CHP Genel Sekreterlerinin Parti Siyaseti Üzerindeki Etkileri: Kasım Gülek Ve Bülent Ecevit

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 2, 681 - 697, 31.08.2022

Tülay Aydın

Öz

Siyasal partilerde bir parti içi mekanizma olarak öne çıkan parti genel sekreterliği birimi, çok partili hayatın ilk yıllarında CHP’nin değişen siyasal misyonu üzerinde tıpkı tek partili yıllarda olduğu gibi önemli bir etkiye sahipti. Parti genel sekreterliği biriminin fikir üreten, siyaset yapan, zaman zaman parti liderinin önüne geçen tutum ve eylemlerinin konu edindiği bu çalışmada; uzun iktidar yıllarının ardından muhalefete geçen CHP’nin hem parti içindeki bu şaşkınlığı aşma hem de partiyi halk nazarındaki olumsuz imajından kurtarma çabaları ele alınmaktadır. Bu yeni söylem oluşturma çabaları; Kasım Gülek ve Bülent Ecevit gibi iki önemli parti genel sekreterinin fikir ve uygulamaları çerçevesinde incelenmektedir. Keza CHP’de değişimin gerekliliğine inanarak uygulamaya döken ilk parti genel sekreteri olan Kasım Gülek’in bireysel olarak yürüttüğü halkçı uygulamalar ve halka dönüş çalışmaları, Bülent Ecevit’in parti genel sekreterliği süresince plan ve program çerçevesinde uygulamaya dökülmüştür. Çalışma iki genel sekreterin farklı dönemlerde ancak aynı politika kapsamında partide bir değişim rüzgârı başlattığı kanısındadır.

