İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ (İKY) UYGULAMALARININ ÖRGÜTSEL BAĞLILIK VE BİREYSEL PERFORMANSA ETKİSİ: BANKA ÇALIŞANLARI ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 2, 13 - 34, 28.12.2019

Salih Yeşil Burcu Özel

Öz

Küresel rekabetin köklü yönetim değişimleri
üzerindeki bir sonucu olarak, gerek özel gerekse kamu gibi insan faktörü
bulunduran tüm işletmelerin insan kaynağından maksimum şekilde yararlanmaları,
örgütün rakiplerine karşı yüksek derecede avantaj elde etmelerine olanak sağlamaktadır.
İKY uygulamalarının işletmelerde etkin ve verimli kullanımı, aidiyet duygusunun
oluşumuna ve bunun sonucu olarak örgütsel bağlılık ve bireysel performansta
olumlu gelişmeler sağlanmasına neden olabilecektir.

Bu çalışmada İKY uygulamalarının, örgütsel
bağlılık ve bireysel performans üzerine etkisi araştırılmaktadır. Bu amaçla araştırmanın
hipotezleri ilgili literatürden yola çıkarak oluşturulmuş ve bir alan çalışması
ile desteklenmiştir. Kahramanmaraş ilinde faaliyette
bulunan özel ve kamu sektörüne ait 17 farklı bankanın 150 çalışanı üzerinde
yapılan anket çalışması ile insan kaynakları yönetimi uygulamalarının bireysel
performans ve örgütsel bağlılığa etkisi değerlendirilmiştir. Araştırma
sonucunda; “performans değerlemenin duygusal bağlılık üzerinde”, “performans
değerleme, eğitim ve geliştirme ve motivasyonun devam bağlılığı üzerinde”,
“eğitim ve geliştirmenin normatif bağlılık üzerinde”, pozitif ve anlamlı etkisi
bulunmuştur. Diğer taraftan İKY uygulamalarından sadece “ödüllendirmenin
bireysel performans üzerinde” pozitif anlamlı etkisi bulunmuştur.  Elde edilen sonuçlar teorik ve uygulama
perspektiflerinden tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İnsan Kynakları Yönetimi Uygulamaları, Örgütsel Bağlılık, Bireysel Performans

Kaynakça

• 1. Agarwala,Tanuja (2003), “Innovative Human Resource Praticies and Organizational Commitment: An Empiricial Investigation”, The Intertional Journal of Human Resource Management, Volume:14, Issue:2, pp.175-197. 2. Akal, Zühal (2000), İşletmelerde Performans Ölçüm ve Denetimi, MPM Yayınları, Ankara. 3. Akhtar, Syed Ding - Danıel Z. and Ge, Glorıa L. (2008), “Strategic HRM Practices and Their Impact on Company Performance ın Chinese Enterprises”, Human Resource Management, Spring 2008, Volume:47, Issue:1, pp.15-32. 4. Allen, Natallie J. and Meyer,John P. (1990), “The Measurement and Antecedents of Affective, Continuance and Normative Commitment To The Organization”, Journel of Occupational Psychology, Volume:63, Issue:1, pp.1-18. 5.Allen, Natallie J. and Meyer,John P. (1997), Commitment in the Workplace: Theory, Research, and Application, DOI:10.5860/choice.35-0996.
• 6. Altındağ, Erkut ve Turnalı, Didem (2015), “İnsan Kaynakları Yönetiminde Kullanılan Tekniklerin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi”, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmalar Dergisi, Cilt:3, Sayı:3, ss1-20. 7. Andersen, Arthur (2000), 2001’e Doğru İnsan Kaynakları Araştırması, (Çev.Faruk, Türkoğlu), Sabah Yayıncılık, İstanbul. 8. Beck, Karen and Wilson, Carlene (2000), “Development of Affective OrganizationalCommitment: A Crosssequential Examination of Change With Tenure”, Journal of Vocational Behavior, Volume:56, Issue:1, pp.114-136. 9.Becker, Brain and Hulesid, A. Mark (2006), “Strategic Human Resources Management: Where Do We Go from Here”, Journal of Management, Volume:32, Issue:6, pp.898-925. 10. Benligiray, Serap (2013), “İnsan Kaynakları Yönetimi ve Örgütlenmesi, İnsan Kaynakları Yönetimi”, (Ed. Ramazan Geylan ve H. Zümrüt Tonus), ss.2-33, Anadolu Üniversitesi Yayını, 2900, Eskişehir. 11. Collings, David Demirbag- Tatoğlu, Mehmet Ekrem and Mellahi, Kemal (2010), “Strategic Orientation, Human Resource Management Practices and Organizational Outcomes: Evidence from Turkey”, International Journal of Human Resource Management, Volume:2, Issue:14, pp.2589-2613.
