MARDİN / MİDYAT BÖLGESİNDEKİ EZİDİLERDE İBADET VE MÜZİK (SEMA MÜZİĞİ ÖRNEKLERİNİN ANALİZİ)

Yıl 2023, Cilt: 20 Sayı: 1, 277 - 288, 30.04.2023

Seda Yalman , Derya Karaburun Doğan

https://doi.org/10.33437/ksusbd.1177203

Cited By: 1

Öz

Kadim bir geçmişe sahip olan Mardin, birçok dine ev sahipliği yapmıştır. Bu dinlerden biri de Ezidilerdir. Ezidiler’ in şeytana taptığı inancı, bir arada yaşadığı farklı etnik toplulukların baskısına ve tepkisine sebep olmuştur. Bu sorundan kaynaklı ülkemizde çok az sayıda kalmalarının yanında başta Almanya olmak üzere, Belçika, Fransa, Ermenistan ve Gürcistan gibi ülkelere göç etmişlerdir. Türkiye’de de Mardin, Batman ve Urfa gibi bölgelerde yaşamlarını sürdürmektedirler. Ezidiler’ in sözlü bir kültür geleneğiyle geçmişten bugüne gelmeleri ve yazılı kaynak eksikliği, bu toplumun değerlerinin anlatılıp aktarılmasında bazı yetersiz ve yanlış bilgi aktarımlarına neden olmuştur. Bu araştırmada da literatüre bir katkı sağlaması amacıyla Mardin’ in Midyat ilçesinde ve Taqa köyünde yapılan görüşmelerle birlikte Ezidiler, ibadetleri ve de ibadetlerinin bir parçası olan sema törenleriyle ilgili bilgiler toplanmış ve semalarında kullandıkları müziklerle ilgili olarak dört eser, dilleri olan Kürtçe ifadelerle notaya alınmıştır. Notaya alınan bu eserler, makamsal yapı bakımından duyumsal analiz yöntemi ile analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Midyat, Ezidi, Din, Müzik, Ritüel

Kaynakça

• Bağçeci, S. E. (2003). Piyano Eğitiminde Müzikal Analiz Kavramı – Kapsamı ve Örnek Klavye Analizleri, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 1, Sayfa: 159-176.
• Cebe, R., & Soydan, E. (2012). Batman Yezidileri ve Yezidi sözlü kültürü. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1), 1143-1152.
• Doğan, D. Mehmet (1996), Büyük Türkçe Sözlük, 11.Baskı, İstanbul: İz Yayıncılık, s. 142.
• Erdoğan, İrfan (2012) Pozitivist Metodoloji ve Ötesi: Araştırma Tasarımları, Niteliksel ve İstatistiksel Yöntemler. Ankara: Erk, s.159.
• Gıddens, Anthony (1996), Introduction to Sosiology, Newyork: W.W.Norton.
• Gökçen, A., Aral, F. (Yay. haz.). (2014). Ezidiler: Kara Kitap Kara Talih. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Gökçen, A. (2015). Kadim Bir Nefes: Ezidi Ağıtları. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Guest, J. S. Keskin, A. (Ed.). (2001). Yezidilerin Tarihi: Melekê Tawus ve Mushefa Reş’in İzinde. İbrahim Bingöl (Çev.). İstanbul: Avesta.
• Güven, Mustafa, (2012). “Kültürün Bir Unsuru Olarak Din”, Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, C.1, S. 1, s. 935.
• Karaburun Doğan, Derya (2015). “Divriği Yöresi Alevi-Bektaşi Cemaati Dini Ritüel ve Müzikleri”, Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları, s.266.
• Koç, M. (2003). Ergenlik Döneminde Dua ve İbadet Psikolojisi Üzerine Teorik Bir Yaklaşım, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:7, S.1, s.373-397.
• Kreyenbroek, P. G., Reşow, X. C., Keskin, A. (Ed.). (2011). Tanrı ve Şeyh Adi Kusursuzdur: Yezidi Tarihinden Kutsal Şiirler ve Dinsel Anlatılar. İbrahim Bingöl (Çev.). İstanbul: Avesta Yayınları.
• Olgun, Hakan, (2016). İbadet, Ritüel ve Kurban, Milel ve Nihal, 13 (2), s.82-99.
• Peker, Hüseyin, (2011). Din Psikolojisi, İstanbul, s.47.
• Süvari, Ç.Ceyhan, YILDIRIM, Ayşe (2006). Artakalanlar Anadolu’da Etnik Manzaralar, İstanbul: E Yayınları. Taşğın, A. (2014). Türkiye Yezidiler Bibliyografyası: Yazılı Metinlerde Dini-Sosyal Bir Grubun Serüveni. Konya: Çizgi Kitapevi.
• Tolstoy, L.N. (2010), Sanat Nedir? Çev: Mazlum Beyhan, İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Torî (2000). Bir Kürt Düşüncesi: Yezidilik ve Yezidiler. İstanbul: Berfin Yayınları.
• Tümer, Günay, (1986). “Çeşitli Yönleriyle Din”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C: XXVIII, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Yalkut, S. B. (2001). Melek Tavus’un Halkı Ezidiler. Sabir Yücesoy (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Yalnızoğlu, T., Bakırcıoğlu Arslan, Ç. (Yay. haz.). (2015). Asur’un Kadim Sabii Dininden Günümüze Ezidiler ve Mandeenler. İstanbul: Oğlak Yayıncılık.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık