Yeniden Üretim Döngüsü İçinde Kadın Göçmenler -Immigrant Women Within Reproduction Cycle

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 39 - 58, 30.05.2018

Çağlar Özbek , Uğur Can Köşk

Öz

1215 yılında, İngiltere kralının
dikdörtgen masaların yuvarlak masalarla yer değiştirilmesini onaylamasının ve
bu değişim talebinin halktan geldiği kabul edilerek bunun ilk demokrasi
mücadelesi olarak kayıtlara geçmesinin üzerinden yaklaşık 800 yıl geçti. Ne var
ki, masanın etrafında yer alanlar değişmediği sürece, ortaya çıkan her türlü
sürecin yalnızca belli başlı sınıfsal yapılara hizmet ettiği gerçeğiyle
yüzleşenlerin sayısı hala azınlık konumunda. Bununla birlikte, yaşanan
değişimlerin belli başlı sınıfsal yapılara hizmet ederken, bu eylemlerin
birleştirici olduğu ve refah seviyesini yükselttiği propagandalarının tam
tersine ayrıştırıcı ve yoksullaştırıcı nitelikte olduğu ve bu ayrışım ile gelir
adaletsizliğinin ise özellikle ırk ve cinsiyet üzerinde şekillendiği gerçeğiyle
yüzleşenler ise yok denecek kadar az. Oysa toplumsal cinsiyet eşitliği kaygısı
taşıyan herkesin yüzleşmesi gereken gerçeklerden biri, Magna Carta’nın
ilanından yaklaşık 800 yıl sonra kaleme alınan Magna Carta Manifestosu’nda
Peter Linebaugh tarafından dile getirildi: ‘‘Yeniden üretim, toplumsal üretimi
önceler. Kadınlara dokunmak, kayaya dokunmaktır’’ (Linebaugh, 2008: 244). Bu
çalışmanın amacı ise, günümüzde küresel bir boyut kazanan ve çoğunlukla göçmen
kadınlar üzerinden gerçekleşen yeniden üretimin, göç öncesi ve göç sonrasında
kadınlar için ne ifade ettiğini teorik bir düzlemde ortaya koymaya çalışmaktır.

Anahtar Kelimeler

Yeniden Üretim, Ev Emeği, Kadın Yoksulluğu, Kadın Göçü

Immigrant Women Within Reproduction Cycle

Öz

It’s been nearly over 800 years since the demand to replace
rectangular tables with round tables was approved by the King of England and
documented as the first struggle for democracy considering the fact that the
demand for change was introduced by the people. However, the number of people
who confront the fact that any kind of process serves to certain classes unless
those situated around the table change is still very few. In addition to this,
while the experienced changes serving to certain class structures, on the
contrary to the canvassing that these actions are connective and increase the
welfare level, these are separating and impoverishing acts and with the ones
confronting with the fact that income injustice is shaped upon race and gender
is scarcely any. Whereas, one of the fact that anyone who has a concern with
social gender equality, has been stated by Pete Linebaugh at Magna Carta
Manifesto, written after 800 years of Declaration of Magna Carta;
‘‘Reproduction precedes social production. Touch the women, touch the rock’’
(Linebaugh, 2008: 244). Accordingly, the purpose of this study is to display
pre-migration and post-migration meanings of reproduction for women which has
recently acquired a global dimension and become a reality for mostly immigrant
women.

