Maraş Milletvekillerinin Karakteristik Özellikleri Ve Yasama Faaliyetleri (1923-1950)

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 2, 543 - 582, 31.10.2018

Erhan Alpaslan

Öz

Bu
çalışmada 1923-1950 döneminde TBMM’de görev yapmış olan on dokuz Maraş
milletvekilinin sosyal ve iktisadi profilleri ele alınmıştır. Bu süreç Türkiye
Büyük Millet Meclisinin 2.3.4.5.6.7.8’inci dönemlerini kapsamaktadır.
Milletvekillerinin doğum yerleri ve bölgeyle olan ilgileri, yaş ortalamaları,
medeni durum ve çocukları, eğitim düzeyleri, bildikleri yabancı diller,
meslekleri, tekrar seçilebilme becerileri, yasama faaliyetleri, yazmış oldukları eserler incelenmiştir.
Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye’nin genel yapısı göz önüne alındığında
yasama faaliyetlerinde bulunan milletvekillerinin hangi sosyo-kültürel tabana
dayandıkları dönemin siyasal koşullarının ve toplumun sosyal katmanları
içerisinde tek parti uygulamalarının belirleyiciliğinin nasıl oluştuğunun
ortaya konulması açısından önemli olduğu şüphesizdir. Zira
parlamentonun toplumsal yapının sosyo-politik bir sonucu ve yansıması olduğu
düşünülmelidir. Bu
itibarla bir model oluşturması açısından Maraş bölgesi milletvekilleri
örneğinden hareketle Türk siyasal hayatının o günkü şartlarda nasıl
şekillendiğini bu çalışma ile ortaya koymaya çalışacağız. 

Anahtar Kelimeler

Parlamenter Sistem, TBMM, Maraş Milletvekilleri, Siyasi Faaliyetler, Siyasal Elit

Kaynakça

• KitaplarBaykal, Deniz, (1970). Siyasal Katılma; Bir Davranış İncelemesi, AÜSBF Yayınları, Ankara, 1970.Çoker, Fahri, (1995). Türk Parlamento Tarihi, Millî Mücadele Ve T.B.M.M. I. Dönem 1919-1923, III. Cilt, I. Dönem Milletvekillerinin Özgeçmişleri, Türk Parlamento Tarihi Araştırma Grubu, Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları No 6, Ankara,1995.Çufalı, Mustafa, (2012). Türk Parlamento Tarihi TBMM-VIII. Dönem (1946-1950), c. III, TBMM Kültür, Sanat Ve Yayın Kurulu Yayınları, Ankara.Frey, Frederıc (1965) . The Turkish Political Elite, Cambridge M.I.T. Press, Cambridge, Mass.Gülcan, Yılmaz, Cumhuriyet Halk Partisi (1923-1946), Alfa Yayınları, İstanbul, 2001. Günay, Şenal,(2007). Türk Parlamento Tarihi, TBMM-VI. Dönem (3 Nisan 1939-15 Ocak 1943), c.V, Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları No 39.Güneş, İhsan, (2001). Türk Parlamento Tarihi, TBMM-V. Dönem 1935-1939 c.II, Türkiye Büyük Millet Meclisi Yayınları No 26, Ankara.Öztürk, Kazım,(1995). Türk Parlamento Tarihi TBMM III. Dönem,1927-1931, c.III, Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları No 10, Ankara.Turhan, Mehmet,(1991). Siyasal Elitler (The Political Elites), Gündoğan Yayınları, Ankara.Yücekök, Ahmet, (1983). Siyaset Sosyolojisi Açısından Türkiye’de Parlamentonun Evrimi, Ankara, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• Makaleler
• Arslan, ALİ, (2001). , “Cumhuriyet Dönemi (1920-1995) Türk Siyasi Elitlerinin Toplumsal Profili (Sociological Profiles of Turkish Political Elites in Republican Era)”, Sosyal Bilimler Dergisi (Osmangazi Üniversitesi).Ergil, Doğu (1976). “Birinci Dünya Savaşından Sonra Toplumsal Farklılaşma ve Siyasal Temsil Sorunu”, Türk Parlamentoculuğunun İlk Yüzyılı, Siyasi İlimler Türk Derneği, Ajans Türk Gazetecilik ve Matbaacılık Sanayii, Ankara.Kışlalı, Ahmet Taner, ( 1978). “Parlamentonun Yapısal Evriminde Eğitim, Yaş ve Cinsiyet Boyutları”, Türk Parlamentoculuğunun İlk Yüzyılı (1876-1976), Kanun-i Esasi’nin 100. Yılı Sempozyumu (9-11 Nisan 1976), A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını, Ankara.
• Sesli, Mustafa, Demir Şeyhmus, (2010) Türk Siyasi Elitlerin Toplumsal Kökeni (1920–1950), Akademik Bakış Dergisi, S.21, Temmuz-Ağustos- Eylül-2010, Ankara.
• Uygun, Selçuk, (2009). M. Emin Soysal’ın Hayatı Ve Köy Enstitüleri Tarihindeki Yer, Öğretmen Örgütlenmesinin 100. Yılında Öğretmen Örgütleri ve Çanakkale Muallimler Birliği, Çağdaş Eğitim Dergisi.
• Uzun, Hakan, (2010). Tek Parti Döneminde Yapılan Cumhuriyet Halk Partisi Kongreleri Temelinde Değişmez Genel Başkanlık, Kemalizm ve Milli Şef Kavramları, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt: IX Sayı: 20-21 Yıl: 2010/Bahar-Güz, İzmir.
• İnternet sayfaları
• http://www.haberler.com/kahramanmaras-in-ilk-kadin-milletvekili-2795736-haberi/, 13 Haziran 2011 (Erişim tarihi 15.03.2017)
• DULKADİR, Hilmi, http://www.hilmidulkadir.com/?sa=icerik&gr=23&ino=104, (Erişim tarihi 18.03.2017)Tezler Alpaslan, Erhan, (2013). 1923-1950 Arası Kahramanmaraş Milletvekillerinin Siyasi Faaliyetleri, Doktora Tezi, Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.Baştuğ, Turgay. ,(2007). “1920-1950 yıllarında Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Sosyal ve İktisadi Yapısı”, Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim dalı, Kırıkkale.Ertem, Özlem,(2010). “Tanzimat’tan Günümüze Türkiye’de Parlamentonun Sosyal Profili”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Kaş, Hasan, (2011). “T.B.M.M.’de Kastamonu Milletvekilleri ve Çalışmaları(1923-1946)”, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, İstanbul.