• 12. Cropanzano, Russell and Mitchell, Marie (2005), “Social Exchange Theory: An Interdisciplinary Review”, Journal of Management,Volume:31,Issue:6, pp.874- 900. 13.Çavuş, Mustafa Fedai ve Develi, Alptekin (2015), “İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamalarının Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkileri”, TİSK Akademi, Cilt:10, Sayı:20, ss.230-249. 14.Deniz, Yasemin (2006), “İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamalarının Örgütsel Bağlılığa Etkisi”, İstanbul Üniversitesi SBE, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. 15. Ertürk, Mumin (2011), İnsan Kaynakları Yönetimi, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.Ferecov, Rakif (2011), İnsan Kaynakları Yönetiminde Performans Değerleme ve Uygulama, Qafqaz Üniversitesi Yayınları, Bakü.
• 16. Fıtz, Enz and Phılıps, J. J. (2001), İnsan Kaynaklarında Yepyeni Bir Vizyon, (Çev. Alp Pınar Dinç),Sistem Yayıncılık, İstanbul. 17. Gelade, Garry A. and Ivery, Mark (2003), “The İmpact of Human Resource Management and Work Climate on Organizational Performance, Personnel Psychology”, Publisher: Personnel Psychology, Inc., Volume:56, Issue:2, pp.383-404. 18. Gellatly, Ian R. - Hunter, Karen H. - Currie, Luanne G. and Irving, P. Gregory (2009), “HRM Practices and Organizational Commitment”, The International Journal of Human Resource Management, Volume:20, Issue:4, pp.869-884.
• 19. Goodman Scott A. and Svyantek Daniel (1999), “Person-Organization Fit and Contextual Performance: Do Shared Values Matter”, Journal of Vocational Behavior 1999, Volume:55, Issue:2, pp.254-75.
• 20. Green, Kenneth W. - Wu, Cindy - Whitten, Dwayne and Medlin, Bobby (2006), “The Impact of Strategic Human Resource Management on Firm Performance and HRM Professionals” Work Attitude and Work Performance”,International Journal of Human Resource Management, Volume:1, Issue:4, pp.559-579.
• 21. Guest, David (2002), “Human Resource Management, Corporate Performance and Employee Wellbeing: Building the Worker into HRM”, Journal of Industrial Relations, Volume:44, Issue:3, pp.335-358.
• 22. Gürbüz, Sait (2011), “Stratejik İKY Örgütsel Bağlılığa ve İş Tatminine Etkisi: İnsan Kaynakları Yöneticileri Üzerinde Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi SBE Dergisi, Cilt:15, Sayı:2, ss.397-418.
• 23. Halis, Muhsin ve Tekinkuş, Mehmet (2008), Kamuda Performans Yönetimi, Seçkin Yayınları, Ankara.Hashim, Junaidah (2010), “Human Resource Management Practices on Organizational Commitment: The Islamic Perspective”, Personnel Review, Volume:39, Issue:6, pp.785-799.
• 24. Hayajneh, Yaseen (2000), "Identification of TheInfluence of Organizational Variables on Hospital Staff Nurses Job Performance", Doctorate Dissertation, USA,University of Lowa, pp.179-190.
• 25. Haznedar, Berrin (2006), “İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamalarının Firma Performansına Etkileri”, Kocaeli Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, SBE, Basılmamış YL Tezi.
• 26. Huselid, Mark A. (1995), “The Impact of Human Resource Management Practices on Turnover, Productivity, and Corporate Financial Performance”, The Academy of Management Journal, Volume:38, Issue:3, pp.635-672.