Anahtar Kelimeler

Reproduction, Domestic Work, Women’s Poverty, Women Migration

Kaynakça

• Acar-Savran, Gülnur (2013), Beden Emek Tarih-Diyalektik Bir Feminizm İçin, Kanat Kitap, İstanbul.
• Acar-Savran, Gülnur, Nesrin Tura-Demiryontan (2016), Kadının Görünmeyen Emeği, Yordam Kitap, İstanbul.
• Agacinski, Sylviane (1998), Cinsiyetler Siyaseti, Dost Kitabevi, Ankara.
• Atasü-Topçuoğlu, Reyhan (2010), ‘‘Kapitalizm ve Ataerkillik Enformel Alanda Nasıl Eklemlenir? Bilinçli Saklama ve Saklayarak Değersizleştirme Mekanizmalarının Ev Eksenli Çalışmada İşleyişi’’, Kapitalizm, Ataerkillik ve Kadın Emeği: Türkiye Örneği, (Der: S. Dedeoğlu, M. Yaman Öztürk), Sosyal Araştırmalar Vakfı, İstanbul.
• Beauvoir, de Simon (1956), The Second Sex, Jonathan Cape, London.
• Birleşmiş Milletler (2015), The World’s Women 2015, (E.T: 12.02.2018) http://unstats.un.org/unsd/gender/worldswomen.html
• Bora, Aksu (2016), Kadınlar Sınıfı-Ücretli Ev Emeği ve Kadın Öznelliğinin İnşası, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Buz, Sema (2007), ‘‘Göçte Kadınlar: Feminist Yaklaşım Çerçevesinde Bir Çalışma’’, Toplum ve Sosyal Hizmet, 18(2), Ankara.
• Buz, Sema (2009), ‘‘Köken Ülke – Sığınılan Ülke Hattında Kadın Sığınmacılar ve Geçicilik’’, Cins Cins Mekân, (Der: A. Alkan), Varlık Yayınları, İstanbul.
• Carling, Jørgen (2005), ‘’Gender Dimensions of International Migration’’, Global Comission on International Migration, Discussion Paper No. 35, Oslo.
• Castles, Stephen, Mark J. Miller (2008), Göçler Çağı – Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Çelebi, Nilgün (1990), Kadınlarımızın Cinsiyet Rolü Tutumları, Sebat Ofset, Konya.
• Dedeoğlu, Saniye (2007), ‘‘Avrupa’da Ev İçi Hizmetlerinde Göçmen Kadın Emeği ve Sosyal Refah Devleti’’, Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 5(17), Ankara.
• Delphy, Christine (2016), ‘‘Baş Düşman’’, Kadının Görünmeyen Emeği, (Haz: G. Acar-Savran, N. Tura Demiryontan), Yordam Kitap, İstanbul.
• Dinçer, Cemile Gizem (2015), ‘‘Türkiye-Gürcistan Bağlamında Göçmen Kadın Emeği: Güvencesizliğin ve Belgesizliğin Mekânı Olarak Ev İçi Alan’’, Göçler Ülkesi, (Der: L. Körükmez, İ. Südaş), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Duman, Tuba (2015), ‘‘Göç ve Kadın: Göç Çalışmalarında Toplumsal Cinsiyetin Önemini ve Kadını Anlamak’’, Sosyoloji Divanı, Yıl: 3, Sayı: 2, Çizgi Kitabevi, Konya.
• Ecevit, Yıldız (2003), ‘‘Toplumsal Cinsiyet ile Yoksulluk İlişkisi Nasıl Kurulabilir?’’, Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25(4), Sivas.
• Engels, Friedrich (2000), Ailenin Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni, Sol Yayınları, Ankara.
• Erder, Sema (2011), ‘‘Zor Ziyaret: Nataşa mı? Döviz Getiren Bavul mu? Eski Doğu Bloğu Ülkelerinden Gelen Kadınların Emek Piyasasına Girişi’’, Birkaç Arpa Boyu-21. Yüzyıla Girerken Türkiye’de Feminist Çalışmalar, (Der: S. Sancar), Cilt 1, Koç Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Federici, Silvia (2014), Sıfır Noktasında Devrim-Ev İşi, Yeniden Üretim ve Feminist Mücadele, Otonom Yayıncılık, İstanbul.
• Federici, Silvia (2017), Caliban ve Cadı-Kadınlar, Beden ve İlksel Birikim, Otonom Yayıncılık, İstanbul.
• Fougeyrallas-Schwebel, Dominique (2015), ‘‘Ev Emeği’’, Eleştirel Feminizm Sözlüğü, (Haz: L. Hırata, Le Doaré ve Senotier), (Çev: G. Acar-Savran), Dipnot Yayınları, Ankara.
• Gerşil, Gülşen (2015), ‘‘Küresel Boyutta Yoksulluk ve Kadın Yoksulluğu’’, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 22(1), Manisa.
• Gökbayrak, Şenay (2009), ‘‘Refah Devletinin Dönüşümü ve Bakım Hizmetlerinin Görünmez Emekçileri Göçmen Kadınlar’’, Çalışma ve Toplum, 2009/2, İstanbul.
• Hartmann, Heidi (2016), ‘‘Marksizmle Feminizmin Mutsuz Evliliği’’, Kadının Görünmeyen Emeği, (Haz: G. Acar-Savran, N. Tura Demiryontan), Yordam Kitap, İstanbul.
