Üstbilişsel Yazma Stratejileri Eğitiminin Yazma Becerisine ve Yazmaya Yönelik Tutuma Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 2, 741 - 771, 28.08.2021

Teymur Erol , Hasan Kavruk

https://doi.org/10.33437/ksusbd.923783

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı; üstbilişsel yazma stratejilerine dayalı eğitimin yedinci sınıf öğrencilerinin üstbilişsel yazma stratejileri farkındalıklarına, yazma becerilerine ve yazmaya ilişkin tutumuna etkisini incelemektir. Araştırmada karma yöntemlerden açıklayıcı sıralı desen kullanılmıştır. Araştırmanın nicel bölümünde, gerçek deneysel desenlerden biri olan ön test ve son test kontrol gruplu seçkisiz desenden; nitel bölümünde yarı yapılandırılmış görüşme tekniğinden yararlanılmıştır. Çalışma grubu, 2020-2021 eğitim-öğretim yılında, Kahramanmaraş ili Onikişubat ilçesindeki bir ortaokulda öğrenim gören yedinci sınıf öğrencilerinden seçilmiştir. Çalışma grubu seçkisiz atama yöntemiyle 30’u deney, 30’u kontrol olmak üzere 60 öğrenciden oluşmaktadır. “Öğrencilerin Yazdığı Bilgilendirici Metinler” ile araştırmacı tarafından geliştirilen “Üstbilişsel Yazma Stratejileri Ölçeği”, “Yazmaya Yönelik Tutum Ölçeği”, “Üstbilişsel Yazma Stratejilerine Yönelik Dereceli Puanlama Anahtarı” ve “Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu” araştırmanın başlıca veri toplama araçlarıdır. Araştırmanın uygulama boyutunda, deney grubundaki öğrencilere 10 hafta boyunca uzaktan eğitim yoluyla üstbilişsel yazma stratejileri eğitimi verilmiş, kontrol grubunda ise MEB’in mevcut öğretim programı doğrultusunda eğitim yapılmıştır. Araştırmanın nicel verileri duruma göre parametrik ve parametrik olmayan testlerle analiz edilmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşme formlarıyla elde edilen nitel veriler betimsel analiz yöntemiyle incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; üstbilişsel yazma stratejileri eğitimi, deney grubu öğrencilerinin yazmaya yönelik olumlu tutum geliştirmesinde, üstbilişsel yazma stratejileri farkındalıklarının ve yazma becerisi başarı düzeyinin artmasında etkili olmuştur. Deney grubundaki öğrenciler, üstbilişsel yazma stratejileri eğitimi ile ilgili genel olarak olumlu görüş bildirmiştir. Uygulanan deneysel işlem, öğrencilerin yazma becerisine yönelik düşünce ve tutumu ile yazıya başlama duygusunu büyük ölçüde olumlu etkilemiştir. Verilen eğitim, deney grubundaki öğrencilerin yazma alışkanlıklarının artmasına ve yazma kaygılarının azalmasına katkı sağlamıştır. Deney grubundaki öğrenciler, üstbilişsel yazma stratejileri eğitiminin yazma becerisi başarı düzeylerini artırdığına inanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Üstbiliş, üstbilişsel yazma stratejileri, strateji eğitimi, yazma becerisi, yazmaya yönelik tutum