• 27. İlsev, A. (1997), “Örgütsel Bağlılık: Hizmet Sektöründe Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi SBE, Ankara.
• 28. Jawahar, I.M. and Carr, Dean (2007), “Conscientiousness and Contextual Performance the Compensatory Effects of Perceived Organizational Supportand Leader-Member Exchange”, Journal of Managerial Psychology, Volue:22, Issue:4, pp.330-349.
• 29. Joo, Baek Kyoo (2010), “Organizational Commitment For Knowledge Workers: TheRoles of Perceived Organizational Learning Culture, Leader–Member Exchange Quality, and Turn over İntention”,Human Resource Development Quarterly, Volume:21, Issue:1, pp.69-85.
• 30. Karasu, Yeliz (2009), “İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamalarının Etik Açıdan Çalışanlar Tarafından Algılanışı ve Örgütsel Bağlılıkla İlişkisine Yönelik Bir Araştırma İstanbul Üniversitesi, İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• 31. Katerberg, Ralph (1983), “An Examination of Level and Direction of Effort and Job Performance”, Acedemy of Management Journal, Volume:26, Issue:2, pp.249- 257.
• 32. Kılıçaslan, Özge ve Marşap, Akın (2018), “Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi ve Örgütsel Bağlılığa Etkisi”, International Journal of Labour, Life and Social Policy, Volume:1, Issue:2, pp.5-23.
• 33. Kırlak, Özden (2018), “Tekstil Sektöründe Yer Alan İşletmelerde İşten Ayrılma, Oryantasyon Eğitimi, Çalışan Mutluluğu ve Örgütsel Bağlılık Üzerine Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Nişantaşı Üniversitesi, SBE, İstanbul.
• 34. Kun, Qiao - Xiaolin, Luan and Xiaoyun, Wang (2008),“HRM Practices and Organizational Commitment: A Study About IT Employees From Chinese Private- Owned Enterprises”,4th International Conference on Wireless Communications Networking and Mobile Computing, DOI: 10.1109/WiCom.2008.1734, pp.1-6.
• 35. Kuvass, Bard and Dysvik, Anders (2009), “Perceived Investment in Employee Development, Intrinsic Motivation and Work Performance”,Human Resource Management Journal, Volume:19, Issue:3, pp.217-236.
• 36. Luthans, Fred (2010), “Organizational Behavior: An Evidence-Based Approach”,12th (Ed. Mc Graw-Hill), Inc., New York.Mcgrath, Gunther Rita (1995), “Defining and Developing Competence”, Strategic Management Journal, Volume:16, Issue:4, pp.251-275.
• 37. Meyer, Jhon P. and Smith, Catherine A. (2000), “HRM Practices and Organizational Commitment: Test of A Mediation Model”, Canadian Journal of Administrative Sciences, Volume:17, Issue:4, pp.319-331.
• 38. Meyer, John P. - Becker, E. Thomas and Vandenberghe, Christian (2004), “Employee Commitment and Motivation: A-Conceptual Analysis and İntegrative Model”, Journal of Applied Psychology, Volume:89, Issue:6, pp.991-1007.
• 39. Mir, Ali - Mir, Raza - Mosca, R. and Joseph, B. Mosca (2002), “The New Age Employee: An Exploration Of Changing Employee-Organization Relations”,Public Personnel Management, Vollume:3, Issue: 2, pp.187-200.
• 40. Murphy, Kevın R. and Cleveland, Jeanette N. (1995), Understanding Performance Appraisal: Social, Organizational and Goal-Based Perspectives. Thousand Oaks, CA: Sage.
• 41.Obeng, Kofi and Ugboro, Isaiah (2003), "Organizational Commitment Among Public Transit Employees: An Assessment Study", Journal of The Transportation Research Forum, Volume:57, Issue:2, pp.83-98.
• 42. Özdemir, İ. (2007), "Performans Değerlendirme Yöntemleri, Performans Değerlendirme Yöntemi Tercihlerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma ve Model Önerisi", Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, SBE İşletme Anabilim Dalı, İstanbul.
• 43. Özmutaf,Nezih Mustafa (2007), "Örgütlerde Bireysel Performans Unsurları ve Çatışma", Cumhuriyet Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt:8, Sayı:2, ss.41-60.
