Helal Gıda Tüketimine Yönelik Tutumların Satın Alma Niyeti Üzerindeki Etkisi (Adıyaman Örneği)

Yıl 2020, Cilt: 17 Sayı: 2, 1218 - 1238, 20.10.2020

Derya Özçelik Yorulmaz Yavuz Akçi

https://doi.org/10.33437/ksusbd.689940

Cited By: 6

Öz

İnsanlar yaşamlarını sürdürürken kendilerine belli sınırlamalar koymuşlardır. Bu sınırlamaların oluşmasında kişilerin inandıkları dinin etkisi büyüktür. Kişiler inançları doğrultusunda kendilerine verilen emirlerle hareket eder. İslamiyet’te de bu olgulardan birisi Helal Gıda kavramıdır. Helal Gıda kavramı; çiftlikten reyona kadar tamamıyla İslami kurallara uygun olarak hazırlanan ürünlere denir. Helal gıda ilk önce gayrimüslim ülkelerde yaşayan Müslümanların talebi doğrultusunda ortaya çıkmıştır. Bu talep daha sonra Müslüman yoğun ülkelere kadar uzanmıştır. Gelişen sanayi ve teknolojiler doğrultusunda üretilen ürünlerin nasıl elde edildiği bilinmediğinden tüketicilerin de rahatlıkla satın alabileceği ürünleri arz etmek için Helal Gıda Sertifikası oluşturulmuştur. Türkiye’de helal gıda kavramı uzun geçmişe sahip değildir. Son zamanlarda gelişme göstererek artık Devlet kontrolünde ve Devlete bağlı kuruluşlar tarafından da Helal Gıda Sertifikası verilmektedir. Bu çalışma Adıyaman İlinde bulunan tüketicilerin Helal Gıda tüketim davranışını, Helal Sertifikalı Gıda ürünü satın alma niyetini ve Helal Gıda’nın tüketiciler için ne ifade ettiğini anlamak için yapılmış olup toplamda 388 anket uygulanarak toplanan veriler SPSS 20.0 programında analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlarda cinsiyetin helal gıda davranışında kadınlar lehine anlamlı fark oluşturduğu, evlilerin bekârlara oranla, orta yaş grubunun diğer yaş gruplarına oranla, ücretli çalışanlar, serbest çalışanlar ve ev hanımlarının hassasiyetinin daha fazla olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Helal, Haram, Helal Gıda, Helal Gıda Sertifikası

The Effect of Attitudes Towards Halal Food Consumption on Purchasing Intention (Adiyaman Case)

Öz

People have set certain limitations in their lives. The influence of religion on the beliefs of individuals is great. One of these phenomena in Islam is the concept of Halal Food. Halal food concept; From farm to section, it is called the products prepared completely in accordance with Islamic rules. Halal food first emerged in accordance with the demand of Muslims living in non-Muslim countries. This demand then extended to Muslim countries. Since the products produced in line with the developing industry and technologies are not known. In Turkey, the concept of halal food does not have a long history. Nowadays, by the state control and State affiliated organizations, Halal Food Certificate is given. This study was conducted in order to understand the consumption of Halal Food consumption of the consumers in Adiyaman Province, the intention of purchasing Halal Certified Food products and the meaning of Halal Food for consumers. In the results obtained from the study, it was observed that gender had a difference in the halal food behavior in favor of the ladies, and the wages of married people, wage workers, homemakers and housewives were higher in comparison to other age groups.

