesinde dini referanslı normların sosyal hayatta etkin ve dini pratiklere yönelik uygulanma düzeyinin yüksek olduğu görülmektedir. Araştırma, Türkiye’de birçok bölgede ve kentte yapılan dini hayat konulu araştırmalar arasında, Şırnak’ta yapılan ilk çalışma olması nedeniyle oldukça önemlidir. Bu açıdan araştırmamız, kendinden sonraki çalışmalar için bir yol gösterici olacakken aynı zamanda, dini hayat konusunda diğer bölge ve kentlerde yapılan çalışmalar ile karşılaştırma imkânı sunacaktır.

Anahtar Kelimeler

Dini Hayat, Dini Tututm, Din Sosyolojisi, Nicel Araştırma, Şırnak

Kaynakça

• Akdoğan, Ali. Sosyal Değişme ve Din. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2004.
• Akyüz, Niyazi. Din Sosyolojisi. ed. İhsan Çapçıoğlu. Ankara: Grafiker Yayınları, 2018.
• Aldanmaz, Orhan. “Küreselleşme Bağlamında Şırnak’ta Kültürel ve Sosyal Değişiklikler”. Uluslararası Şırnak ve Çevresi Sempozyumu. ed. Nesim Doru. 442. Ankara: Şırnak Üniversitesi Yayınları, 2010.
• Altan, Bilal. “‘Osmanlı Devleti’nin Son Döneminde Yapı, Sorunlar ve İngilizlerle İlişkiler Açısından Goyan Aşireti’”. History Studies 1/12 (2020), 15-33.
• Altıkardeş, İsmet. Din ve Sosyal Bütünleşme. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2004.
• Arslantürk, Zeki. Araştırma Metod ve Teknikleri. İstanbul: M.Ü.İ.F, 4. Basım, 1999.
• Arslantürk, Zeki - Amman, M. Tayfun. Sosyoloji; Kavramlar-Kurumlar-Süreçler-Teoriler. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 7. Basım, 2011.
• Arslantürk, Zeki - Arslantürk, E. Hamit. Uygulamalı Sosyal Araştırma SPSS. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2010.
• Ayas, Mehmet Rami. Kur’an-ı Kerim’de Çalışma Kavramı Sosyolojik Bir Yaklaşım. İzmir: Akademi kitabevi, 1994.
• Aydınalp, Halil. Din ve Dünyevileşme. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2018.
• Aydınalp, Halil. Gerede’de Dini Hayat (Din Kurumu Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma). İstanbul: Gerede Belediyesi Kültür Yayınları, 2012.
• Aydınalp, Halil. “Sosyal Çatışma ve Din”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19/2 (2010), 187-215.
• Bellah, Robert N. The Broken Covenant, American Civil Religion on in Time of Trial. New York: The Seabury Press, 1975.
• Bellah, Robert N. “Toplumun ve Kültürün Ritüel Kökleri”. çev. Hüsamettin Arslan. Din Sosyolojisi El Kitabı. ed. Michele Dillon. 4. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2014.
• Berger, Peter L. - Luckmann, Thomas. Gerçekliğin Sosyal İnşası. çev. Vefa Saygın Öğütle. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2008.
• Bergson, Henri. Ahlak ve Dinin İki Kaynağı. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 3. Basım, 2017.
• Bilgiseven, Amiran Kurtkan. Din Sosyolojisi. İstanbul: Filiz Kitabevi, 1985.
• Böke, Kaan. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Alfa Yayınları, 4. Basım, 2014.
• Büyüköztürk, Şener vd. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 16. Basım, 2014.
• Cipriani, Roberto. Din Sosyolojisi: Tarih ve Teoriler. çev. Ali Coşkun. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2014.
• Coşkun, Ali. “Din Sosyolojisinin Problemleri”. Toplum Bilimleri Dergisi 11 (2017), 7-21.