• 44. Paşa, Muammer (2007), “Stresin Bireysel Performans Üzerindeki Etkileri ve Bir Uygulama”, Uludağ Üniversitesi, SBE, B.Doktora Tezi, Bursa.
• 45. Paşaoğlu, Didem (2015), “Analysis of The Relationship Between Human Resources Management Practices and Organizationa Commitment From a Strategic Perspective: Findings from The Banking Industr”, Science Direct, Volume:207,Issue:2015, pp.315-324.
• 46. Pfeffer, Jeffrey (1994), “Competitive Advantage Through People, Boston”, MA: Harvard Business School Press.Rençber, İbrahim (2014), “İnsan Kaynakları Yönetimi Uyumalarının İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Arsındaki İlişki”, Osmangazi Üniversitesi SBE, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
• 47. Sacchetti, Siliva - Tortia, Ermanno C. and Lopez A. Fransizco-Jose (2016), “Human Resource Management Practices and Organizational Performance the Mediator Role of İmmaterial Satisfaction in Italian Social Cooperatives”, DOI:10.13140/RG.2.1.3855.016, pp.1-30.
• 48. Saifalislam, K. M. - Osman, Abdullah and Alqudah, Mohammadnoor Khaled (2014), “Human Resource Management Practices: Influence of Recruitment and Selection, and Training and Development on the Organizational Performance of the Jordanian Public University”, Journal of Business and Management, Volume:16, Issue:5, pp.43-46.
• 49. Serinkan, Celalettin (2010), “İnsan Kaynağının Eğitimi ve Eğitim Yönetimi Meslek Yüksek Okulları ve Yüksek Okullar İçin İnsan Kaynakları Yönetimi”, (Ed. Uğur Dolgun), Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
• 50. Shahnawaz, M.G. and Juyal, Rakesh C. (2006),“Human Resource Management Practicesand Organizational Commitment in Different Organizations”, Journal of Indian Academy of Applied Psychology, Volume:32, Issue:3, pp.267-274.
• 51. Şimşek, Şerif Mehmet ve Çelik, Adnan (2013), İşletme Bilimine Giriş, Eğitim Yayınevi, Konya.
• 52. Tan, Ling Cheng and Nasurdin, Mohd Aizzat (2011), “Human Resource Management Practices and Organizational Innovation: Assessing the Mediating Role of Kowledge Management Effetiveness”, The Electronic Journal of Knowledge Management, Volume:9, Issue:2, pp.155-167.
• 53. Topçu, Demet (2006), “İnsan Kaynakları Yönetim Uygulamaları, Örgüt İklimi ve İş Tatmini Arasındaki İlişkiler: Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama”, Kocaeli Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, SBE, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli.
• 54. Whitener, Ellen M. (2001), “Do ‘High Commitment’ Human Resource Practices Affect Employee Commitment? A Cross-Level Analysis Using Hierarchical Linear Modeling”, Journal of Management, Volume:27, Issue:5, pp.515-535.
• 55. Wiener, Yoash (1982), “Commitment İn Organization A Normative View”, Academy Of Management Review, Volume:7, Issue:3, pp.418-428.
• 56. Wright, Patrick M. - Mcmahan, Gary C. and Mcwilliams, Abagail (1994), “Human Resources and Sustained Competitive Advantage: A Resource-Based Perspective”, International Journal of Human Resource Management, Volume:5, Issue:2, pp.301-326.
• 57. Yılmaz, Hüseyin ve Karahan, Atila (2011), “İKYU Örgütsel Güven ve İş Tatmini Üzerindeki Etkilerinin Araştırılması: Afyonkarahisar’da Bir Araştırma”, “İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Cilt:13, Sayı:3, ss.95-11.
• 58.Yüce, Alparslan ve Kavak, Onur (2017), “İçsel Pazarlama Faaliyetlerinin Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi: Bir Araştırma”, Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:3, Sayı:3, ss.79- 96.
• 59. Yüceler, Aydan (2009), “Örgütsel Bağlılık ve Örgüt İklimi İlişkisi: Teorik ve Uygulamalı Bir Çalışma’, Selçuk Üniversitesi SBE Dergisi, Cilt:2, Sayı:2009, ss.445- 457.