• Hirata, Helena, Philippe Zarifian (2015), ‘‘Emek’’, Eleştirel Feminizm Sözlüğü, (Haz: L. Hırata, Le Doaré ve Senotier), (Çev: G Acar-Savran), Dipnot Yayınları, Ankara.
• Kergoat, Daniele (2015), ‘‘Cinsiyete Dayalı İşbölümü ve Toplumsal Cinsiyet İlişkileri’’, Eleştirel Feminizm Sözlüğü, (Haz: Hırata, Laborie, Le Doaré ve Senotier), (Çev: G. Acar-Savran), Dipnot Yayınları, Ankara.
• Köşk Uğur Can, Çağlar Özbek (2017), “Küreselleşme ve Uluslararası Göç İlişkisinde Değişen Göçmen Algısı”, Researcher: Social Science Studies, 5(8): 247-265.
• Kuş, Dilek (2017), ‘‘Yoksulların Rekabetinde Kadın Göçmenler’’, KA Dergi, Yıl 2, Sayı 6, Ankara.
• Kümbetoğlu, Belkıs (2002), ‘‘Afetler Sonrası Kadınlar ve Yoksulluk’’, Türkiye İnsan Hakları Hareketi Konferansı 2002 Bildirileri (Edt: Y. Özdek), TODAİE İnsan Hakları Araştırma ve Derleme Merkezi, Ankara.
• Linebaugh, Peter (2008), The Magna Carta Manifesto- Liberties and Commons for All, University Of California Press, London.
• Lutz, Helma (2010), "Gender in the Migratory Process’’, Journal of Ethnic and Migration Studies 36, No. 10.
• Omay, Umut (2011), ‘‘Yedek İşgücü Ordusu Olarak Kadınlar’’, Çalışma ve Toplum, 2011/3, İstanbul.
• Pearce, Diane (1978), ‘‘The Feminization of Poverty: Women, Work and Welfare’’, Urban & Social Change Review, 11(1).
• Quiminal, Catherine (2015), ‘‘Göçler’’, Eleştirel Feminizm Sözlüğü, (Haz: Hırata, Laborie, Le Doaré ve Senotier), (Çev: G. Acar-Savran), Dipnot Yayınları, Ankara.
• Rittersberger-Tılıç, Helga, Sibel Kalaycıoğlu (2012), ‘‘Çocuk ve Yaşlı Bakıcıları: Enformel Sektördeki Kadınlar’’, Türkiye’de Refah Devleti ve Kadın, (Der: S. Dedeoğlu, A. Y. Elveren), İletişim Yayınları, İstanbul.
• Sallan Gül, Songül (2005), ‘‘Türkiye’de Yoksulluğun Kadınsılaşması’’, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 38, Sayı 1, Ankara.
• Sartre, Jean-Paul (2007), Varoluşçuluk, Say Yayınları, İstanbul.
• Souvlis, George (28.08.2017), ‘‘Feminism and The Refusal of Work: an Interview with Kathi Weeks’’, Political Critique, (E.T: 18.02.2018) http://politicalcritique.org/world/2017/souvlis-weeks-feminism-marxism-work-interview/
• Şeker, Dilara, Gülten Uçan (2015), ‘‘Göç Sürecinde Kadın’’, CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:14, Sayı:1, Manisa.
• Şener, Ülker (2012), ‘‘Kadın Yoksulluğu’’, Mülkiye Dergisi, 36(4), Ankara.
• Şenses, Fikret (2006), Küreselleşmenin Öteki Yüzü, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Toksöz, Gülay (2006), Uluslararası Emek Göçü, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Toksöz, Gülay, Çağla Ünlütürk Ulutaş (2011), ‘‘Göç Kadınlaşıyor mu? Türkiye’ye Yönelen Düzensiz Göçe İlişkin Yazına Toplumsal Cinsiyet ve Etnisite Temelinde Bakış’’, Birkaç Arpa Boyu-21. Yüzyıla Girerken Türkiye’de Feminist Çalışmalar, (Der: S. Sancar), Cilt 1, Koç Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Uluslararası Çalışma Örgütü (2016), ‘‘Women at Work, Trends 2016’’, (E.T:12.02.2018)http://www.ilo.org/gender/Informationresources/Publications/WCMS_457317/lang--en/index.htm
• Uluslararası Göç Örgütü (2017), ‘‘World Migration Report 2018’’, (E.T: 11.02.2018) https://www.iom.int/wmr/world-migration-report-2018
• Urhan, Betül (2016), ‘‘Kadın Emeği ve Toplumsal Cinsiyet’’, Toplumsal Cinsiyet Tartışmaları, (Haz: F. Saygılıgil), Dipnot Yayınları, Ankara.
• Ünlütürk Ulutaş, Çağla (2009), ‘‘Yoksulluğun Kadınlaşması ve Görünmeyen Emek’’, Çalışma ve Toplum, 2009/2, İstanbul.
• Ünlütürk Ulutaş, Çağla (2010), ‘‘Evin İçi İşyeri: Ev Hizmetleri, Ücretli Emek ve Göçmen Kadın Emeği’’, Kapitalizm, Ataerkillik ve Kadın Emeği: Türkiye Örneği, (Der: S. Dedeoğlu, M. Yaman Öztürk), Sosyal Araştırmalar Vakfı, İstanbul.
• Ünlütürk Ulutaş, Çağla, Aslıcan Kalfa (2009), ‘‘Göçün Kadınlaşması Ve Göçmen Kadınların Örgütlenme Deneyimleri’’, Fe Dergi: Feminist Eleştiri No. 1, Sayı 2, Ankara.