YEREL TARİHÇİLİK BAĞLAMINDA YALÇIN ÖZALP’İN MARAŞ MİLLİ MÜCADELESİ TARİH YAZIMINA KATKI VE YAKLAŞIMLARI

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 1, 222 - 232, 30.04.2022

Erhan Alpaslan , Tülay Aydın

https://doi.org/10.33437/ksusbd.1075712

Öz

Makro tarihçilik olarak algılanan, siyasi ve kahramanlık öykülerinin anlatıldığı tarih yazımı anlayışından mikro düzeydeki yerel tarihçilik anlayışına geçiş, bireyi ve insanı temel alan yeni bir bakış açısı ortaya koymuştur. Yerel tarih anlayışı ile beraber çevreden merkeze doğru ilerleyen sistematik ve daha somut bir tarih yazımı birtakım öznellikleri de yorum alanına dahil etmiştir. Geleneksel tarih anlatısının siyasi olaylara ağırlık vermesinin aksine yerellikleri ve sosyo-ekonomik çevre ile birlikte bireysel yaşamı baz alan yeni tarihçilik anlayışı bu yönüyle merkezine insanı almaktadır. Araştırmanın merkezine insanları, daha doğrusu sıradan insanları yerleştiren yerel tarihçilik, insanların tecrübelerini, tarihsel süreçlerle olan ilişkilerini irdelemektedir. Bu sebeple savaş, zafer, kayıp, işgal kavramlarının toplum yaşamında fazlasıyla yer edindiği Milli Mücadele döneminin yerel tarih yazımındaki yeri ve önemi de oldukça fazladır. Bu noktada ulusal tarih anlayışından daha öznel bir alanda inşa edilen yereldeki milli mücadele faaliyetleri tarih yazımında anılar, günlükler, basın ve yaşayan sözel unsurlar gibi temel tarih kaynaklarını daha da ön plana çıkarmıştır. Zira tarih yazımının ölçeği ve kapsamı ne olursa olsun, tarihçinin mutfağındaki malzemeleri oluşturan ana unsur bu kaynaklardır.
Maraş Milli Mücadelesindeki anılar ve faaliyetleri ele alan birçok eseri ile bu anlamda şehrin yerel tarihine ve genelde de ulusal tarihe önemli katkılar yapan tarihçilerden biri de Yalçın Özalp’tir. Bölge tarihine önemli kazanımlar sağlayan ve akademik tarih çalışmalarının merkezine gazileri, dönemin tanıklarını ve yazılı kaynaklarını koyan Özalp, bu noktada yerel tarih arşivini ilim dünyasına kazandırmayı başarmış önemli bir ilim insanıdır. Çalışmada akademik mahiyette Maraş Milli Mücadele tarihi için ilk elden malzemelerin toplanması ve kullanımı konusunda şehir tarihinde öncül bir misyonu olan Özalp’in yerel tarih ve yerel tarihçilik adına yaptığı katkılara yer verilecektir. Böylece yerel tarihçiliğin ulusal tarih çalışmalarına sağladığı altyapı, Yalçın Özalp’in tarihi veriye yaklaşımı ve kullanımı paralelinde örneklendirilmiş olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Yerel tarih, Millî Mücadele, Maraş, Yalçın Özalp