• Coşkun, Ali. Din Toplum ve Kültür (Din Sosyolojisi ve Antropolojisine Giriş). İstanbul: İz Yayıncılık, 2. Basım, 2013.
• Coşkun, Ali. “Modern Toplumsal Düşünce Tarihinde Din Sorunu”. Bilgi ve Hikmet Dergisi 9 (1995).
• Coşkun, Ali. Sevgi Sosyolojisi (Din Sosyolojisi ve Antropolojisi Yazıları). İstanbul: Rağbet Yayınları, 2012.
• Çiftçi, Adil. Nasıl Bir Sosyal Bilim; Temel Sorunlar ve Yaklaşımlar. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2016.
• Dağlı, Yücel - Kahraman, Ali. Evliya Çelebi Seyahatnamesi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2001.
• Davie, Grace. “Din Sosyolojisi: Gelişimi ve Teorik Yaklaşımlar”. Din Sosyolojisi (Klasik ve Çağdaş Yaklaşımlar). ed. İhsan Çapçıoğlu - Bünyamin Solmaz. Konya: Çizgi Kitabevi, 2. Basım, 2009.
• Durkheim, Emile. Dini Hayatın İlkel Biçimleri. çev. Fuat Aydın. Ankara: Eski Yeni Yayınları, 3. Basım, 2018.
• Durkheim, Emile. Sosyolojik Yöntemin Kuralları. çev. Cenk Saraçoğlu. İstanbul: Bordo-Siyah Yayınları, 2010.
• Freyer, Hans. Din Sosyolojisi. ed. Mehmet Rami Ayas. çev. Turgut Kalpsüz. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2013.
• Furseth, Inger - Repstad, Pad. Din Sosyolojisine Giriş (Klasik ve Çağdaş Kuramlar). çev. İhsan Çapçıoğlu - Halil Aydınalp. Ankara: Atıf Yayınları, 2. Basım, 2020.
• Gay, L. vd. Educational Research: Competencies for Analysis and Application. New Jersey: Prentice Hall, 9. Basım, 2009.
• Glock, Charles Y. “Dindarlığın Boyutları Üzerine”. çev. Yasin Aktay vd. Din Sosyolojisi. Konya: Vadi Yayınları, 2. Basım, 1998.
• Gülenç, Ahmet. “Evliya Çelebi’nin Seyahatname Adlı Eserinde 17. Yüzyıl Cizre ve Çevresine Dair Gözlemler”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/28 (15 Haziran 2022), 53-75.
• Günay, Ünver. Din Sosyolojisi. İstanbul: İnsan Yayınları, 9. Basım, 2010.
• Gündoğmuş, Bekir. Siyasal Tercihler (Şırnak Örnekolay Araştırması). İstanbul: Düzey Yayınevi, 2014.
• Hamilton, Malcolm. The Sociology of Religion. London: Routledge, 2001.
• Han, Şerafeddin. Şerefname. çev. Celal Kabadayı - Rıza Katı. İstanbul: Yaba Yayınları, 2006.
• İnal, Vehbi. Engelilerde Toplumsal Bütünleşme ve Dindarlık. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2016.
• Kant, Imanuel. Eğitim Üzerine. çev. S. Emre Bekman. İstanbul: İz Yayıncılık, 2018.
• Kur’an Yolu Meali. çev. Hayrettin Karaman vd. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 6. Basım, 2016. Koluman, Aziz. Ortadoğu’da Süryanilik (Dini-Sosyal-Kültürel Hayat). Ankara: Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayınları, 2001.
• Köktaş, Mehmet Emin. Türkiye’de Dini Hayat. İstanbul: İşaret Yayınları, 1993.
• Kürkçüoğlu, Kemal Edip. Din Sosyolojisi. ed. Mustafa S. Kaçalin. İstanbul: Büyüyenay Yayınları, 2016.
