İdeoloji Perspektifinden Savaş Filmlerini Okumak: Midway ve Türk İşi Dondurma Filmlerinin Analizi

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 3, 1385 - 1397, 31.12.2022

Pınar Basmacı

https://doi.org/10.33437/ksusbd.726737

Öz

Önemli bir propaganda aracı olan sinema filmleriyle izleyiciye birtakım mesajlar aktarılmakta ve uluslararası alanda etki gösterme gücüne sahip bu mesajlar ile egemen ideoloji kitlelerin rızasını kazanmaktadır. Rıza kazanma konusu özellikle savaş filmleriyle daha da önemli hale gelmekte ve yapılan ya da yapılacak operasyonlarda halkın desteği kazanılarak, onayı alınmaktadır. Bu bağlamda tarihteki bir savaşın konu edinilebileceği gibi günümüzle ilgili bir olayın da konu olarak işlenebileceği bu filmlerde esas olan, seyircinin orduya sempati duyup, destek vermesi olmaktadır. Ancak sinema filmlerinin küresel ölçekte bir etkiye sahip olmasında ötürü, ideolojik mesajlar yalnızca filmin üretildiği ülkenin halkına değil, aynı zamanda tüm dünyaya da hitap etmektedir. Sinema sektörüne hâkim olan ABD ise bu durumdan fazlaca faydalanmakta ve sürekli çektiği savaş filmleriyle, yaptığı operasyonlarla ilgili küresel çapta bir rıza kazanmaya gitmektedir. Bu noktadan hareketle, ideolojik bağlamda önemli işlevi olan savaş filmlerini ve ürettiği ideolojileri konu edinen bu çalışmada, uluslararası alanda gösterime giren bir Türk ve bir ABD filmi analiz edilmiştir. Filmlerde ideolojik metinlerin olup olmadığını ve iki ülkenin ideolojik metinleri arasında fark olup olmadığını bulmanın amacını; söz konusu ideolojik metinlerin neler olduğunu ortaya koymanın ise problemini oluşturduğu çalışmada, Midway ile Türk İşi Dondurma filmleri örneklem olarak alınmıştır. Bu perspektifle, ülkeler ve savaşlar değişse de ideolojilerin aynı kaldığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Savaş filmleri, ideoloji, rıza kazanma, ABD, Türkiye

Kaynakça

• Aktaş, Özgür (2015). “Tarih Derslerinde Yararlanılabilecek Savaş Filmleri Üzerine Değerlendirme”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 43, Sayfa: 126-132.
• Gülmez, Fatih Çağatay (2015). “Bir Propaganda Aracı Olarak Sinema: Er Ryan’ı Kurtarmak”. https://www.academia.edu/19894486/Bir_Propaganda_Arac%C4%B1_Olarak_Sinema_Er_Ryan%C4%B1_Kurtarmak_%C3%96rne%C4%9Fi adresinden 01.11.2017 tarihinde erişilmiştir.
• Mersin, Serhan (2011). “Kurtuluş Savaşı Filmleri ve Milli Hamaset”, Sinecine Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 2, Sayfa: 33-56.
• Tuğcu, M. Said (2016). “Althusser’in İdeoloji Kavramı Bağlamında “Operasyon Argo” Filminin Analizi”, Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 3, Sayfa: 55-71.
• Yapıcı, Fatma (2004). “1990’lardan Günümüze Amerikan Savaş Filmlerinde Üçüncü Dünya Ülkelerinin Sunumu”, Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Yılmaz, Ertan (1990). “Amerikan Sinemasında Savaş ve Vietnam Filmleri”, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.