Üniversite Öğrencilerinin Organ Bağışı İle İlgili Bilgi, Tutum Ve Davranış Düzeyleri: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sağlık Yönetimi Bölümü Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma

Yıl 2019, Cilt: 16 Sayı: 2, 717 - 743, 25.10.2019

Abdullah Soysal , Necibe Kaya

https://doi.org/10.33437/ksusbd.527548

Cited By: 4

Öz

Bu çalışma Kahramanmaraş Sütçü İmam
Üniversitesi Sağlık Yönetimi Bölümü öğrencilerinin Organ Bağışı Bilgi, Tutum ve
Davranış Düzeylerini (BTDD) belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın
örneklemini basit rastgele örneklem seçimi yöntemiyle seçilen 118 öğrenci
oluşturmuştur.  Veri toplama aracı olarak Doğan (2009) tarafından
geliştirilen Organ Bağışı Bilgi, Tutum ve Davranış Düzeyi Ölçeği kullanılmış ve
Cronbach’s Alpha katsayısı 0.71 olarak bulunmuştur. Verilerin
değerlendirilmesinde sayı-yüzdelik hesaplama, ortalama, t testi, tek yönlü
varyans analizi ve ki-kare testi kullanılmıştır. Çalışmada demografik
değişkenlerden katılımcıların sınıf düzeyi, cinsiyet, yaş, yaşadığı yer, mezun
olduğu lise ve yaşadığı bölge ile BTDD ölçeği arasında istatistiksel olarak
anlamlı bir farklılık olmadığı görülmüştür. Araştırmada öğrencilerin; % 94,9’unun
organlarını bağışlamadığı, % 83,1’inin organ bağışı hakkında olumlu bir
yaklaşım gösterdiği, % 55,1’inin organ bağışının nasıl ve nereye yapıldığını
bilmediği belirlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Organ, organ bağışı, organ nakli, üniversite öğrencileri, Bilgi düzeyi

Related To Organ Donatıon Of Unıversıty Students Knowledge, Attıtude And Behavıor Levels: A Research On The Students Of The Department Of Health Management In Kahramanmaras Sutcu Imam Unıvesıty

Öz

This research has been done to test the level of Kahramanmaras Sutcu Imam
University Health management department students' knowledge, attitude and
behavior for organ donation. Research sample has formed by 118 students which
has chosen by simple random sampling method. Cronbach's Alpha index of this
research of is 0.71. The organ donation knowledge, attitude and behave scale used
which has developed by Dogan in 2009 as data collection tool. At the assessment
of the data has been used number persentage calculation, avarage, t-test, one-way
analysis of variance and Chi -square test. According the test there is no statistical
difference of the between OBTD scale with demographic(participants' gender,
class level, age, living place and area of residence) variables . Following the
searches 94.9% of the students do not donate their organ, 83.1% of the
participants are show a positive approach for organ donation. 92.4% states that
participants don't have any organ donating relatives. Reserch shows that 55.1%
of the students don't know how and where are to donate the organ.

Anahtar Kelimeler

Organ, Organ Donation, Organ Transplantation, Unıversty Students, Konowledge Level

