Değişen ve Dönüşen Dünyada Politika Transferi ve İdari Reform Türkiye ve Yeni Zelanda Karşılaştırması

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 2, 429 - 460, 31.10.2017

İbrahim Ethem Taş , Yeter Çiçek Melike Kayıral

Öz

Dünya
hızlı bir dönüşüm ve değişim sürecinin etkisi altındadır. İnsanoğlu yaşadığı
evrende daima daha iyiyi elde etmeyi hedeflediği sürece söz konusu uğraşlar
devam edecektir. Karşılaştıkları problemleri çözmek, eksiklikleri gidermek ve
gelişmelere ayak uydurmak isteyen yönetimler de sistemlerini iyileştirmek ve geliştirmek
için reform çalışmalarına ihtiyaç duymaktadırlar. Teknoloji ve iletişim
alanında yaşanan hızlı gelişmeler siyasal, yönetsel, sosyal ve ekonomik
gelişmelere sınırlarını aşan bir nitelik kazandırmıştır. Bu gelişmeler
yaşadıkları yönetsel ve ekonomik problemleri çözme bakımından gelişmekte olan ülke
yönetimlerinin şeffaflık, hesap verebilirlik ve yönetsel katılım gibi önemli
kavramları bünyesinde barındıran iyi yönetişim ilkeleri doğrultusunda sistemlerinde
ve işleyişlerinde temel değişimlere yönelmelerinde zorlayıcı bir etken
olmuştur. Bir yöntem olarak yönetim sistemlerini modernleştirmek ve yeniden
yapılandırmak isteyen devletler, diğer devletlerin tecrübesini ve yeteneklerini
yol gösterici bir pusula olarak kullanmaktadırlar. Bu durum bir taraftan
sorunların çözümünde izlenen yolun kısalmasına diğer taraftan da reform
çalışmalarının birbirine benzerlik göstermesine sebep olmaktadır.

1980’li
yıllardan itibaren hızla ivme kazanan gelişmeler ''yönetim'' anlayışını
derinden etkilemiş ve ciddi değişimleri beraberinde getirmiştir. Yaşanan bu
değişimlerde küreselleşme, teknolojik gelişme, devletlerarasındaki karşılıklı
ilişkilerin derinleşmesi, toplumların ihtiyaç ve beklentilerinin çeşitlenmesi,
demokratikleşme akımları, karar alma süreçlerinde katılımcılık ve sivil toplum
bilincinin gelişmesi gibi etkenler rol oynamaktadır. 1980’lerden günümüze Türkiye
ile Yeni Zelanda'yı karşılaştıkları sorunları çözmek ve yönetsel sistemlerini
geliştirmek için yürüttükleri idari reformları politika transferi bağlamında
karşılaştırmalı bir biçimde ele alan bu çalışma, Yeni Zelanda’nın bu süreci
kararlı, zamanında ve başarılı bir şekilde yönettiğini, Türkiye’nin ise çeşitli
sebeplerle gecikmeli ve tereddütlü bir şekilde dâhil olduğu süreci yönetmeye
çalıştığını ortaya koymaktadır. 