Anahtar Kelimeler

Halal, Haram, Halal Food, Halal Food Certificate

Kaynakça

• Abdul, M., Ismail, H., Hashim, H., & Johari, J. (2009). Consumer decision making process in shopping for halal food in Malaysia. China-USA Business Review, 8(9), 40-47.
• Batu, A. (2012a). “Türkiye’de helal (mahzursuz) gıda ve helal belgelendirme sistemi”. Gıda Teknolojileri Elektrik Dergisi, 7(1), 51-61.
• Batu, A. (2012b). “Helal (Mahzursuz) Gıda Belgelendirmesindeki Sorunlar ve Çözüm Önerileri”. Gıda Teknolojileri Elektrik Dergisi, 7(2), 60-75.
• Çelen, M. (2012). Dünya’da Helal Sertifikalama. http://www.helaldenetim.com/makale.aspx?makaleid=83 , 06.09.2018)
• Çukadar, M. (2017). “Helal Gıda Konusunda Tüketici Davranışları”, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34 (3), 190-200, doi: 10.13002/jafag4291 Erdem, N. (2014). Tüketicilerin hazır ve yarı hazır gıdalarda kullanılan gıda katkı maddelerine yönelik görüşlerinin incelenmesi (Konya ili örneği). (Yüksek Lisans). Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eren, E.(2009). Tüketicilerin Satın Alma Niyeti, Davranışı ve Marka Sadakati: Kayseri’de Beyaz Eşya Sektörü Üzerinde Bir Uygulama. (Yüksek Lisans Tezi). Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ergezer, Ç. (2018). Tüketici Davranışı Nedir?. https://ergezer.net/tuketici-davranisi.html.12.02.2019
• Golnaz, R., Zainalabidin, M., Mad Nasir, S., & Eddie Chiew, F. C. (2010). Non-Muslims’ awareness of Halal principles and related food products in Malaysia. International Food Research Journal, 17(3), 667-674.
• http://www.gimdes.org E.T.21.02.2019
• https://www.helalplatform.com E.T 06.09.2018
• İşli, G.A. (2016). Pazarlama İletişim Aracı Olarak Bilinçaltı Reklamcılık ve Tüketicilerin Satın Alma Niyetine Etkisi Üzerine Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Muğla: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Khalek, A. A. (2014). Young Consumers’ Attitude Towards Halal Food Outlets and JAKIM's Halal Certification in Malaysia. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 121, 26-34.
• Kılınç K., (2014). İşletme yöneticilerinin algıları açısından ağızdan ağıza iletişimin muhasebe meslek mensuplarının müşteri portföyüne etkisinin incelenmesi (Malatya örneği), Inönü Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Kızgın, Y. , Özkan, B. (2014). Tüketicilerin Helâl Gıda Tüketim Eğilimlerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Çalışma. Uluslararası İşletme ve Yönetim Dergisi, 2(1), 18-37.
• Kızılkaya, B.(2017). Türkiye’de Helal Gıda Konusundaki Tüketici Eğilimlerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi ). Muğla: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Koşum, A. (2013). “Hayvansal Ürünlerin Üretiminde Besleme ve Helalllik”. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 22, 11-18.
• Kur’an-ı Kerim; Bakara suresi 173. Ayet.
• Kur’an-ı Kerim; Maide suresi 3. Ayet.
• Kur’an-ı Kerim; Maide suresi 4. Ayet.
• Kurtoğlu, R., ve Çiçek, B. (2013). “Tüketicilerin helâl ürünler hakkındaki algılama, tutum ve beklentilerini tespit etmeye yönelik bir araştırma.” Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8(3), 181-205.
• Nurtanış Velioğlu, M., Çifçi, S.,Dölarslan E. Ş., Sabah Kıyan, Ş., Karsu, S. (2013). Tüketim Bilinci ve Bilinçli Tüketici. Eskişehir: (Açıköğretim Yayınları)
• Ördek Ş. (2017). Tüketici Dindarlığı ve Helal Gıda Ürün Değerlendirmeleri: Kayseri’de Bir Uygulama. (Yüksek Lisans Tezi). Kayseri: Nuh Naci Yazgan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özdemir, H., & Yaylı, A. (2014). Tüketicilerin Helâl sertifikalı ürün tercihleri üzerine bir araştırma İstanbul ili örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(1), 183-202.
• Öztürk, A., Sima, N., ve Altunışık, R. (2016). “Tüketicilerin Helal Tüketim Davranışlarının Belirleyicileri: Planlı Davranış Teorisi Çerçevesinde Bir Araştırma.” Uluslararası İslam Ekonomisi ve Finansı Araştırmaları Dergisi,1(2),141-160.
• Parlak, D.(2012). Kutsalından Arındırılmış Din: Helal Gıdanın Ekonomi-Politik Analizi. (Yüksek Lisans Tezi). Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ratanamaneichat, C., Rakkarn, S. (2013). “Quality assurance development of halal food products for export to Indonesia”. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 88, 134-141.
• Sürer, S. (2017) Tüketici Etnosentrizmi ve Menşe Ülke Etkisinin Tüketicilerin Yerli Marka Otomobil Satın Alma Niyeti Üzerine Etkisi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şahingöz, S., Onur, M.(2017). “Tüketicilerin Helâl Gıda Algıları Ve Tercihleri”. 1. In International Halal Tourism Congress,07-09 April 2017,Alanya.
• TDK (2019). http://www.tdk.gov.tr/. Erişim Tarihi: 10.01.2019.
• Torlak, Ö.(2012). ”İslam Ülkeleri Arasında Helal Ürün Pazarlama Potansiyeli, Problemleri ve Çözüm Önerileri”. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 4( 2),1-10.
• Vezir Oğuz, G., Bilgen, İ. (2017). “Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Satın Alma Niyeti Üzerindeki Etkisi: İstanbul İlinde Bir Araştırma”. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (2), 51-72.
• Wan Hassan, W. M., & Awang, K. W. (2009). Halal food in New Zealand restaurants: an exploratory study. International Journal of Economics and Management, 3(2), 385-402.
• Yener, D. (2011). Tüketicilerin Helal Sertifikalı Ürünlere Karşı Tutumlarını Etkileyen Faktörler ve Risk Algısı. (Doktora Tezi) . İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldırım, B. (2011). Helal Gıda. http://www.gidagundemi.com/makale/helal-gida-m31.html , 06.09.2018.
• Zulfakar, M. H., Anuar, M. M., & Ab Talib, M. S. (2014). Conceptual framework on halal food supply chain integrity enhancement. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 121, 58-67.