Kaynakça

• Acar, Halil İbrahim (2007), "Organ Bağışının Dinimizdeki Yeri", Atatürk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 27, Erzurum, ss.17-30.
• Arslan, Aynur, Seval Ağaçdiken Alkan, Özdelikara, Afitap ve Boğa, Nuran Mumcu (2016), "Samsun Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Beyin Ölümü ve Organ Bağışına Yönelik Bilgi ve Tutumlarına Eğitimin Etkisi", Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, Cilt 1, Sayı. 2, ss. 1-17
• Bozoklar, Cemal Ata (2011), Donör Tespiti, Organ Nakli Koordinasyon El Kitabı, Nisan, ss.38-40, Antalya.
• Cillimoğlu, Ayhan Öznur, (2015), “Adnan Menderes Üniversitesi Hastanesi Personelinin Organ-Doku Bağışı ve Nakli Hakkındaki Bilgi ve Düşünceleri”, Adnan Menderes Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı YL, ss.2-8, Aydın.
• Cohen, Elizabeth and Hoffner, Cynthia (2012), “Gifts of Giving: the Role of Empathy and Perceived Benefits to Others and Self in Young Adults' Decisions to Become Organ Donors”, Journal of Health Psychology, 18(1), pp.128-138, doi. 10.1177/1359105311433910.
• Demircioğlu, Narin (2011), “Dini Farklılıkların Organ Bağışına Etkisi”, Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik YL, ss.3-6, İstanbul.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu 396 Sayılı Karar 1980, www.diyanet.gov.tr, Erişim Tarihi: 25.11.2018.
• Doğan, Pınar (2009), “Afyon Kocatepe Üniversitesi Öğrencilerinin Organ Bağışı Konusundaki Bilgi Tutum Ve Davranışları”, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Dontlu, Ayşe Çitim (2004), “Organ Bağışı Ve Naklinde Etik, Dinsel Ve Yasal Yaklaşımlar”, Diyaliz Transplantasyon ve Yanık, 15(2): 69-76.
• Düzenli, Yaşar (2005), “İslami Kaynaklar Açısından Organ Nakli”, Türkiye Klinikleri Tıp Etiği- Hukuku Tarihi, 13(2): 125-130.
• Gökcen, Ahmet ve Balcı, Murat (2013), “Organ Ve Doku Ticareti Suçları (Tck. M. 91-93)”, Marmara Üniversitesi E Dergi, 111, ss.149.
• Gülay, H. (1996), “Böbrek Nakline Hazırlık”, Aktüel Tıp Dergisi, 1(1), ss. 42-44, İstanbul.
• “İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi”, Hasta Hakları ve Salıklı Yaşam Derneği, http://www.haksay.org, Erişim tarihi; 24.11.2018
• Gürkan, Gülşah (2018), “Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Organ Nakli Ve Bağışı Konularındaki Argümantasyon Becerileri, Epistemolojik İnançları, Konu Alan Bilgileri Ve Tutumlarının İncelenmesi”, Fen Bilgisi Öğretmenliği Bilim Dalı, Doktora Tezi, Malatya.
• Kaça, Gülin; Amado, Sonia; Kıkıcı, İpek; Cilasin, Sibel; Dağ, Elif; Leylek, İncifer ve Şahin, Özen (2009), "Organ Bağışına Yönelik Tutumların Planlı Davranış Kuramı Çerçevesinde İncelenmesi", Türk Psikoloji Dergisi, Aralık 2009, 24 (64), ss. 78-91.
• Kara, Selami; Salman, Zeliha ve Öngel, Kurtuluş (2012), “Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Sağlık Personelinin Organ Bağışına Bakışı” Süleyman Demirel Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Aile Hekimliği Anabilim Dalı YL, Isparta.
• Kavurmacı, Mehtap; Karabulut, Neziha ve Koç, Ayşegül (2013), “Üniversite Öğrencilerinin Organ Bağışı Hakkındaki Bilgi ve Görüşleri”, Hemşirelikte Eğitim Ve Araştırma Dergisi, 11 (2): ss.15-21, Ankara.
• Koçak, Aytaç; Aktaş, Ekin Özgür; Şenol, Ender; Kaya, Ahsen ve Bilgin, Umut Erdar., (2010), “Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Organ Nakli Ve Bağışı Hakkındaki Bilgi Düzeyi”, Ege Tıp Dergisi, 49(3), s. 153-160.
• Organ Nakli Koordinatörleri Derneği, http:www.onkod.org.