Anahtar Kelimeler

İdari Reform, Politika Transferi, Türkiye

Kaynakça

• Aydın, A. H., 2011. Yönetim Bilimi, Seçkin Kitabevi, 4. Baskı, Ankara, 295ss.
• Alkan, H., 2000. Karar Alma Süreçlerine Katılım Sistemleri Açısından Türkiye ekonomik ve Sosyal Konseyi , Amme İdaresi Dergisi, Cilt:33 Sayı:2, 57-77 ss.
• Aykaç, B., Yayman, H. ve Özer, A.,2003, Türkiye'de İdari Reform Hareketlerinin Eleştirel Bir Tahlili, Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Cilt:5, Sayı:2, 153-179 ss.
• Adalı, S., 1992. İdari Reform ve Reorganizasyon Hareketlerinde Sayıştay'ın Rol ve Fonksiyonu, Sayıştay Dergisi, Sayı:10, 3-15 ss.
• Akyıldız, H., Eroğlu, Ö., 2004. Türkiye Cumhuriyeti Dönemi Uygulanan İktisat Politikaları, Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F., Cilt:9, Sayı:1, 43-62.
• Berkman Ümit, 1981. Planlı Dönemde İdari Reform Anlayışı ve Uygulaması: İdari Reformun Yönetilmesi Açısından Bir Değerlendirme, ODTÜGelişme Dergisi, Özel Sayı, 207 ss.
• Bale, M., and Dale, T., 1998. Public Sector Reform in New Zealand and Its Relevance to Developing Countries , The World Bank Research Observer, Issue:13, N:1, 103-121 pp.
• Bulmer, S., and Padgett, S., 2004. Policy Transfer in the European Union: An Institutionalist Perspective, Cambridge University Press, Issue: 35, 103-126 pp.
• Boston, J. ve Pallot, J., 1997. Linking Strategy and Performance: Developments in the New Zealand Public Sector, Journal of Policy Analysis and Management, Issue:16, N: 3, 383-404 pp.
• Boston, J., 1987. Transformng New Zealand's Public Sector: Labour's Quest for Improved Efficiency and Accountability, Public Administration, Issue: 65, N: 4, 423-442 pp.
• Bosch, K.V.D., Cantıllon, B., 2008. Policy Impact, (Ed. Moran, M., Rein, M., and Goodın, R. E., ), The Oxford Handbook of Public Policy, 996 pp.
• Çakır, M., 2013. Reform ve İdari Reform Kavramları Üzerine Bir İnceleme, Tarih Okulu Dergisi, Sayı:16, 627-640 ss.
• Dolowitz, D., and Marsh, D., 1996. Who Learns What From Whom: A Review of the Policy Transfer Literature, Political Studies, 343-357.
• Dolowitz, D., and Marsh, D., 2000. Learning from Abroad: The Role of Policy Transfer in Contemporary Policy Making, Govarnance, Issue: 13, N:1, 5-24 pp.
• DPT, 1999. 1999 Yılı Programı, Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı.
• Drezner, D.W., 2001. Globalization and Policy Convergence, International Studies Review, Issue: 3 53-75 pp.
• Dugget, M., 2002. Kamu Yönetiminde Değişim: Sonraki Adımlar, (Ed. Argun, A. ve Aslan, E.,), Amme İdaresi Dergisi, Cilt:35, Sayı:2, 9-16 ss.
• Evans, L., Grimes, A., and Wilkonson, B., 1996. Economic Reform in New Zealand 1984-1995: The Pursuit of Efficiency, Journal of Economic Literature, Issue: 34, N:4, 1856-1902 pp.
• Eryılmaz B., 1992. Tanzimat ve Yönetimde Modernleşme, İstanbul, İşaret Yayını, 272 s.
• Ergun Turgay, , 2002. Türkiye Cumhuriyetinin Devlet Yapısı, Türkler Ansiklopedisi, Ankara, Yeni Türkiye Yayınları, Cilt:17.
• Evans, M. ve Davies, J., 1999. Understanding Policy Transfer: A Multi-Level, Multi Disciplinary Perspective, Public Administration, Cilt:77 Sayı:2, 362-385 ss.
• Gray, V., 1973. Innovation in the States: A Diffussion Study, The American Political Science Review, Issue: 67, N:4, 1174-1185.
• Hood, C., 1991. A Public Management For All Seasons, Public Administration, Issue:69, 3-19 pp.
• Haas, E. B., 1980. Why Colobrate? Issue Linking and International Regimes, World Politics, Issue: 32, N: 3, 357-405 pp.
• Karpat K.H.,1996. Türk Demokrasi Tarihi, İstanbul Timaş yayınları, 560ss.
• Karaer, T. 1987. Kamu Yönetimini Yeniden Düzenleme ve Girişimleri ve Sonuçları Üzerine Bir Deneme, Amme İdaresi Dergisi, Cilt:20, Sayı:2.
• Kuyaksil A., 1994. Türkiye’de Yönetimi Yeniden Düzenleme Çalışmaları- Çok Partili Dönem, İstanbul, Der Kitabevi, 174 ss.
• Köker Levent, 1990. Modernleşme Kemalizm ve Demokrasi, İstanbul İletişim Yayınları, 252 ss.
• Kettl, D.F., 2005. The Global Public Management Revolution, Washington: Brooking Instution Press. 112 pp.
• Knill, C., 2005. Introduction: Cross-national Policy Convergence: Consepts, Approaches and Explanatory Factors, Journal of European Public Policy, Issue:12, N: 5, 764-775.