Anahtar Kelimeler

Chp, Kasım Gülek, Bülent Ecevit, parti genel sekreteri, halkçılık

Kaynakça

• BCA, 30.10.0.0-76.501.8, 20.05.1940. BCA, 490. 01-1393.623.1, 12.12.1950. BCA, 30.1.0.0-19.109.5, 03.08.1955.
• BCA, 30.1.0.0-43.253.11, 24.08.1955. BCA, 30.1.0.0-87.545.1, 29.12.1962.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi, Düstur VI, Cilt 25, 15 Mayıs 1942.
• 1931 Cumhuriyet Halk Fırkası Nizamnamesi ve Programı, TBMM Matbaası, Ankara, 1931.
• 1938 CHP Tüzüğü, Recep Ulusoğlu Basımevi, Ankara, 1938.
• 1939 CHP Nizamnamesi, Ulus Basımevi, Ankara, 1939. Süreli Yayınlar Akşam Cumhuriyet Milliyet Ulus Vatan Zafer
• Ahmad, F. (1996). Demokrasi Sürecinde Türkiye (1945-1980). Hil Yayınları.
• Arcayürek, C. (1985). Yeni İktidar Yeni Dönem 1951-1954. Bilgi Yayınevi.
• Aşırı Solun ‘Geniş Cephe’ Faaliyeti ve CHP Genel Sekreteri Ecevit (1970). Dünya Matbaası.
• Balcı, M. (2015). Sıradışı Bir Siyasetçi: Kasım Gülek: Hayatı ve Siyasi Faaliyetleri. Yeditepe Yayınevi.
• Barutçu, F. A. (1977). Siyasi Anılar 1939-1954. Milliyet Yayınları.
• Bektaş, A. (1993). Demokratikleşne Sürecinde Liderler Oligarşisi, CHP ve AP (1961-1980). Bağlam Yayınları.
• Bila, H. (1999), CHP 1919-1999. Doğan Kitap. Birgit, Orhan (2006). Evvel Zaman İçinde. Doğan Kitap.
• C.H.P. Genel Sekreteri Kasım Gülek’in Onuncu Kurultay Konuşmaları. (1953). Ulus Basımevi.
• Çavdar, T. (2004). Türkiye’nin Demokrasi Tarihi 1950’den Günümüze. İmge Kitabevi.
• Çürüksulu, N. ve Adakaleli, Ş. (1975). Ecevit Adında Biri Yahut İkinci İsmet İnönü. Polemika Yayınları.
• Dış Basın ve Radyo’da Kasım Gülek (Radyo Konuşmaları demeçler, makaleler). (1952),.Ulus Basımevi.
• Erhan, M. (yty). Karaoğlan Geliyor. M Yayınevi. Ecevit, B. (1972). Kurultaylar ve Sonrası. İleri Yayınları.
• Ecevit, B. (1975). Ortanın Solu. Tekin Yayınevi. Erim, N. (2021). Günlükler 1925-1979. Haz. Ahmet Demirel, Yapı Kredi Yayınları.
• Kasım Gülek Konuşuyor. (1956). Ekicigil Yayınevi. Kili, S. (1976).
• 1960-1975 Döneminde Cumhuriyet Halk Partisinde Gelişmeler Siyaset Bilimi Açısından Bir İnceleme. Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Koç, A. (2014). CHP’de ‘Ortanın Solu Söylemi’ ve 1965 Seçimleri. Dezanj Yayınları.
• Kurt, S. (2002). Bir Karaoğlan Hikâyesi. Birey Yayıncılık.
• Mccauley, M. (1997). Who’s Who İn Russia Since 1900. Routledge.
• Mirkelamoğlu, N. (1975). İnönü Ecevit’i Anlatıyor. Kervan Yayınları.
• Topuzoğlu, A. (1975). Halk Adamı Ecevit. Tok Yayınları. Turan, İ. (2003). İsmet İnönü Konuşma, Demeç, Makale, Mesaj ve Söyleşiler 1944-1950. TBMM Kültür,
• Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları. Turan, Ş. (2000). İsmet İnönü Yaşamı, Dönemi ve Kişiliği. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Ağtaş, Ö. (2008). Ortanın Solu: İsmet İnönü’den Bülent Ecevit’e, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Sol, (8), 94-221.
• Akdağ, M. (2018). Bülent Ecevit’in Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Seçilmesi Sürecinde Yürüttüğü İletişim Ve Medya Stratejisi, Sosyal Bilimlerinde
• Güncel Akademik Çalışmalar, (1), 133-146. Alper, E. (2008). Bülent Ecevit, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Sol, (8), 202-213.
• Ayata, A. G. (1995). Türkiye’nin Demokratikleşme Sürecinde Ortanın Solu Hareketi, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 50 (03), 79-88.
• Babaoğlu, R. (2019). Seçim Yenilgisi, Parti İçi Muhalefet ve Hizipleşme Tartışmalarının Gölgesinde Cumhuriyet Halk Partisi XI. Kurultayı (26-30 Temmuz 1954),
• Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13 (19), 2679-2708.
• Bozkır, G. (2005). Cumhuriyet Halk Partisinde Bülent Ecevit ve Ortanın Solu Düşüncesi, Çağdaş Türkiye Araştırmaları Dergisi, 4 (11), 231-248.
• Bulut, S. (2009). Üçüncü Dönem Demokrat Parti İktidarı (1957‐1960): Siyasi Baskılar ve Tahkikat Komisyonu, Akademik Bakış, 2 (4), 125‐145.
• Çavdar, T. (1994). Cumhuriyet Halk Partisi (1950-1980), Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, (8), 2025-2036.
• Fedayi C. (2004). CHP’nin Sosyal Demokratlaşması Sürecinde Kemalizm Tartışmaları: 1961-1980, Liberal Düşünce, (36), 87-108.
• Fedayi, C. (2004). Ortanın Solu Akımı, Liberal Düşünce, (33), 163-183.
• Kılıç, M. (2020). Chp’de Akamete Uğramış Bir Reform Teşebbüsü: 1954 Islahat Komisyonu, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22 (4),
• Sakal, F. (2017). Tek Parti Dönemindeki Chp Propaganda Anlayışından Propaganda Ve Yayın Bürosu'nun Kuruluşuna, Studies Of The Ottoman Domain, 7 (12),
• Şendal, T. (2020). Cumhuriyet Halk Partisinde Ortanın Solu İle Başlayan Metamorfoza Karşı İç ve Dış Muhalefet, Tarih ve Gelecek Dergisi, 6 (2), 281-302.
• Toprak, Z. (1992). Popülizm ve Türkiye’deki Boyutları. içinde Öğretim Üyeleri (Ed.), Tarih ve Demokrasi Tarık Zafer Tunaya’ya Armağan (ss. 41-65).
• Tuğluoğlu, F. (2017). CHP’nin 14. Kurultayı ve İlk Hedefler Beyannamesi, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, (60), 277-310.
• Uzun, H. (2012). İktidarını Sürdürmek İsteyen Bir Partinin Kimlik Arayışı: Cumhuriyet Halk Partisi’nin 1947 Olağan Kurultayı, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk
• İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, XII (25), 101-139.
• Yılmaz, E. (2010). 1954 Seçimlerinin Önemi, Öne Çıkan Özellikleri ve Siyasi Sonuçları, e- Journal of New World Sciences Academy, 5 (4), 541-551.
• Çolak, M. (2015). Bülent Ecevit’in Siyasal Anlayış Ve Deneyiminde Dinin Yeri, (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Kocaeli Üniversitesi.
• Kaya, A. (2010). Türk Siyasi Tarihinde CHP’nin Gençlik Kolları, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Öğütveren, Ü. (2014). Cumhuriyet Halk Partisi’nin Beşinci Olağanüstü Kurultayı Ve Bülent Ecevit (5 -7 Mayıs 1972), (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Sevgi Özçelik, https://forum.donanimhaber.com/bulent-ecevit-beyin-kanmasi-gecirdi-son-durum-hayati-tehlikesi-gecmedi--7152284-7, 24.03.2022.