Kaynakça

• Ayyıldız, M. ve Bozkurt, Ü. (2006). Edebiyat ve kompozisyon eğitiminde karşılaşılan sorunlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4 (1), 45-52.
• Badger, R. and White, G. (2000). A process genre approach to teaching writing. ELT Journal, Volume 54/2 April, 153-160.
• Bağcı, H. (2007). Türkçe öğretmeni adaylarının yazılı anlatıma ve yazılı anlatım derslerine yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. TÜBAR-XXI-Bahar, 29-61.
• Brandi, N. L. (2010). The influence of experiential and sociocultural factors on efficacy and instructional practices: four case studies of primary teachers of writing. (Unpublished doctoral dissertation), The University of Akron.
• Braten, I. (1991). Vygotsky as precursor to metacognitive theory: I. The concept of metacognition and its roots. Scandinavian Journal of Educational Research, 35: 3, 179-192.
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Chamot, A. U. (2005). Language learning strategy instruction: current issues and research. Annual Review of Applied Linguistics, 25, (pp. 112-130). Cambridge University Press.
• Chamot, A. U. & O’Malley, J. M. (1987). The cognitive academic language learning approach: A bridge to the mainstream. TESOL Quarterly, Vol. 21, No. 2, 227-249.
• Coşkun, A. (2010). The effect of metacognitive strategy training on the listening performance of beginner students. Novitas-ROYAL (Research on Youth and Language), 2010, 4 (1), 35-50.
• Creswell, J. W. (2007). An introduction to mixed methods research. University of Nebraska-Lincoln.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni. Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (Çev. Ed. S. Beşir Demir). Ankara: Eğiten Kitap Yayınları.
• Çakıroğlu, A. ve Ataman, A. (2008). Üstbilişsel strateji öğretiminin okuduğunu anlama başarı düzeyi düşük öğrencilerde erişi artırımına etkisi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 1-13.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Darch, B. (2001). The role of scaffolding in providing the kinds of metacognition that may help more able key stage 3 pupils develop their writing abilities. (Unpublished doctoral dissertation). The Open University.
• Davis, B., J. (2009). A qualitative study of how writing is used in catholic secondary schools to foster students’ metacognitive skill development. (Unpublished doctoral dissertation), The University of San Francisco.
• Duman, M. ve Arsal, Z. (2015). Türkçe dersinde bilişsel farkındalık okuma stratejileri öğretiminin etkililiği. Milli Eğitim Dergisi, 44(206), 5-15.
• Dülger, O. (2007). The effect of metacognitive strategies on attitudes, achievement and retention in developing writing skills. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• El-Hindi, A. E. (1994). Relations between metacognition, reading and writing proficiency, and locus of control. (Unpublished doctoral dissertation), The Graduate School Syracuse University.
• Farahian, M. (2017). Developing and validating a metacognitive writing questionnaire for EFL learners. Issues in Educational Research, 27(4), 736-750.
• Flower, L. & Hayes, J. R. (1980). Identifying the organization of writing processes. https://www.researchgate.net/profile/John_Hayes30/publication/200772468_Identifying_the_organization_of_writing_processes/links/56784a4208ae125516ee7cc6.pdf
• Flower, L. & Hayes, J. R. (1981). A cognitive process theory of writing. College Composition and Communication, Vol. 32, No. 4, 365-387.
• Göçer, A. (2010). Eğitim fakültesi öğrencilerinin yazılı anlatım becerilerinin süreç yaklaşımı ve metinsellik ölçütleri ekseninde değerlendirilmesi (Niğde Üniversitesi Örneği). Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt:18 No:1, 271-290.
• Güneş, F. (2011). Dil öğretim yaklaşımları ve Türkçe öğretimindeki uygulamalar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 2011, Cilt: 8, Sayı: 15, 123-148.
• Hacker, D. J., Keener, M. C. & Kircher, J. C. (2009). Writing is applied metacognition. In D. J. Hacker, J. Dunlosky & A. C. Graesser (Eds.), Handbook of metacognition in education (pp. 154-172). New York: Routledge.
• Hallenbeck, M. (2002). Taking charge: adolescents with learning disabilities assume responsibility for their own writing. Learning Disability Quarterly, 25(4), 227- 246.
• Harmankaya, M. Ö. (2016). Üstbiliş stratejileri eğitiminin ortaokul öğrencilerinin dinlediğini anlama becerilerine, dinlemeye yönelik tutumlarına ve dinleme kaygılarına etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Harten, M. D. (2014). An evaluation of the effectiveness of written reflection to improve high school students’ writing and metacognitive knowledge and strategies. (Unpublished doctoral dissertation), Boston University School of Education.
• Hyland, K. (2016). Teaching and researching writing. New York: Routledge.
• Kantemir, E. (1997). Yazılı ve sözlü anlatım. Ankara: Engin Yayınları.
• Karadağ, Ö. & Maden, S. (2014). Yazma eğitimi: kuram, uygulama, ölçme ve değerlendirme. (Ed. A. Güzel ve H. Karatay), Türkçe öğretimi el kitabı içinde (s. 265-306). Ankara: Pegem Akademi.
• Karatay, H. (2015). “Süreç temelli yazma modelleri: planlı yazma ve değerlendirme”, (Ed. M. Özbay), Yazma Eğitimi içinde (s. 21-43). Ankara: Pegem Akademi.
• Katrancı, M. (2012). Üstbiliş stratejileri öğretiminin dinlediğini anlama becerisine ve dinlemeye yönelik tutuma etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kaya, B. ve Ateş, S. (2016). Üstbilişsel beceri odaklı yazma süreçlerinin dördüncü sınıf öğrencilerinin hikâye yazma becerisine etkisi. Eğitim ve Bilim, Cilt 41, Sayı 187, 137-164.