• Laegreid, P., 2000. Top Civil Servants Under Contract, Public Administration , Issue:78, N:4, 879-896 pp.
• Mehtap Raporu, 1966. , Ankara, TODAİE Yayını.
• Oliver, J., Lodge, M., 2003, The Limitations of Policy Transfer and Lesson Drawingfor Public Policy, Political Studies Review, Issue: :, 179-193 pp.
• Osborne, D., Gaebler, T., 1993. Reinventing Government: How The Entrepreneurial Spirit is Transforming the Public Sector, New York.
• OECD, 1997b. Economic Surveys: New Zealand, 82-84 ss.
• Pollit, C., Bouckaert, G., 2000. Public Management Reform: A Comperative Analysis, Oxford: Oxford University Press.
• Pollit, C., 2001. Clarifying Convergence: Striking Similarities and Durable Differences in Public Management Reform, Public Management Review , Issue:3, N:4, 471-492 pp.
• Rhodes, R. A. W., Binder, S. A., and Rockman, B. A., 2008. Political Instutions, (Ed. Moran, M., Rein, M., and Goodın, R. E., ), The Oxford Handbook of Public Policy, 996 pp.
• Rose, R. 1993. Lesson-Drawing in public Policy, Chatham: Chatham House Publishers.
• Sobacı, M. Z., 2014, İdari Reform ve Politika Transferi: Yeni Kamu İşletmeciliğinin Yayılışı, Dora Yayıncılık, 2. Baskı, Bursa, 267 ss.
• Stone, D., 1999.Learning Lessons and Transferring Policy across Time, Space and Disciplines, Issue: 19, N:1, 51-59 pp.
• Sürgit, K., 1972. Türkiye'de İdari Reform, Ankara: TODAİE Yayınları, 214 ss.
• Shick, A, 1996. The Spirit of Reform: Managing the New Zealand State Sector in a Time of Change, pdf, 15-17 ss.
• Smith, S.E., 1999. Public Sector Performance Contracting in New Zealand, OECD, State Services Commision.
• Sencer M., 1986.Türkiye’nin Yönetim Yapısı, Bursa, Alan Yayıncılık, 327 ss.
• Sencer M.,1991.Türkiye’de Kalkınma Stratejileri ve Planlama Süreci, Amme İdaresi Dergisi, Cilt:24, Sayı: 4.
• Scott, G., Ball, L., and Tony, D., 1997. New Zealand's Public Sector Management Reform: Implications for the U.S., Journal of Policy Analysis and Management, Issue: 16, N:3, 357-381 pp.
• Treasury, 1984. Economic Management: Departmental Management.
• Treasury, 1987. Government Mangement: Wellington, Government Printing Office.
• Tutum Cahit, 1971. İdari Reformda Başlıca Yaklaşımlar, Amme İdaresi Dergisi, Cilt: 4, S: 2.
• TODAİE, 1965. Türkiye'de İdari Reform Çalışmaları: İdari Reform ve Reorganizasyon Hakkında Ön Rapor, Ankara, Kardeş Matbaası.
• Walker, J., 1969. The Diffusion of Innovations Among The American States, The American Political Science Review, Issue: 63, N: 3, 880-889 pp.
• Wolman, H., 1992. Understanding Cross National Policy Transfers: The Case of Britain and the U.S, Volume:5, Issue:1, 27-45 pp
• Yayman, H., 2005. Türkiye'nin İdari Reform Politiği, Doktora Tezi.
• Zifcak, S., 1994. New Managerialism: Administrative Reform in Whitehall and Canberra, Buckingham: Open University Press.
• State Services Commisions, 2010. http://www.ssc.govt.nz/node/1323.Erişim Tarihi: 01.12.2016.
• State Services Commisions, 2010. The Spirit of Reform: Managing the New Zealand State Sector in a Time of Change, http://www.ssc.govt.nz/node/1323. Erişim Tarihi: 01.01.2017.
• Birinci Bölüm Cumhuriyet Halk Partisine Giden Süreç, http://acikarsiv.ankara.edu.tr/browse/556/860.pdf. Erişim Tarihi: 01.02.2017.
• State- Owned Enterprises Act- 1986 New Zealand Legisation: http://www.legislation.govt.nz/act/public/1986/.../DLM97377.pdf, Erişim Tarihi: 01.12.2016.
• State- Sector Act-1988 New Zealand Legislation: http://www.legislation.govt.nz/act/public/1988/.../contents.pdf, Erişim tarihi:01.12.2016.
• Public Finance Act- 1989 New Zealand Legislation: http://www.legislation.govt.nz/act/public/1989/.../DLM160809. pdf, Erişim Tarihi: 02.02.2017.
• The Fiscal Responsibility Act- 1994: http://www.legislation.govt.nz/.../om_isapi.dll?...a1994 pdf, Erişim Tarihi: 02.02.2017.
• Hükümet programı, 1999, V. Ecevit Hük. Programı, http://www.tbmm.gov.tr/hükümetler/HB57.htm, Erişim Tarihi: 01.12.2016.
• Hükümet Programı, 2002, Gül Hük.Programı, http://www.tbmm.gov.tr/hukumetler/HB58.htm, Erişim Tarihi: 01.12.2016.