Kaynakça

• Aslı Avcı Akçalı, Erdal Aslan, ‘Yerel Tarih ve Tarih Öğretimindeki Rolü’, Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi 21, 2007, 80-88.
• Erdal Aslan, “Yerel Tarihin Tanımı, Gelişimi ve Değeri,” Tarih Yazımında Yeni Yaklaşımlar: Küreselleşme ve Yerelleşme, Haz. Zeynel Abidin Kızılyaprak, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, İstanbul 2000.
• Stephen Caunce, Sözlü Tarih ve Yerel Tarihçi, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2001.
• R. G. Collingwood, Tarih Tasarımı, Çev. Kurtuluş Dinçer, Doğu Batı Yayınları, Ankara, 2013.
• Muhammet Dağ, Annales Tarih Ekolü Ve Türkiye’de Yerel Tarihyazımı (1939-2000), Pamukkale Üniversitesi, Doktora Tezi, Denizli, 2020.
• Esra Danacıoğlu, Geçmişin İzleri Yanıbaşımızdaki Tarih İçin Bir Kılavuz, Tarh Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2001.
• Didem Erpulat, “Tarih Eğitiminin İyileştirilmesi Çalışmaları”, Tarih Eğitimine Eleştirel Yaklaşımlar, Haz. Oya Köymen, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 2003.
• Hasan Işık, “İlköğretimde Tarih Konularının Yerel Tarih İle İlişkilendirilmesinin Öğrenci Başarısına Etkisi”, The Journal of International Social Research (Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi), 1/4, 2008, ss.290-310
• Georg G. İggers, Bilimsel Nesnellikten Postmodernizme Yirminci Yüzyılda Tarih Yazımı, Tarih Vakfı Yuırt Yayonları, İstanbul, 2011.
• Marcia Muth Miller, Collecting and Using Local History, New Mexico Research Library of the Southwest, New Mexico, 1971.
• Mahmut Nedim Tepebaşı, “Hocam Yalçın Özalp”, Yorum Gazetesi, 28.07.2021, Er. Tar. 02.10.2021, 23: 39.
• Barış Metin ve Mehmet Oran, “İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Ders İçi Yerel Tarih Konusundaki Faaliyetleri Uşak İli Örneği”, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 /1, 2014, s. 8.
• Hakan Örten, Yerel Tarih Konularının Sosyal Bilgiler Üniteleri İle İlişkilendirilmesine Yönelik Bir Çalışma: Tokat Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, G.O.P. Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat, 2008.
• Yalçın Özalp, Kuva-i Milliyecilerden Hatıralar, Alperen Yayınları, Ankara, 2001.
• Yalçın Özalp, Gazilerin Dilinden Milli Mücadelemiz, Semih Ofset Matbaacılık Yayıncılık, Ankara, 1986.
• Cemile Ayça Öztaşçı, Yerel Tarih Öğretim Yöntemini, Sosyal Bilgiler Dersinde Uygulamaya Koymak: Bir Eylem Araştırması, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2017.
• Robert Stradling, 20.Yüzyıl Avrupa Tarihi Nasıl Öğretilmeli, Çev. Ayfer Ünal, Tarih Vakfı Yayınları, 2003.
• İbrahim Sarı, Sosyal Bilgiler Öğretiminde Sözlü Tarih Etkinliklerinin Öğrenci Başarı, Beceri ve Tutumlarına Etkisi, Yayınlanmış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bilim Dalı, Ankara, 2007.
• İlhan Tekeli, “Yerel Tarih Çalışmalarına Gençlerin Katılımı ve Tarih Eğitimi”, (Ed. Funda Çelebi), Yerel Tarihçilik, Kent, Sivil Girişim. Yerel Tarih Grupları Deneyimi, İstanbul, 2001.
• “Özalp: ‘Bir Daha 12 Şubat’a Ya Çıkarım Ya Çıkmam, Bu Vesikaları Verecek Resmi Makam Bulamıyorum!’”, Kahramanmaraş Manşet Gazetesi, 12.02.2018, 11: 44, Er. Tar. 04.10.2021, 00: 18.
• “Kıraathane Sohbetleri Maraş'ta Milli Mücadele Konusuyla Başladı”, https://www.turkocaklari.org.tr, 10.02.2016, Er. Tar. 04.10.2021, 00: 31.
• Ümmügülsüm Candeğer, ‘Yerel Tarih Çalışmasında Kaynakların Önemi: Burdur Örneği’, Tarih Okulu Dergisi, Haziran 2017 June 2017 Yıl 10, Sayı XXX, ss. 241-255.
• ‘Tarihçi Yalçın Özalp Anlatıyor’, http://www.medyagunebakis.com/ , Mart 2015, Haber: Ökkeş Bölükbaşı, Er. Tar: 07.10.2021, 11:13.
• Ali Avgın, “Ulu Camii ve Kaderine Terkedilen Ön Bahçesi”, Maraş Bölge Gazetesi, 09.12.2016, https://www.marasbolgegazetesi.com, Er. Tar. 08.10.2021, 23: 21.
• Ali Avgın, “Ulu Camii Haziresi ve Tarihçi Yalçın Özalp’in Anlattıkları”, 28.08.2014, https://www.marasgundem.com.tr, Er. Tar. 08.10.2021, 23: 21.
• “Yalçın Özalp Gerçekleri Su Yüzüne Çıkarıyor”, https://www.marasgundem.com.tr, 01.12.2011, Er. Tar. 09.10.2021, 00: 38.
• Veli Karalar, “Yalçın Özalp ve Deli Sorular”, 06.02.2017, https://www.marasgundem.com.tr, Er. Tar. 09.10.2021, 14: 11.
• “Bir Konu Bir Konuk”, Doğan Keçeçcioğlu, Expres, 12.10.1984.
• Yalçın Özalp, Er Gişiler, Hatunlar Ve Sübyanlarımızın Dilinden Millî Mücadelemiz Adlı Kitabından Alıntıdır, 01.10.2008.
• Mustafa Öztürk, “Yerel Tarih ve Şehir Tarihçiliğinin Yeri, Önemi ve Bugünkü Durumu”, Uluslararası Gazi Süleyman Paşa ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu-III, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Daşiresi Başkanlığı Yayınları, No: 38, Kocaeli, 2017.