• Kıvrak, S. (2019). Üstbiliş stratejilerine dayalı dinleme etkinliklerinin ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin dinlediğini anlama becerilerine etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Kim, W-S. (1991). The role of metacognitive skills in young ESL student writing revision. (Unpublished doctoral dissertation), University of Hawai.
• Lv, F. & Chen, H. (2010). A study of metacognitive-strategies-based writing instruction for vocational college students. English Language Teaching, 3(3), 136-144.
• Martin, M. J. (1987). The effects of ınstruction in metacognitive strategies for composing on reading achievement and writing achievement. (Unpublished doctoral dissertation). University of South Carolina.
• Melanlıoğlu, D. (2011). Üstbiliş stratejileri eğitiminin ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin dinleme becerilerine etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Melanlıoğlu, D. (2014). Üstbiliş strateji eğitiminin ortaokul öğrencilerinin okuma kaygılarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 39 (176), 107-119.
• Meral, E. (2019). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin üstbilişsel dinlediğini anlama farkındalığı düzeyi ile dinlemeye ilişkin tutumları arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Mills, B. (1953). Writing as process. College English, Vol. 15, No. 1, 19-26.
• Negretti, R. (2009). Metacognitive awareness in developmental writing students. (Unpublished doctoral dissertation). The University of Hawai.
• Negretti, R. (2012). Metacognition in student academic writing: A longitudinal study of metacognitive awareness and its relation to task perception, self-regulation, and evaluation of performance. Written Communication, 29(2), 142-179.
• Özbay, M. ve Zorbaz, K. Z. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin yazma tutukluğu düzeyi üzerine bir değerlendirme. Western Anatolia Journal of Educational Science. 3(5), 1-28.
• Özden, M. Y. ve Durdu, L. (2016). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Öztürk, E. ve Uzunkol, E. (2015). İlköğretim 4. sınıf öğrencilerinin okuma stratejileri üstbilişsel farkındalıkları ve okuma motivasyonlarının değerlendirilmesi. Turkish Studies, 10(7), 803-814.
• Pressley, M. & Harris, K. R. (2008). Cognitive strategies ınstruction: From basic research to classroom instruction. The Journal of Education, Vol. 189, No. 1/2, Theory, Research, Reflection on Teaching and Learning (2008/2009), 77-94.
• Sallabaş, M. E. ve Temizkan, M. (2009). İlköğretim öğrencilerinin noktalama işaretlerini doğru olarak kullanabilme düzeyleri ile ilgili bir araştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, C. 17 No: 2, 625-636.
• Sanchez-Villamil, O. I. (1991). The effects of two metacognitive strategies on intermediate ESL college students’ writing. (Unpublished doctoral Dissertation), Fordham University.
• Scardamalia, M. (1984). Higher order abilities: written communication. American Educational Research Association, Washington, D. C., ERIC.
• Schraw, G. & Moshman, D. (1995). Metacognitive theories. Educational Psychology Review, Vol. 7, No. 4, 351-371.
• Sexton, M., Harris, K. R., & Graham, S. (1998). Self-regulated strategy development and the writing process: effects on essay writing and attributions. Exceptional Children, 64 (3), 295-311.
• Shabaya, J. (2004). The role of pre-service teachers in developing metacognitive awareness strategies among student writers in an urban high school english classroom. (Unpublished doctoral dissertation). University of Akron.
• Steinbach, J. C. (2008). The effect of metacognitive strategy instruction on writing. (Unpublished Master Thesis). University of Kentucky.
• Şen, Ş. (2003). Biliş ötesi stratejilerin ilköğretim okulu beşinci sınıf öğrencilerinin okuduğuna anlama düzeylerine etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tağa, T. ve Ünlü, S. (2013). Yazma eğitiminde karşılaşılan sorunlar üzerine bir inceleme. Turkish Studies, Volume 8/8, 1285-1299.
• Tok, M. ve Ünlü, S. (2014). Yazma becerisi sorunlarının ilkokul, ortaokul ve lise öğretmenlerinin görüşleri doğrultusunda karşılaştırılmalı olarak değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(50), 73-95.
• Ungan, S. (2007). Yazma becerisinin geliştirilmesi ve önemi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı: 23 Yıl: 2007/2, 461-472.
• Ülper, H. (2008). Bilişsel süreç modeline göre hazırlanan yazma öğretim programının öğrenci başarısına etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ward, N., B. (2009). The influence of a metacognitive learning system on the writing achievement of elementary school students. (Unpublished doctoral dissertation). Seton Hall University.
• Vanderburg, R. M. (2006). Reviewing research on teaching writing based on Vygotsky’s theories: what we can learn. Reading & Writing Quarterly, 22, 375-393.
• Velzen, V. J. (2016). Metacognitive learning advancing learning by developing general knowledge of the learning process. Springer International Publishing.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yi, J. Y. (2006). Construction of a rating scale for writing assessment in an EFL context. (Unpublished doctoral dissertation). The University of Edinburgh.
• Zamel, V. (1982). Writing: the process of discovering meaning. TESOL Quarterly, Vol. 16, No. 2, 195-209.