• Parlak, Şafak (2009), “Organ Bağışı Ve Organ Naklinde Ortaya Çıkan Sorunlar”, TBB Dergisi, 89: ss.189, Ankara.
• Reville, Patrick, Zhao, C., Perez, T., Nowacki, Amy Sue., Phillips, D., Bowen, Gordon, Starling, N., Pflaum, B., Strickland, R., Fung, John and Askar, Medhat., (2013), “A Student Leadership Model For Promoting Educational Programs İn Organ Donation And Transplantation”, Transplantation Proceedings, 45(4), pp.87-94.
• Ríos, A., Febrero, B., López-Navas, A., Martínez-Alarcón, L., Sánchez, J., Guzmán, D., Ramis, G., Ramírez, P. and Parrilla P. (2011), “Secondary School Teachers' Assessment Of The İntrodtoplauction Of An Educational Program About Organ Donation And Transplantation. Transplant Processing”, 43(1), pp.58-60.
• Ryckman, R. M., Borne, B., Thornton, B. ve Gold, J. A. (2005). "Value priorities and organ donation in young adults" Journal of Applied Social Psychology, 35(11), ss. 2421-2435.
• Sağlık Bakanlığı Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında 2238 Sayılı Kanun, 29.05.1979, (http://www.saglik.gov.tr, Erişim Tarihi: 21.11.18.
• Şıpkın, Sevinç; Şen, Berna; Akan, Sermin ve Malak, Arzu Tuna (2010), “Onsekiz Mart Üniversitesi Tıp Fakültesi, İlahiyat Fakültesi Ve Güzel Sanatlar Fakültesi Öğretim Elemanlarının Organ Bağışına Bakış Açılarının İncelenmesi” , ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 11(1): ss.19-25.
• Tabachnick, Barbara G. ve Fidell, Linda. S. (2013), “Using Multivariate Statistics (sixth ed.)”, Pearson, Boston.
• Tarhan, Merve; Dalar, Levent; Yıldırımoğlu, Hüseyin; Sayar, Adnan ve Altın, Sedat (2013), “Hasta Yakınlarının Organ Bağışı ve Nakli ile İlgili Tutumları ve Sosyal Profilleri Arasındaki İlişki”, Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Göğüs Cerrahisi Kliniği, Bakırköy Tıp Dergisi, 9: ss.152-158, İstanbul.
• Tay, Murat (2016), "Türkiye'de Doku ve Organ Naklinin Önemi", Sağlık Akademisyenleri Dergisi, Cilt.3, Sayı.3, ss. 106-110.
• Tepehan, Selma (2012), “Beyin Ölümü Ve Organ Naklinin Sağlık Personeli Ve Hukuki Mevzuat Açısından İncelenmesi”, İstanbul Üniversitesi, Adli Tıp Enstitüsü, Sosyal Bilimler Anabilim Dalı, ss.32-41, İstanbul.
• Tokalak, İsmail (2004), “Organ Nakli ve Koordinatörünün Görev ve Tanımı ve Transplantasyon Sürecindeki Yeri”, Diyaliz Transplantasyon ve Yanık, 15(1): ss. 1-6, Ankara.
• Tomur, Aylin (2015). Türkiye’de Organ Naklinin Karşılaştığı Tıbbi ve Hukuki Sorunların Belirlenmesi ile Organ Nakli Kalitesinin Geliştirilmesi ve Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Uzuntarla, Yasin, (2016), “Genç Yaş Grubunun Organ Bağışına Yönelik Düşünce ve Bilgi Düzeylerinin Verilen Eğitime Göre Karşılaştırılması”, Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Sağlık Hizmetleri Yönetimi Bilim Dalı, ss.12-14, Ankara.
• Yazıcı, Sercan Özbek, Kavak, Hacer Orun, Kaya, Esin, Tekin, Ayşe ve Kalaycı, Işıl (2015), “Hemşirelik Öğrencilerinin Organ Nakli ve Bağışı Konusunda Bilgi ve Düşüncelerinin Belirlenmesi”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(2): ss.66-76, Isparta.
• Yeter, Elif ve Demirtaş, Savaş (2018), "Organ Nakilleri ve Organ Bağışının Önemi", http://kisi.deu.edu.tr/bulent.cavas/ders/bok3.pdf (Erişim Tarihi:23.12.2018).
• http://www.hayatbağış.org, (27.11.2018).
• http://www.onkod.org.tr/, (27.11.2018).
• http://www.eokul-meb.com, (28.11.2018).
• http://haydarpasanumune.gov.tr, (27.11.2018).
• http://www.sağlık.gov.tr, (29.11.2018).
• http://gencdiyaliz.blogcu.com, (30.11.2018).
• http://www.haberturk.com, (14.01.2019).
• http://organkds.saglik.gov.tr, (14.01.2019).