AHMED KUDDÛSÎ'NİN ŞİİRLERİNDE ESMÂ-İ HÜSNÂ'DAN YANSIMALAR

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 3, 1721 - 1738, 31.12.2021

Nazmi Özerol

https://doi.org/10.33437/ksusbd.911246

Öz

Türk Tasavvuf edebiyatının önemli şairlerinden biri olan Ahmed Kuddûsî, dinî-tasavvufî şiirlerden oluşan divanında tasavvufun hemen hemen bütün konularını, Allah aşkını, Allah’ın isim ve sıfatlarının kâinattaki yansımalarını sanat kaygısı taşımadan, samimi bir şekilde dile getirmiştir. Eser, zengin tasavvufi muhtevasıyla tasavvuf edebiyatı açısından oldukça önemlidir. Bilindiği gibi İslam kültüründe Esmâ-i Hüsnâ’nın yani Allah’ın güzel isimlerinin, onu anlamada, tanımada son derece büyük bir önemi vardır. Müminler, yaratıcılarına bu isim ve sıfatlar çerçevesinde inanırlar; dualarında bu isimlerle ona yakınlaşmaya çalışırlar. Diğer yandan, meseleye varlık bilim açısından yaklaşan tasavvufî düşünceye göre mevcudat, zatında her türlü tanımlanmadan münezzeh olan Allah’ın isim, sıfat ve fiillerinin tecellisinden ibarettir. Mutasavvıf bir şair olan Kuddûsî’nin divanı incelendiğinde şiirlerin birçoğunun Allah’ın güzel isimleri çerçevesinde işlenip dokunduğu görülür. Her mutasavvıf şair gibi Kuddûsî de hayata Esmâ-i Hüsnâ penceresinden bakar. Şaire göre Allah’ı tanımayan, tapınma duygusunu tatmin etmeyen bir gönül, mutluluk ve dinginlik adına çok şey kaybeder. Allah’ın isimleri, hayatın her alanında insanın önüne çıkan kapalı kapıları ardına kadar açan muhteşem ve mükemmel bir anahtardır. Kuddûsî Divanı’nda Allah’ın bizzat Kur’an’da geçen isimlerinin ve Allah’a nispet edilen isimlerin çokça kullanıldığı görülür. Bu çalışmada Kuddûsî’nin şiirlerindeki “Esmâ-i Hüsnâ” yansımaları seçilen bazı beyitlerle örneklendirilmiştir. Divanda geçen isimler, muhteva bakımından bir tasnife tabi tutularak verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ahmed Kuddûsî, şiir, Esmâ-i Hüsnâ, Yansımalar

Kaynakça

• Alıcı, L. & Gedik, S. (2018). Mar’aşîzâde Ahmed Kuddûsî ve İcâzetnâme-i Kuddûsî adlı eseri. International Journal of Language Academy, 6 (1), 220-235.
• Doğan, A. (2013). Kuddûsî Divanı. Akçağ Yayınları.
• Ergun, P. (2015). Ahmed Kuddusi, Türk Edebiyatı isimler sözlüğü. www.turkedebiyatıisimlersozlugu. com
• Gürer, D. (2014). Mevlâna’nın eserlerinde Esmâ-i Hüsnâ. Marife, 179-198.
• İslâmoğlu, M. (2014). Kur’an’a göre Esmâ-i Hüsnâ. 1, Düşün Yayıncılık.
• Topaloğlu, B. (1995). Esmâ-i Hüsnâ. DİA, 11, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Şahin, A. (2001). Edebî bir tür olarak klasik edebiyatımızda Esma-i Hüsnâlar. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 16, 49-57.
• Ulutürk, V. (1985). Kuran-ı Kerim Allah'ı nasıl tanıtıyor? Işık Akademi Yayınları.