• Luckman, Thomas. Görünmeyen Din. çev. Ali Coşkun - Fuat Aydın. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2003.
• Luhman, Niklas. Soziale Systeme. Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag, 1988.
• Menshing, Gustav. Dini Sosyoloji. çev. Mehmet Aydın. Konya: Din Bilimleri Yayınları, 2. Basım, 2004.
• Nicholas, William. Social Research Methods. New Delhi: Sage Publications Incorporated, 2006.
• Ogburn, William. Social Change, “Culturel Lag as Theory” Sciology and Social Research. New York: Viking Press, 7. Basım, 1957.
• Özer, Ahmet. Modernleşme ve Güneydoğu. Ankara: İmge Kitabevi, 1998.
• Özyurt, Cevat. “Durkheimn Sosyolojisinde Toplumsal Bütünleşme Aracı olarak Din”, Sosyal Teoride Din. ed. Cevat Özyurt - İbrahim Mazman. Ankara: Hece Yayınları, 2015.
• Paloutzian, F. Raymond. Invitation to the Psychology of Religion. Massachusetts: Allyn and Bacon A Viacom Company, 2. Basım, 1996.
• Ritzer, George - Stepnisky, Jeffery. Modern Sosyoloji Kuramları. çev. Himmet Hülür. Ankara: Deki Basım Yayım, 8. Basım, 2018.
• Schutz, Alfred. “Concept and Theory Formation in the Social Sciences”. Journal of Philosophy 51 (1954), 257-263.
• Sezen, Yümni. Maddeci Felsefenin Çıkmazları. İstanbul: İFAV Yayınları, 1993.
• Sezen, Yümni. Sosyoloji Açısından Din. İstanbul: İfav Yayınları, 1998.
• Şahin, Mehmet Cem. Kavram Atlası, Din Sosyoloji I. Ankara: Gazi Kitabevi, 2020.
• Şengül, Fatma Nur. Gençlik, Hedonizm ve Din (Z Kuşağı Örneği). Ankara: Akademisyen Kitabevi, 2021.
• Tezcan, Mahmut. Toplumsal ve Kültürel Değişme. Ankara: A.Ü.İ.F. Yayınları, 1990.
• Thompson, Jan. Odaktaki Sosyoloji (Din Sosyolojisine Giriş). çev. Bekir Zakir Çoban. İstanbul: Birey Yayınları, 2004.
• Turner, Stephen P. Sosyal Teori ve Sosyoloji (Klasikler ve Ötesi). çev. Ümit Tatlıcan. İstanbul: Küre Yayınları, 2. Basım, 2008.
• Türkdoğan, Orhan. Güneydoğu Kimliği (Aşiret Kültür İnsan). İstanbul: Alfa Yayınları, 2. Basım, 1998.
• Ünal, Mehmet Süheyl. Dinsel Bireycilik. İstanbul: Açılım Kitap, 2011.
• Üşümezsoy, Şener. Güneydoğu Kimin Yurdu? İstanbul: İleri Yayınları, 2010.
• Wach, Joachim. Din Sosyolojisine Giriş. çev. Battal İnandı. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1987.
• Wattt, W. Montogomery. Dinlerde Hakikat (Sosyolojik ve Psikolojik Bir Yaklaşım). çev. Fuat Aydın. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2013.
• Yaşın, Abdullah. Nuh Peygamber Tufanı ve Cudi Dağı. İstanbul: Kent Işıkları Yayınları, 2013.
• Yeğen, Mesut. Devlet Söyleminde Kürt Sorunu. İstanbul: İletişim Yayınları, 1999.
• Yıldız, Cengiz. Din Sosyolojisi Okumaları. İstanbul: Çıra Yayınları, 2015.
• Yılmaz, Hayati. Toplumsal Dönüşümde Sünnet. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2004.
• Yılmaz, Hüseyin. Din ve Dindarlık. İstanbul: Hikmet Yayınları, 2014.